W ogrodzie przydomowym można zasadzić kilka roślin miododajnych lub część dostępnej przestrzeni przeznaczyć na ogród miododajny dla pszczół. Jak założyć ogród miododajny? Jakie rośliny wybrać, aby pszczoły chętnie przylatywały? Dowiesz się z poniższego artykułu!
Czym są rośliny miododajne?
Rośliny miododajne nazywane czasem roślinami pszczelarskimi, to najczęściej gatunki roślin o barwnych i mocno pachnących kwiatach. To właśnie kolory i intensywna woń wabią pszczoły, zachęcając je do odwiedzenia ogrodu. Dostarczają pszczołom składników pokarmowych, dzięki którym owady są w stanie wytwarzać miód.
Rośliny miododajne charakteryzują się również długim okresem kwitnienia, stanowią więc doskonałą ozdobę ogrodu.
W zależności od gatunku rośliny miododajne mogą być dla pszczół źródłem:
- pyłku – głównie drzewa liściaste (np. facelia, leszczyna, wierzba) i wiele kwiatów,
- nektaru – niemal wszystkie kwiaty w przyrodzie (np. wrzos, lawenda i malina),
- lub spadzi – drzewa oraz krzewy iglaste i nie tylko (np. jodła, świerk, ale też lipa, klon, dąb itd.).
Dlaczego owady potrzebują roślin miododajnych?
W ostatnich latach obserwuje się ciągły spadek ilości pszczół na całym świecie. Chociaż największy problem dotyczy Stanów Zjednoczonych i Azji, to i w Europie ten problem staje się coraz bardziej widoczny. Zmiany klimatu, ekspansja obcych owadów, mniejsze tereny środowisk naturalnych, zmniejszona bioróżnorodność roślin, a także pestycydy, choroby i szkodniki są zabójczo groźne dla tych wspaniałych i niezwykle pożytecznych owadów.
Warto pamiętać, że pszczoły zapylają w ciągu dnia około 1000 roślin! To oznacza, że bez pszczół część gatunków może wyginąć, a uprawy będzie trzeba zapylać ręcznie (co już się dzieje w niektórych regionach świata, gdzie pracuje się nad robotami zapylającymi!).
Ratunkiem dla pszczół są rośliny miododajne, które zapewniają im pokarm i umożliwiają przeżycie. Dodatkowo ogród miododajny prezentuje się niezwykle efektownie, zachwycają wspaniałymi różnorodnymi barwami i kształtami.
Jak założyć ogród miododajny?
Jest parę ważnych elementów, na które warto zwrócić uwagę, gdy chcemy założyć ogród przyjazny pszczołom:
- Zakładając ogród miododajny, warto zadbać o znaczną różnorodność w zasianych roślinach, dobierając je tak, aby kwitły w różnych terminach. Dzięki temu zapewnimy pszczołom pokarm przez dłuższy czas.
- W ogrodzie warto również postawić domek dla owadów, który zapewni im schronienie, a dodatkowo będzie pięknie wyglądał. W trakcie suszy warto przy domku ustawić niskie naczynie wypełnione wodą, aby pszczoły mogły ukoić pragnienie. Najlepiej do pojemnika włożyć kamień, na którym pszczoły i inne owady będą mogły usiąść i się napić bez ryzyka zamoczenia.
- Zakładając kwietną łąkę, warto siać rośliny w większych skupiskach, gdyż pszczoły chętniej do nich przylecą niż do pojedynczych kwiatów.
- Dobrze też jest pamiętać, aby do zasilania podłoża wykorzystywać tylko naturalne nawozy np. biohumus, obornik, kompost, czy mączkę bazaltową, które nie zaszkodzą pszczołom. Równie ważne jest odpowiednie dobieranie pory wykonywania oprysków drzew. Najlepiej przeprowadzać je pod wieczór, zwracając uwagę, czy w ogrodzie nie ma pszczół i innych pożytecznych owadów.
Na ogród miododajny można przeznaczyć trawnik, jego część lub wydzielić rabaty. Rośliny miododajne świetnie będą się prezentować również w donicach ustawionych na tarasie, czy balkonie.
Wysiewanie roślin jednorocznych i bylin miododajnych zazwyczaj odbywa się w kwietniu na odpowiednio przygotowane podłoże. Mimo że rośliny te w większości są mało wymagające w uprawie, to warto zapewnić im dobre warunki do wzrostu. Warto zatem usunąć z wybranego miejsca chwasty, spulchnić ziemię i zapewnić odpowiednią ilość składników pokarmowych np. wzbogacając ją nawozem naturalnym lub mieszając wierzchnią warstwę z kupioną ziemią ogrodową. W trakcie suszy, dobrze jest podlać ogród, aby zapewnić roślinom odpowiednią wilgotność. Konkretne warunki uprawy drzew, krzewów, ziół i bylin miododajnych zależą od gatunków, które chce się wprowadzić do swojego ogrodu.
