Czym różnią się nawozy jednoskładnikowe od wieloskładnikowych?

Spis treści

Nawozy NPK – co oznacza ten skrót? Podstawowy podział nawozów mineralnych ► Jednoskładnikowe i wieloskładnikowe ► Płynne i sypkie Podział nawozów ze względu na składniki i działanie ► Nawozy mineralne jednoskładnikowe ► Nawozy mineralne wieloskładnikowe ► Nawozy wieloskładnikowe uniwersalne i specjalistyczne ► Nawozy wieloskładnikowe wolno działające

Nawozy NPK – co oznacza ten skrót?

Nawozy mineralne (tzw. sztuczne) są to związki chemiczne lub ich mieszaniny, zawierające składniki pokarmowe stosowane w nawożeniu roślin, będące produktem przemysłu nawozowego. Mają ściśle określony skład, zależny od potrzeb roślin. Ich podstawowymi i głównymi składnikami są konkretne pierwiastki, a mianowicie: azot (N), fosfor (P) i potas (K) – to właśnie przez ich symbole, mieszaniny te są nazywane nawozami typu NPK.

W nawożeniu gleb, oprócz azotu, fosforu i potasu stosuje się również nawozy wapniowe i magnezowe. Dostarczają one składników pokarmowych roślinom oraz poprawiają odczyn i właściwości gleby w ogrodzie.

Azot - N
To podstawowy składnik niezbędny do wzrostu roślin. Odpowiada za przyrost zielonej masy roślin.

Fosfor - P
Jest odpowiedzialny za wykształcanie się części generatywnych roślin (nasiona, owoce).

Potas - K
To składnik, który odpowiada za odporność roślin na niskie temperatury i choroby. Wydłuża też okres przechowywania warzyw.

Podstawowy podział nawozów mineralnych

Jednoskładnikowe i wieloskładnikowe

Nawozy dzielimy na nawozy mineralne jednoskładnikowe (zawierają eden pierwiastek w dużej ilości) i nawozy mineralne wieloskładnikowe (zawierają NPK oraz mikroelementy w różnych konfiguracjach i ilości). W przypadku nawozów jednoskładnikowych łatwiej jest dopasować odpowiednią porcję nawozu dla danej rośliny. Natomiast nawozy wieloskładnikowe za jednym razem uzupełniają wszystkie niedobory pokarmowe.

Płynne i sypkie

Nawozy mineralne występują w formie płynnej lub jako granulat. Granulat sypiemy pod rośliny lub mieszamy z ziemią. Natomiast nawozami w formie płynnej po uprzednim rozcieńczeniu z wodą podlewamy lub opryskujemy rośliny. Stosując nawozy, należy ściśle przestrzegać dawek oraz zasad postępowania podanych na opakowaniu. Nieodpowiednie użycie będzie miało skutek odwrotny do zamierzonego. Nadmiar jednego z pierwiastków bardzo często skutkuje zahamowaniem pobierania innego.

Fot. Cade Martin / Dawn Arlotta / USCDCP / Pixinio

Podział nawozów ze względu na składniki i działanie

Nawozy mineralne jednoskładnikowe

Nawozy mineralne jednoskładnikowe są bogate tylko w jeden pierwiastek i stosuje się je, kiedy gleba wskazuje niedobór tego właśnie składnika - nawozy azotowe, uzupełniają niedobór azotu, nawozy fosforowe - fosforu, a nawozy potasowe - potasu. Przenawożenie może spowodować zasolenie podłoża i zniszczenie roślin, a także do kumulacji szkodliwych związków w glebie.

► Nawozy azotowe należy stosować wiosną, nigdy jesienią, ponieważ azot jest wypłukiwany do głębszych warstw gleby. Azot także łatwo uwalnia się do atmosfery, dlatego też nawóz należy wymieszać z glebą.

(podana procentowa zawartość azotu - N):

saletra amonowa 34%,
mocznik 46%,
saletrzak 25%,
saletra wapniowa 15,5%
siarczan amonu 20%.

► Nawozy fosforowe nie są wymywane i słabo przemieszczają się w głąb ziemi. Najlepiej podzielić wymaganą dawkę na dwie części i jedną przekopać z ziemią – jesienią, a drugą wymieszać z wierzchnią warstwą - wiosną.

(podana procentowa zawartość fosforu – P):

superfosfat potrójny, granulowany 46% P2O5,
superfosfat potrójny, borowany 44% P2O5, 0,5% B,
superfosfat magnezowy 15,5% P2O5, 6,6% MgO.

► Nawozy potasowe stosuje się przed siewem. Po rozrzuceniu nawozu, należy wymieszać go z ziemią.

(podana procentowa zawartość potasu - K):

siarczan potasu 48% K₂0,
sól potasowa 40 - 60% K₂0.

Nawozy mineralne wieloskładnikowe

Nawozy mineralne wieloskładnikowe nazywane są także mieszanymi. Zawierają wszystkie składniki pokarmowe dla roślin w różnych proporcjach NPK oraz inne makroelementy, a także mikroelementy. O tym, do jakich upraw się nadają, informuje notka na opakowaniu. Początkujący ogrodnicy wybierają najczęściej nawozy uniwersalne, rzadziej nawozy specjalistyczne.

Nawozy wieloskładnikowe uniwersalne i specjalistyczne

W zależności od formy (płynna, granulowana) rośliny pobierają zawarte w nich składniki z różną prędkością. Najszybsze efekty dają nawozy płynne (nawożenie dolistne), wolniejsze efekty - granulowane. Po znalezieniu się w glebie, związki mineralne w nich zawarte uwalniają się i są pobierane przez rośliny. Działają krócej ale bardziej intensywnie, przy zbyt dużej dawce mogą powodować uszkodzenia roślin.

Warto sięgać także po nawozy specjalistyczne (np. do iglaków, roślin zielonych lub roślin kwitnących), gdyż mają tak skomponowany skład, który w pełni odpowiadający danej grupie roślin.

Nawozy wieloskładnikowe wolno działające

Nawozy wieloskładnikowe wolno działające to nowoczesne nawozy, w których specjalna otoczka wokół granulek nawozu kontroluje uwalnianie składników pokarmowych. Dzięki stosowanym otoczkom związki chemiczne nie mają bezpośredniego kontaktu z korzeniami roślin, nie grozi im więc przenawożenie.

Szybkość uwalniania składników pokarmowych jest uzależniona od temperatury i wilgotności podłoża: im gleba cieplejsza i bardziej mokra - tym więcej składników pokarmowych zostaje uwolnionych. Jest to odpowiednie do szybkości wzrostu roślin - im cieplej, tym szybciej rosną. Granulki mają najczęściej ustaloną długość okresu rozkładania się w glebie (np. nawozy 100-dniowe). Są to drogie, ale bardzo efektywne nawozy stosowane na szeroką skalę w uprawie roślin ozdobnych. Pozwalają ograniczyć nawożenia do jednego zabiegu wiosną.