Ligustr pospolity (Ligustrum vulgare) to krzew liściasty należący do rodziny oliwkowatych (Oleaceae). Jest uznawany w Polsce za gatunek rodzimy.
Ligustr osiąga ok. 2-3 m. wysokości i posiada nieregularny, luźny pokrój. Tworzy rozgałęzione, gładkie pędy, pokryte jasnymi przetchlinkami. Liście rośliny są sezonowe, skórzaste, całobrzegie, eliptyczne, ciemnozielone, błyszczące z wierzchu oraz jaśniejsze i matowe od spodu (na spodzie widoczny nerw główny).
Ligustr zakwita latem, w lipcu i sierpniu, wydając drobne, kremowobiałe, lekko pachnące kwiaty, zebrane na szczytach pędów w gęste, nieduże, wiechowate kwiatostany. Jesienią z kwiatów wykształcają się kuliste, błyszczące, czarne, skupione w gronach owoce, które długo utrzymują się na pędach. Owoce dla człowieka są trujące, ale dla wielu ptaków stanowią ważny składnik diety.
Ligustr pospolity bardzo łatwo rozmnaża się przez odrosty korzeniowe, ale także przez wysiew nasion lub za pomocą sadzonek pędowych. Na dobrym stanowisku może stać się inwazyjny.
Wymagania i uprawa
Niewiele roślin uprawianych w ogrodach jest tak mało wymagających jak ligustr pospolity. Wprawdzie krzew najlepiej rośnie na słonecznym stanowisku i na żyznej, umiarkowanie wilgotnej glebie, ale poradzi sobie także w półcieniu i na słabszym, a nawet piaszczystym podłożu.
Doskonale znosi suszę i zanieczyszczenia miejskie. Jest też dostatecznie mrozoodporny i dobrze reaguje na cięcie formujące. Rzadko bywa atakowany przez choroby i szkodniki.
Zastosowanie
Ligustr pospolity do niedawna był podstawowym krzewem żywopłotowym, gdyż szybko rósł, doskonale znosił cięcie i był mało wymagający. Obecnie jednak stracił na znaczeniu, bo oprócz zalet ma też swoje wady.
W sezonie utworzony z niego żywopłot jest efektowny, zielony i gęsty, jednak zimą po opadnięciu liści staje się ażurowy, nieporządny i mało atrakcyjny. Aby latem krzew tworzył gęstą, zieloną ścianę, musi być też odpowiednio cięty (silnie na samym początku, a potem systematycznie każdego roku), w przeciwnym razie ogałaca się od dołu z liści, przerzedza i traci zwarty pokrój.
Na rynku dostępne są ozdobne odmiany ligustra pospolitego o szerszym zastosowaniu i większych walorach ozdobnych niż gatunek. Niektóre można nawet wykorzystać w kompozycjach rabatowych.
Wybrane odmiany
- 'Aureum' – słabo rosnąca odmiana o żółtych liściach
- 'Lodense' – niski krzew o zielonych liściach, przebarwiających się jesienią na fioletowo (wys. 0,5-1 m.)
- 'Pyramidale' – odm. o zielonych liściach i wyprostowanym pokroju (ok. 2-3 m. wys.)
- 'Argenteovariegatum' – odm. o pstrych, żółto-zielonych liściach (zdj. 4)
- 'Atrovirens' – o pokroju bardziej uporządkowanym, wzniesionych gałęziach, niższa o około półtora metra
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: WikimediaImages, Alicja, januszwietecha/Pixabay