Rośliny miododajne – lista
Ogromna ilość roślin miododajnych pozwala stworzyć wspaniałe kompozycje w ogrodzie. Zwłaszcza że rośliny miododajne to nie tylko kwiaty siewne i cebulowe, ale również drzewa, krzewy i byliny. Jakie są najpopularniejsze rośliny miododajne?
- Rośliny jednoroczne i byliny:
chaber bławatek, facelia błękitna, dalia zmienna, pszczelnik, malwa różowa, aksamitka, lawenda wąskolistna, niezapominajka, wrzos, cynia. - Rośliny cebulowe:
hiacynt wschodni, czosnki ozdobne, cebulica syberyjska, krokus, przebiśnieg, tulipan, narcyz, szafirek, dalia karłowa, lilia trąbkowa.
- Zioła:
szałwia lekarska, tymianek, lebiodka pospolita (oregano), mniszek lekarski, rumianek, ogórecznik lekarski, melisa, dziurawiec zwyczajny, wiesiołek, szałwia. - Krzewy:
borówka amerykańska, malina właściwa, agrest, berberys, róża, śnieguliczka biała (polecana na żywopłoty), irga czarna, moszeniec południowy, perukowiec podolski, ognik szkarłatny. - Drzewa:
lipa drobnolistna, śliwa, robinia akacjowa, głóg dwuszyjowy, czeremcha zwyczajna, klon, kasztanowiec zwyczajny, jarząb pospolity, świerk, jabłoń.
Rośliny posiadają zdolność do wytwarzania pożywienia dla pszczół – czyli wydajność miodną nazywaną czasem "miodnością". Podaje ją się w przeliczeniu kg/h (ile pokarmu przerabianego na miód przez pszczoły jest w stanie wytworzyć dany gatunek rośliny, gdyby obsadzić nim hektar terenu). Przeciętnie waha się ona w granicach od 50 do 150 kg z hektara.
Wybitnie miododajnymi roślinami ogrodowymi, o których warto wiedzieć są:
- Nostrzyk biały / żółty – jego miodność może dochodzić nawet do 600 kilogramów miodu z hektara!
- Lebiodka pospolita – 500-900 kg!
- Facelia błękitna – ok. 300-600 kg
- Lubczyk lekarski – do 490 kg
- Przegorzan pospolity – do 400 kg
- Ruta zwyczajna – ok 400 kg
- Hyzop lekarski – ok 400 kg
- Żmijowiec zwyczajny – do 400 kg
- Szałwia lekarska – 200-350 kg
- Dzwonek ogrodowy – ok 300 kg
- Cząber ogrodowy – ok. 300 kg
- Ogórecznik lekarski – od 150-200 kg
- Jeżówka purpurowa – do 190 kg
- Koniczyna czerwona – do 120 kg
- Koniczyna biała – ok. 100 kg
- Rzepak ozimy – ok. 150-200 kg
- Gorczyca biała – ok. 25-170 kg
* dane – źródło: Pasieka24.pl
Dlaczego lepiej sadzić gatunki rodzime niż obce?
Sadzenie różnorodnych gatunków roślin sprzyja bioróżnorodności, która jest tak ważna dla ekosystemu. Jednak trzeba bardzo uważać, gdyż wprowadzanie obcych gatunków na nasze tereny może skutkować ich nadmierną ekspansją i negatywnym wpływem na rodzime gatunki. Szybki rozrost obcych gatunków, czy nadmierna konkurencja mogą doprowadzić do zubożenia bioróżnorodności i przyczynienia się do zaniku gatunków roślin charakterystycznych dla danego regionu geograficznego. Dlatego najkorzystniej, najbezpieczniej i najzdrowiej dla ekosystemu jest sianie i nasadzenie rodzimych gatunków. Zwłaszcza że ich duży wybór i różnorodny wygląd umożliwia tworzenie wspaniałych kompozycji w polskich ogrodach.
Film: Jakie rośliny miododajne posadzić w ogrodzie?
Tekst: Redakcja ZielonyOgródek.pl, G.T., zdjęcie tytułowe: Arthur Oleynik, Caterina Pia Naclerio, David Clode / Unsplash ed.