Spis treści
Krokus wiosenny (Crocus vernus) to roślina, która należy do rodziny kosaćcowatych (Iridaceae). Występuje naturalnie na łąkach górskich w Europie, na obszarze Tatr, Alp, Pirenejów oraz na Bałkanach. Powstało wiele odmian ozdobnych tego gatunku, które są bardzo popularne i chętnie sadzone w ogrodach i donicach.
Jak wygląda i czym się wyróżniają krokusy wiosenne?
Krokus wiosenny nazywany jest również szafranem wiosennym. Rośliny są znane ze swoich niewielkich rozmiarów i osiągają do 10-15 cm wysokości. Ich liście są bardzo wąskie (trawiaste), z wyróżniającym je jasnym, białym paskiem ciągnącym się wzdłuż środka. Wyrastają po ok. 2-4 na roślinę.
Krokus wiosenny kwitnie oczywiście wiosną – od lutego do kwietnia, dlatego często przebija się przez leżącą jeszcze warstwę śniegu! Roślina jest zaliczana do najpiękniejszych kwiatów wiosny. Każda cebulka (bulwka) wytwarza tylko jeden kwiat. Kwiaty mają po 6 płatków, ciemnożółty lub pomarańczowy słupek, 3 żółte pylniki, a gardziel okwiatu posiada włoski. Większość odmian krokusów ma płatki w różnych odcieniach fioletu, ale występują też odmiany białe, żółte oraz wielokolorowe. Są pachnące i chętnie odwiedzane przez wcześnie budzące się z zimowego snu owady zapylające (w tym pszczoły).
Owocem krokusa jest charakterystyczna, podłużna torebka.
Wymagania i uprawa krokusów wiosennych
Krokusy są wieloletnimi roślinami i mogą kwitnąć w jednym miejscu przez wiele lat, dlatego należy dobrze przemyśleć miejsce ich sadzenia. Rośliny te potrzebują dużo światła, dlatego sadzimy je na stanowiskach, gdzie wiosną otrzymają dużo słońca. Lubią podłoża próchnicze, przepuszczalne, z lekko kwaśnym pH. Najlepiej rosną, gdy mają zapewnioną dużą wilgoć (nie można doprowadzać do zastoin wodnych – cebulki mogą zacząć gnić).
Cebulki krokusów wiosennych powinno się wykopywać i rozsadzać co kilka lat (ok. 3), ale często pozostawia się je w tym samym miejscu aż do obumarcia, ponieważ po kwitnieniu trudno zlokalizować ich małe bulwy (są często sadzone w obrębie trawnika). Przy odpowiedniej pielęgnacji rośliny dobrze się mnożą i po 3-4 latach tworzą duże kępy kwiatów.
Pielęgnacja krokusów wiosennych
Dla zapewnienia dobrego wzrostu i rozwoju krokusa warto go nawozić wiosną (dwu bądź trzykrotnie w odstępie 2-3 tygodni) preparatami wieloskładnikowymi.
Nie ścinaj liści krokusów przedwcześnie – liście krokusów gromadzą substancje odżywcze (ich przedwczesne ścinanie może uniemożliwić kwitnienie roślin w kolejnym roku). Dopiero pod koniec maja ustaje wzrost bulw i można bezpiecznie ścinać lub skosić liście krokusów wraz z trawą.
Szkodniki i choroby krokusów
Krokusy mogą padać ofiarą niektórych chorób i szkodników. Warto więc zwracać uwagę na:
- Uważaj na szkodniki takie jak, nornice i ptaki: Nornice mogą zjadać kwiaty krokusów, a kawki wydziobywać je. Jeśli Twoje krokusy nagle znikają, to prawdopodobnie są to sprawcy. Używaj siatek na krety i sadź cebulki w specjalnych koszyczkach, aby chronić krokusy przed szkodnikami.
- Zapobiegaj chorobom grzybowym: Zbyt wilgotne podłoże może prowadzić do gnicia cebulek i rozwoju chorób grzybowych. Objawami są plamy na liściach czy zwiędnięte kwiaty. Jeśli je zauważymy, należy użyć odpowiednich fungicydów lub naturalnych środków zapobiegawczych.
Zastosowanie krokusów w ogrodzie i nie tylko
W ogrodach najlepiej sadzić je na trawniku, pod rozłożystymi drzewami liściastymi, gdzie wczesną wiosną dociera jeszcze wystarczająca ilość światła (należy pamiętać, aby wiosenne koszenie trawnika wykonywać bardzo ostrożnie – omijając rozwijające się kwiaty). Świetnie pasuje do ogrodów skalnych i na niskie rabaty, gdzie króluje wśród wiosennych kwiatów.
Z roślin rodzaju crocus pozyskuje się najdroższą przyprawę świata – szafran. Są to wysuszone znamiona słupków kwiatowych krokusa użytkowego (łac. Crocus sativus). Oprócz tego krokusy były niegdyś wykorzystywane w medycynie, gdzie służyły jako środek przeciwbólowy, uspokajający i afrodyzjak.
Krokusy wykorzystuje się też czasem w produkcji perfum i barwników.
Polecane odmiany krokusów wiosennych
- 'King of the Striped' – liliowe kwiaty z ciemnymi kreskami
- 'Pickwick' – białe kwiaty z fioletowymi kreskami
- 'Golden Yellow' – żółte kwiaty
Ciekawostki o krokusach wiosennych
W wielu kulturach krokusy symbolizują wiosnę, odrodzenie i nadzieję, ponieważ są jednymi z pierwszych kwiatów, które pojawiają się po zimie. Do tej pory pojawiają się w literaturze i poezji jako symbol piękna, przemijania i odrodzenia, a w malarstwie i ceramice wykorzystywane są do podkreślenia świeżości i delikatności.
Niektóre krokusy posiadają jadalne części podziemne i były używane w kuchni.
Gdzie kupić cebulki krokusów wiosennych?
Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcie: iVerde; Olga Oginskaya, Hans Braxmeier, Gerhard Gellinger/Pixabay
Kwiaty cebulowe 
Jesienne kwiaty 
Ogród ozdobny 
Rośliny doniczkowe 
Owoce 
Warzywa 
Zioła 
Łąka kwietna 
Roślina tygodnia 
