Rozmnażanie roślin przez sadzonki | Rodzaje, terminy i sposoby

Dlaczego rośliny rozmnaża się przez sadzonki?
Rozmnażanie wegetatywne

Rozmnażanie roślin przez sadzonki to rodzaj rozmnażania wegetatywnego. Dzięki stosowaniu tego sposobu jesteśmy pewni, że uzyskamy rośliny o takich samych cechach, co roślina mateczna. Oprócz tego otrzymujemy rośliny, które nie muszą przechodzić przez wszystkie stadia rozwoju. Takie "starsze" osobniki są cenne choćby z tego względu, że mogą szybciej zakwitać (jest to ważne w przypadku rozmnażania krzewów i drzew ozdobnych, które pierwsze kwiaty wytwarzają dopiero po kilku latach od wykiełkowania).

• Cechą rozmnażania wegetatywnego jest to, że nowo powstały organizm jest taki sam jak roślina macierzysta (ma taki sam genom) oraz kontynuuje swój rozwój od etapu, na którym znajdowała się ta roślina.
  
  
• Cechą rozmnażania generatywnego jest to, że nowy organizm powstaje przez połączenie się dwóch komórek płciowych (gamet) co w efekcie daje nam roślinę o posiadającą cechy dziedziczne dwóch organizmów.
  
  

Co to sadzonki? Podział i rodzaje

Sadzonki to części roślin, które w mniejszym lub większym stopniu są zdolne wytworzyć nowe korzenie i nieprzerwanie prowadzić wszystkie procesy życiowe rośliny, z której pochodzą. Mogą być to liście, fragmenty pędów, rozetki liściowe lub same korzenie.

Sadzonki można podzielić na grupy. Najważniejszym podziałem jest ten, z jakich części roślin zostały one pobrane. Pogrupować je można również określając, z którego miejsca rośliny matecznej zostały pobrane.

• W zależności od tego jakie części roślin pobierzemy, sadzonki dzielimy na:
  • sadzonki zielne (inaczej asymilujące pędowe asymilujące),
  • sadzonki półzdrewniałe
  • i sadzonki zdrewniałe (inaczej pędowe nieasymilujące).
    
    
• W zależności od miejsca pozyskania, sadzonki dzielimy na:
  • sadzonki pędowe, wśród których wyróżniamy sadzonki wierzchołkowe,
  • sadzonki liściowe,
  • sadzonki rozetowe,
  • sadzonki korzeniowe,
  • sadzonki rozłogowe,
  • i sadzonki kłączowe.
    
    

Czym są sadzonki zielne i kiedy je pobierać?

Są to młode pędy lub liście, nie mające elementów zdrewniałych. Pozyskuje się je zwykle wiosną, od połowy maja do czerwca, zanim w roślinach rozpoczną się procesy drewnienia młodych pędów. Sadzonki zielne warto hartować przed posadzeniem na miejsce stałe.

Czym są sadzonki półzdrewniałe i kiedy je pobierać?

Sadzonki półzdrewniałe to części pędów, które mają już częściowo drewniejące (czyli sztywniejące od obecności ligniny) partie w budowie swoich pędów. Pozyskuje się je od czerwca do jesieni. Warto wiedzieć, że ukorzenianie się sadzonek półzdrewniałych może trwać dość długo, nawet do kilku miesięcy.

Czym są sadzonki zdrewniałe i kiedy je pobierać?

Sadzonki zdrewniałe są pędami rośliny, które posiadają w swoich tkankach w pełni wykształcone drewno. Ten typ sadzonek robi się z pędów jednorocznych lub dwuletnich. Najlepiej pobierać je późną jesienią lub wczesną wiosną, gdy rośliny znajdują się w stanie uśpienia.

Czym są sadzonki korzeniowe i kiedy je pobierać?

Sadzonki korzeniowe to nic innego jak części korzeni, które są w stanie wytworzyć nadziemną część rośliny rośliny. Można je pozyskiwać przez cały sezon wegetacyjny, ale najlepiej robić to późną jesienią (przed nastaniem mrozów) i wczesną wiosną, by nadmiernie nie osłabić roślin matecznych.

Jak robić sadzonki? Samodzielne rozmnażanie roślin

Chcąc zacząć przygodę z rozmnażaniem roślin przez sadzonki, należy oczywiście dowiedzieć się jaki jest prawidłowy sposób rozmnażania danych roślin ale również ocenić możliwości jakimi dysponujemy. Wiele sadzonkowanych roślin potrzebuje odpowiednich temperatur, warunków szklarniowych lub specjalnych środków, by uchronić je przed chorobami grzybowymi.

Co potrzeba do samodzielnego rozmnażania roślin przez sadzonki?

