Jeżówka purpurowa (Echinacea purpurea) to bylina należąca do rodziny astrowatych (Asteraceae). Pochodzi ze wschodnich terenów Ameryki Północnej.
Wygląd jeżówki purpurowej
Roślina dorasta do 1 m wysokości, tworząc wzniesione kępy. Liście są ciemnozielone o jajowato-lancetowatym kształcie.
Jeżówka, jak wszystkie rośliny z rodziny astrowatych, posiada kwiatostany typu koszyczka – wewnętrzne, "kłujące" kwiaty rurkowe są zwykle ciemno-brązowe, a zewnętrzne "płatki", czyli kwiaty języczkowe, mogą mieć barwy: białą, żółtą, pomarańczową, łososiową, pomarańczową, czerwoną, fioletową i purpurową.
Jeżówka purpurowa jest rośliną miododajną i przyciąga wiele pożytecznych owadów. Kwitnie od lipca do października.
Uprawa i wymagania jeżówki purpurowej
Uprawa jeżówek w ogrodzie należy do dość prostych. Bylina preferuje piaszczysto-gliniaste lub gliniaste gleby, średnio zasobne i lekko wilgotne. Najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych ale znosi też zacienienie. W Polsce bylina ta jest całkowicie mrozoodporna (strefa mrozoodporności 4).
Jeżówka bardzo łatwo zawiązuje nasiona i się wysiewa – tworzy dużo "samosiejek", które zazwyczaj nie powtarzają cech rodzicielskich (czyli różnią się od rośliny matecznej). Zbierać i wysiewać nasiona jeżówki można wczesną wiosną do inspektu, a po paru tygodniach przesadzać sadzonki na miejsce stałe. Jeżówkę można również rozmnażać przez podział (kępy i korzeni).
Pielęgnacja jeżówki purpurowej
By jeżówki pięknie i obficie kwitły wymagają systematycznego podlewania. Bardzo dobrze jest je nawozić na początku sezonu nawozami długodziałającymi lub organicznymi. Wzmocnione tym rośliny będą silniejsze i gęste.
W uprawie jeżówki może okazać się niezbędne podwiązywanie roślin, aby się nie pokładały.
Po przekwitnięciu kwiatostany można ścinać, dzięki czemu roślina może powtarzać kwitnienie późną jesienią.
Szkodniki i choroby jeżówki purpurowej
Jeżówka purpurowa to odporna roślina, której zwykle nie atakują choroby, choć w bardzo mokre lata może być porażana przez grzyby. Uciążliwe jednak mogą okazać się ślimaki i należy chronić przed nimi rabaty z jeżówkami.
Warto wiedzieć, że jeżówki narażone są również na krety. Gdy zauważymy, że nasze rośliny są "podryte" trzeba szybko przydeptać miejsca kopania kreta i obficie je podlać, by korzenie roślin nie wisiały w powietrzu.
Zastosowanie jeżówki purpurowej
Ogród z jeżówkami będzie najładniejszy w lecie i jesienią. Rośliny te pasują do wszystkich styli ale najwspanialej prezentuje się w bylinowych ogrodach wiejskich. Roślina pięknie wygląda sadzona w sąsiedztwie astrów i traw. W uprawie pojemnikowej znanym i wyjątkowo dobrze dobranym zestawieniem jest jeżówka, floks i ostróżka.
Nadaje się również na kwiat cięty, a po ususzeniu jest popularną roślina do suchych bukietów.
Jeżówkę purpurową zaliczamy do ziół. Jeżówka pomaga i jest stosowana w medycynie ludowej na ból gardła i przeziębienie. Obecnie jest dostępna głównie w formie herbat i mieszanek ziołowych, i ma wspomagać działanie mocniejszych leków ziołowych.
Polecane odmiany jeżówki purpurowej
- 'Alba' – o kwiatach białych
- 'Red Pearl' – o kwiatach czerwonych
- 'Leuchtstern' – o kwiatach purpurowych
- 'Marmolade' – kwiaty pełne, pomarańczowe
- 'Lemon Drop' – żółte kwiatostany o pomponiastej budowie
- 'Cheyenne Spirit' – w tym samym czasie wytwarza kwiaty w różnych barwach! (5, 6, 7)
- 'Dark Pink Pearl' – ciemnoróżowe kwiaty
Gdzie kupić jeżówkę purpurową?
Jeżówki purpurowe to bardzo popularne i pospolite rośliny, które są w niemal wszystkich punktach sprzedających byliny, a największą różnorodność odmian znajdziemy w sklepach internetowych. Można kupić zarówno sadzonki w doniczkach jak i nasiona jeżówek.
Ciekawostki o jeżówce purpurowej
Nazwa byliny pochodzi od greckiego słowa echinos, oznaczającego jeża – wzięła się ona od charakterystycznych, "kłujących" kwiatostanów tej rośliny. Jeżówka jest uznawana za jedną z podstawowych roślin podnoszących odporność. Roślina jest znana w ziołolecznictwie od bardzo dawna – używali ją rdzenni Indianie Ameryki Północnej.
Warto wiedzieć, że roślinę często myli się z innym późnoletnim i jesiennym kwiatem – rudbekia i jeżówka należą do tej samej rodziny, mają podobny kształt kwiatów ale występują w innych kolorach i mają inną budowę kwiatów rurkowych!
Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia tytułowe: M W/Pixabay, Katarzyna Jeziorska, F. D. Richards/CC BY-SA 2.0/Flickr, wallygrom/CC BY-SA 2.0/"Echinacea 'Cheyenne Spirit' mixed", karen_hine/Public Domain Mark 1.0/Flickr