Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum) jest często spotykany pod wieloma innymi nazwami: dziurawiec pospolity, ruta polna, krzyżowe ziele, arlika, przestrzelon czy ziele boginki. To wieloletnia roślina zielarska należąca do rodziny dziurawcowatych (Hypericaceae). Jest często spotykana w warunkach naturalnych w Polsce. Porasta głównie zarośla, łąki i polany.
Osiąga do 1 m wysokości i tworzy wzniesione, rozgałęzione łodygi. Liście rosną naprzeciwlegle, są małe, eliptyczne lub równowąskie i mają gładkich brzegach. Blaszka liściowa posiada wiele prześwitujących "dziurek", które w rzeczywistości są dużymi komórkami zawierającymi olejek eteryczny.
Kwiaty są żółte, zebrane w baldachogrona. Co ciekawe po zgnieceniu wydzielają czerwony sok. Dziurawiec kwitnie od czerwca do sierpnia. Owocem jest wielonasienna torebka, zawierająca czarne nasiona.
Wymagania i uprawa
Dziurawiec jest dosyć łatwy w uprawie i nie ma dużych wymagań klimatyczno-glebowych. Najlepiej czuje się na stanowisku słonecznym. Dobrze rośnie na zarówno lekkich jak i średnio zwięzłych, przepuszczalnych glebach o odczynie lekko kwaśnym. Dobrze reaguje na nawożenie mineralne.
Nasiona dziurawca wysiewa się jesienią (w październiku). Wiosną należy przeprowadzić pielenie.
Na polach dziurawiec jest niepożądanym chwastem, gdyż obniża jakość siana.
Zastosowanie
Dziurawiec warto siać w ogrodzie, gdyż oprócz walorów leczniczych, dzięki ładnym, żółtym kwiatom, nada warzywnikowi lub nawet rabatkom interesującego wyglądu.
Lecznicze działanie dziurawca jest znane od starożytności. Ziele dziurawca (na suszenie) zbiera się dwukrotnie w ciągu roku: od połowy czerwca do połowy lipca oraz pod koniec sierpnia. Można je suszyć w warunkach naturalnych osłaniając przed promieniami słonecznymi.
Napary z dziurawca są przydatne w dolegliwościach żołądkowych. Roślina działa moczopędnie, co ułatwia wydalanie szkodliwych produktów przemiany materii. Oprócz tego jest to dobry naturalny środek na stres i bezsenność.
W trakcie przyjmowania zioła należy uważać na słońce – dziurawiec zawiera substancje, które zwiększają wrażliwość skóry na promienie UV, co może doprowadzić do lekkich poparzeń.
Dawniej wierzono, że można produkować z niego talizmany chroniące przed czarami i złem – miał moc odstraszającą.
Z ziela dziurawca można produkować również nalewki.
Ciekawostki
Polska nazwa rośliny wzięła od charakterystycznej budowy jej liści – "podziurawionej" blaszce liściowej. Natomiast nazwy zwyczajowe, takie jak ziele świętojańskie i ziele Świętego Jana, pochodzą od pory pojawiania się kwiatów – około 24 czerwca, czyli na imieniny Św. Jana.
Zdjęcia: Vasil Stefanov, Титаренко Денис, WikimediaImages, annetteJO/Pixabay