Irga (Cotoneaster) to rodzaj roślin należących do rodziny różowatych (Rosaceae). Należą do niego niewysokie lub płożące krzewy oraz niewielkie drzewa.
Rośliny posiadają rozgałęzione, sztywne pędy, gęsto pokryte pojedynczymi, całobrzegowymi liśćmi, które u części gatunków są zimozielone.
Irgi zakwitają wiosną (V-VI), wydając pojedyncze lub zebrane w niewielkie kwiatostany drobne, białe lub różowe kwiaty, z których pod koniec lata rozwijają się małe, ozdobne, kuliste, czerwone lub czarne owoce, długo utrzymujące się na pędach.
Wymagania i uprawa
Irgi należą do roślin bardzo dekoracyjnych, ale też dość wymagających. Większość z nich oczekuje ciepłego, słonecznego lub półcienistego stanowiska oraz żyznej, próchniczej, przepuszczalnej, umiarkowanie wilgotnej gleby. Jedynie gatunki pochodzące z terenów górzystych wolą podłoża bardziej przepuszczalne i uboższe, a nawet kamieniste.
Mrozoodporność irg bywa różna, ale większość gatunków uprawianych w ogrodach, dość dobrze znosi zimę. Jeśli nawet ich pędy częściowo przemarzną, wiosną zwykle dobrze się regenerują.
Rośliny można rozmnażać przez sadzonki, odkłady lub nasiona. Pędy irg płożących po zetknięciu z ziemią łatwo się ukorzeniają.
Zastosowanie
Irgi w ogrodzie mają wiele zastosowań. Gatunki płożące to doskonałe rośliny zadarniające lub skalniakowe. Pięknie prezentują się też na murkach, z których malowniczo się zwieszają. Nadają się także do umacniania skarp, a nawet do uprawy w pojemnikach.
Wyższe irgi można wykorzystać do tworzenia kompozycji rabatowych lub żywopłotów (dobrze znoszą cięcie).
Wybrane gatunki
- Irga pozioma (Cotoneaster horizontalis) – (zdj. 1) niski krzew o poziomo rosnących i wachlarzowato układających się pędach, gęsto pokrytych małymi, błyszczącymi, częściowo zimozielonymi liśćmi, przebarwiającymi się jesienią na czerwono. Wiosną zakwita białymi, drobnymi kwiatami, jesienią obsypuje się małymi, czerwonymi owocami.
- Irga błyszcząca (Cotoneaster lucidus) – wysoki krzew (ok. 2 m. wys.) o pędach pokrytych dużymi, błyszczącymi, jajowatymi liśćmi, przebarwiającymi się jesienią na czerwono. Zakwita wiosną różowymi kwiatami, a jesienią wydaje czerwone, kuliste owoce.
- Irga Dammera (Cotoneaster dammeri) – krzew o płożącym pokroju i pędach pokrytych drobnymi, błyszczącymi, skórzastymi liśćmi. Jesienią obsypuje się małymi, kulistymi, czerwonymi owocami. Pędy po zetknięciu z ziemią łatwo się ukorzeniają.
- Irga pomarszczona (Cotoneaster bullatus) – wyskoki krzew (ok. 3 m. wys.) o wzniesionym pokroju i dużych, eliptycznych, szarozielonych, lekko pomarszczonych liściach. Jesienią tworzy kuliste, czerwone owoce, zebrane w niewielkie grona.
Autor: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: "cotoneaster horizontalis"/M. Martin Vicente/CC BY-SA 2.0, "Cotoneaster lucidus"/Matt Lavin/CC BY-SA 2.0, "Cotoneaster dammeri"/Mariiapulido/CC BY 4.0, "Hollyberry Cotoneaster bullatus"/LennyWorthington/CC BY-SA 2.0