Hyzop lekarski (Hyssopus officinalis) należy do rodziny jasnowatych (Lamiaceae). Roślina pochodzi z cieplejszych rejonów świata (Europa Południowa, Azja Zachodnia), ale bywa też spotykana w stanie dzikim na terenie Polski, prawdopodobnie jako "uciekinier" z upraw.
Jak rozpoznać hyzop lekarski? Jak wygląda?
Hyzop lekarski to bylina lub półkrzew. Roślina dorasta do ok. 30-60 cm wys. i posiada wzniesiony, gęsty, krzaczasty pokrój. Rozwija wyprostowane, sztywne, zielone, drewniejące u podstawy pędy, gęsto pokryte naprzeciwległymi parami małych, lancetowatych, całobrzegich, omszonych, zielonych liści.
Hyzop lekarski kwitnie latem – w lipcu i sierpniu. W kątach liści pojawiają się nieduże, dwuwargowe, miododajne, zwykle niebieskie lub liliowe kwiaty z długimi, wystającymi poza koronę pręcikami. Kwiaty zebrane są po kilka w gęste pęczki, zwykle po jednej stronie pędu.
Cała roślina jest aromatyczna i wydziela silny, kamforowy zapach.
Wymagania i uprawa hyzopu lekarskiego
Hyzop lekarski oczekuje słonecznego, ciepłego stanowiska i przepuszczalnej, lekkiej, suchej, ciepłej gleby, najlepiej bogatej w wapń. Nie lubi wilgotnego, ciężkiego podłoża, kwaśnej ziemi i cienia. Roślina jest umiarkowanie mrozoodporna i różnie znosi niskie temperatury.
Hyzop dobrze rozmnaża się przez podział rozrośniętych egzemplarzy (wiosna) lub przez wysiew nasion. To, kiedy siejemy hyzop zależy od miejsca – na rozsady możemy go już siać w marcu, a do gruntu od kwietnia do maja. Na dobrym stanowisku potrafi dawać też samosiew. Nasiona większości ziół kiełkują po ok. 2 tygodniach.
Jak dbać o hyzop lekarski? Kiedy go ścinać?
Gdy hyzop jest starszą rośliną, zwykle nie wymaga żadnych specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych, ale w razie przedłużających się okresów suszy warto go podlewać. Nie potrzebuje nawożenia ale dobrze zareaguje na stosowanie nawozów dla ziół i kompostu.
Warto natomiast ściąć po kwitnieniu. Usuwamy jego górną część pędów wraz z przekwitłymi kwiatami, co pozwala roślinie zachować ładny, gęsty i zwarty pokrój.
W najchłodniejszych rejonach kraju zimą może być uszkadzany przez mróz, dlatego warto zabezpieczyć go późną jesienią warstwą ściółki lub gałązkami stroiszu.
Szkodniki i choroby hyzopu lekarskiego
Jak wiele ziół, hyzop rzadko pada ofiarą chorób i szkodników.
Jakie zastosowanie ma w ogrodzie i na co jest hyzop?
Hyzop lekarski ze względu na swój ładny pokrój, dobrze wygląda posadzony pojedynczo lub w grupie w ogródkach żwirowych i skalnych oraz na rabatach bylinowych. Dobrze komponuje się z lawendą, kłosowcami, czyśćcem wełnistym, goździkiem sinym, krwawnikiem i ozdobnymi szałwiami. W towarzystwie mięty, rozmarynu, szałwii i tymianku może być uprawiany też w ogródkach ziołowych.
Roślina od dawna wykorzystywana jest też do celów leczniczych i przyprawowych. Jej bogate w olejki eteryczne i inne związki chemiczne liście, działają na przewód pokarmowy rozkurczowo i poprawiają trawienie. Wykazują też działanie wykrztuśne i przeciwzapalne.
Ziele ma intensywny aromat i korzenny, goryczkowaty posmak, dlatego bywa wykorzystywane do przyprawiania pasztetów, sosów oraz dań mięsnych i warzywnych, a także potraw ciężkostrawnych (np. dania z kapusty, grochu czy grzybów). Kwiaty hyzopu są jadalne i mogą stanowić ciekawy dodatek do sałatek.
Wybrane odmiany hyzopu lekarskiego
Gdzie kupić sadzonki hyzopu lekarskiego?
Hyzop można kupić jako gotową sadzonkę w doniczce ale częściej go dostaniemy w formie nasion, by móc samodzielnie wyhodować rośliny. Zioło możemy znaleźć w wielu punktach sprzedających rośliny do ogrodu, jak i zamówić w sklepach internetowych takich jak:
- sadowniczy.pl
- plumeria.sklep.pl
- semini.pl (tylko nasiona)
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: Lesya Marchuk, weha, MarinkaBuronka/Depositphotos