• Roślina mateczna – dojrzała i silna roślina, z której będziemy pobierać sadzonki. Sadzonek nie pobiera się z roślin młodych lub chorych.
• Odpowiednie pojemniki na sadzonki – pojemniki dla sadzonek muszą być one wolne od patogenów, które mogłyby zaatakować małe i osłabione sadzonki. Warto też, aby miały one możliwość osłonięcia sadzonek (doniczki, wielodoniczki w formie palet itp.).
• Odpowiednie podłoże – ziemia do sadzonek musi mieć odpowiednią strukturę fizyczną i chemiczną oraz być wolna od patogenów.
• Stanowisko – aby sadzonki, mogły sprawnie i bez problemów się przyjąć, potrzebują łagodnych warunków – jasnego półcienia (z możliwością dodatkowego zacieniania), odpowiednich temperatur (zależnie od rośliny i typu sadzonki).
• Zabezpieczenie przed patogenami i szkodnikami – młode rośliny są podatne na ataki przez patogeny i szkodniki dlatego warto profilaktycznie, a później też ochronnie używać środków ochrony roślin (m.in. preparatami do zaprawiania).
• Ukorzeniacze – dla sadzonek pędowych bardzo istotne jest szybkie wytworzenie korzeni, dlatego w ich tworzeniu stosuje się specjalne środki nazywane ukorzeniaczami, które w tym pomagają.
  
  

Jak sadzonkować krok po kroku?

1. Pobieramy sadzonki – sadzonki robimy poprzez odcinanie (rzadziej odrywanie) odpowiednich fragmentów roślin. Narzędzia, których będziemy do tego używać powinny być ostre, czyste i zdezynfekowane.
2. Odpowiednio przechowujemy sadzonki dbając, by miały odpowiednią temperaturę, wilgotność i nie były narażone na uszkodzenia mechaniczne.
3. Stosujemy ukorzeniacz – ucięte, dolne końce sadzonek zielnych lub pędowych (bez korzeni) zanurzamy w ukorzeniaczu (jest on zwykle w formie proszku, który "okleja" odpowiedni fragment sadzonki i pomaga jej wytworzyć system korzeniowy).
4. Sadzonki wsadzamy do podłoża, do doniczek – to w jaki sposób i jak głęboko umieszczamy sadzonki różni się zależnie od ich typu i rodzaju sadzonkowanych roślin.
5. Podstawowa pielęgnacja – pilnujemy by sadzonki miały odpowiednie stanowisko (jasne lub półcieniste o rozproszonym świetle), temperaturę oraz wilgotność (stale lekko wilgotne podłoże).
6. Bardzo ważna jest też ochrona sadzonek przed chorobami grzybowymi, w tym celu stosuje się odpowiednie fungicydy.
   
   

Różne rodzaje roślin i sadzonek potrzebują różnych warunków, dlatego zanim zaczniemy robić sadzonki bardzo ważne jest, żeby sprawdzić czy dysponujemy ku temu odpowiednimi warunkami.

Jakie rośliny rozmnażamy przez sadzonki? Sadzonki w doniczkach

Sadzonki zielne stosuje się do rozmnażania np.:

• byliny – dalie, floksy, fuksje, gęsiówki,
• krzewy ozdobne – barbule, forsycje, hortensje, kaliny (gatunki zrzucające liście), kolkwicje, pięciorniki, wrzosy, żylistki
• drzewa ozdobne – ambrowce, brzozy, katalpy, miłorzęby, perukowce, wiązy, wiśnie ozdobne, olchy, judaszowce, irgi, złotliny japońskie
  
  

Sadzonki półzdrewniałe stosujemy do rozmnażania np.:

• pnącza – bluszcze, aktinidie, miliny, wiciokrzewy, winorośle
• krzewy – berberysy, budleje, bukszpany, derenie, irgi, jaśminowce, hortensje, kaliny, krzewuszki, laurowiśnie, ligustry, mahonie, ogniki, ostrokrzewy, pierisy, suchodrzewy, trzmieliny, wrzosy, wrzośce, lawendy
• drzewa – iglaki takie jak cisy, cyprysiki, jałowce, tuje (żywotniki), modrzewie
  
  

Sadzonki zdrewniałe stosuje się głównie przy rozmnażaniu krzewów, np.:

• krzewy ozdobne – budleje, bzy czarne, derenie, forsycje, hortensje bukietowe, hortensje krzewiaste, jaśminowce, kaliny, krzewuszki, pęcherznice, pięciorniki, tamaryszki, złotliny, żylistki, ligustry
• krzewy owocowe – agrest, porzeczki, winorośl
  
  

Sadzonki korzeniowe robi się z niektórych bylin jak i krzewów, np.:

• byliny – dziewanny, maki orientalne, pierwiosnki, zawilce japońskie, jeżówki, płomyki wiechowate, serduszki, dyptam
• krzewy ozdobne – lilaki, sumaki, robinie, bożodrzew gruczołowaty, pigwowce, róża błyszcząca
  
  

Sadzonki rozetowe, rozłogowe i kłączowe robi się przy wszystkich bylinach, pnączach oraz niektórych krzewach i drzewach, które je wytwarzają.

Sadzonki liściowe to jeden z podstaw rozmnażania bylin oraz większości roślin domowych.

Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia tytułowe: maryviolet, [email protected], missspring/Depositphotos

A ty? Masz doświadczenia z rozmnażaniem roślin przez sadzonki? Daj znać w komentarzu!