Najpiękniejsze perukowce do ogrodu

W języku angielskim krzew nosi nazwę Smoke Tree lub Smoke bush, co można tłumaczyć jako dymiące się drzewo/krzew, a po francusku Arbre á Perruque – drzewo w peruce. Słowo 'cotinos' jest greckim określeniem drzewa oliwnego. Perukowiec jest bliskim krewniakiem uprawianego u nas sumaka octowca oraz mango indyjskiego, egzotycznego drzewa, którego owoce wydzielają żywiczny zapach, bardzo podobny do zapachu wydzielanego przez roztarte pędy perukowca.

Charakterystyka

Na świecie znane są dwa gatunki perukowca. Perukowiec podolski (Cotinus coggygria) to krzew naturalnie występujący w Europie i Azji, wprowadzony do uprawy pod koniec XIX wieku, obecnie powszechnie spotykany w ogrodach i parkach jako roślina ozdobna. Drugim gatunkiem jest występujący w Ameryce Północnej perukowiec amerykański (C. obovatus), drzewo nieznane u nas w uprawie poza kolekcjami dendrologicznymi. Większość dostępnych w szkółkach i centrach ogrodniczych perukowców to odmiany kompaktowe, dosyć zwarte, dorastające do 2-3 metrów wysokości.

Pokrój krzewów jest w zarysie zaokrąglony. Jednoroczne pędy mogą być dosyć długie, w kolejnym roku rozgałęziają się w górnej części. Liście są pojedyncze, skrętolegle osadzone na pędach, całobrzegie i odwrotnie jajowate – jasnozielone u gatunku; u odmian mogą być od seledynowych do ciemnozielonych, przez żółte, ceglaste, purpurowe do ciemnobordowych. Blaszki liściowe mają od 5 do 10 cm długości. Liście rozwijają się późno, zwykle dopiero w połowie maja, jesienią intensywnie przebarwiają się na pomarańczowo.

Krzewy kwitną w czerwcu. Ich kwiaty są małe, mają zaledwie 3-4 mm średnicy, są częściowo sterylne i ledwie zauważalne, zebrane w luźne, wiechowate kwiatostany. W lipcu szypułki kwiatów rozrastają się intensywnie i stają pierzaste, zmieniając się w charakterystyczne, puszyste peruki pokrywające obficie cały krzew. W zależności od odmiany mogą być lekko lub intensywnie różowe, cytrynowe, czerwonawe albo purpurowe. Utrzymują się bardzo długo, niemal do wiosny, choć po zaschnięciu tracą nieco wyrazisty kolor i stają się popielate lub srebrzyste.

Do wyboru, do koloru

Perukowce najpiękniej prezentują się w kompozycjach z niewysokimi krzewami oraz na rabatach bylinowych. Efektownie wyglądają sadzone w grupach, po kilka lub kilkanaście sztuk. Karłowe odmiany doskonale nadaje się do uprawy w pojemnikach ustawianych na słonecznych tarasach lub balkonach. Puszyste owocostany można wykorzystywać do tworzenia kompozycji florystycznych zarówno ze świeżych, jak i suszonych kwiatów.

W ogrodach najczęściej uprawia się odmiany o purpurowych liściach, np. 'Royal Purple', 'Purpureus', 'Velvet Cloak' i krzewy ze zbiorowej odmiany 'Rubrifolis Group', dorastające do 3-4 m wysokości. Cenne są nowe, niskie odmiany wchodzące w bardzo młodym wieku w okres kwitnienia: 'Young Lady' i Smokey Joe, nadające się do uprawy w pojemnikach na balkonach i tarasach. W porównaniu do innych odmian tworzą wyjątkowo dużo puszystych, dużych owocostanów w bardzo młodym wieku.

Ciekawa jest też odmiana Golden Spirit, która ma złocistożółte liście oraz mieszańcowa 'Grace' o dużych, owalnych, winnoczerwonych liściach. Z nowości warto wymienić odmianę 'Lilla'. Jest to karłowa wersja odmiany 'Royal Purple', dorasta do 1,5 m wysokości, tworzy dosyć krótkie pędy i purpurowe liście, na których często widoczna jest różowa obwódka.

Kilka dobrych rad

Perukowce są kserofitami. W toku ewolucji przystosowały się do zasiedlania stanowisk suchych, ciepłych i silnie nasłonecznionych. Aby dobrze rosły w ogrodzie, należy zapewnić im podobne warunki do tych, jakie mają w naturze.

Wymagają gleb lekkich, przepuszczalnych, np. piaszczysto-gliniastych. Dobrze znoszą niedobory wody oraz wysokie zasolenie gleby. Są odporne na mróz, ale podczas srogich zim mogą przemarzać. Ze względu na intensywny wzrost pod koniec lata i jesienią najbardziej wrażliwe na uszkodzenia mrozowe są słabo zdrewniałe wierzchołki pędów.

Jedyną chorobą, na które mogą zapadać jest werticilioza, objawiająca się nagłym więdnięciem pojedynczych pędów krzewu. Porażonych roślin zwykle nie da się już uratować. W celu ograniczenia występowania choroby krzewy trzeba sadzić na glebach ciepłych i przepuszczalnych, nigdy na glebach ciężkich i podmokłych.

Tekst i zdjęcia: Grzegorz Falkowski

Artykuł powstał we współpracy ze Związkiem Szkółkarzy Polskich. Więcej informacji o roślinach i ich producentach uzyskać można na: www.e-katalogroslin.pl lub www.zszp.pl i pod nr. telefonu 22 435 47 22.