Rośliny są znane ze swoich niewielkich rozmiarów – osiągają do 10-15 cm wysokości. Liście są wąskie (trawiaste), z jasnym, białym paskiem ciągnącym się wzdłuż środka i wyrastają po 2-4 na roślinę. 

Krokus wiosenny kwitnie od lutego do kwietnia (często przebija się przez leżącą jeszcze warstwę śniegu). Roślina jest zaliczana do najpiękniejszych kwiatów wiosny. Każda cebulka (bulwka) wytwarza tylko jeden kwiat. Kwiaty mają po 6 płatków, ciemnożółty lub pomarańczowy słupek, 3 żółte pylniki, a gardziel okwiatu posiada włoski. Większość odmian krokusów ma płatki w różnych odcieniach fioletu, ale występują też odmiany białe, żółte oraz wielokolorowe. Są pachnące i bardzo lubiane przez owady zapylające, w tym pszczoły.

Owocem krokusa jest torebka.

Wymagania i uprawa

Rośliny te potrzebują dużo światła, dlatego sadzimy je na stanowiskach, gdzie wiosną otrzymają dużo słońca. Lubią podłoża próchnicze, przepuszczalne, z lekko kwaśnym pH. Najlepiej rosną, gdy mają zapewnioną dużą wilgoć (nie można doprowadzać do zastoin wodnych – cebulki mogą zacząć gnić).

Cebulki krokusów wiosennych powinno się wykopywać i rozsadzać co kilka lat (ok. 3), ale często pozostawia się je w tym samym miejscu aż do obumarcia, ponieważ po kwitnieniu trudno zlokalizować ich małe bulwy (są często sadzone w obrębie trawnika). Przy odpowiedniej pielęgnacji rośliny dobrze się mnożą i po 3-4 latach tworzą duże kępy kwiatów.

Dla zapewnienia dobrego wzrostu i rozwoju krokusa warto go nawozić wiosną (dwu bądź trzykrotnie w odstępie 2-3 tygodni) preparatami wieloskładnikowymi. Pod koniec maja ustaje wzrost bulw i zaczynają usychać liście, można je ścinać lub skosić wraz z trawą.

Zastosowanie

W ogrodach najlepiej sadzić je na trawniku, pod rozłożystymi drzewami liściastymi, gdzie wczesną wiosną dociera jeszcze wystarczająca ilość światła (należy pamiętać, aby wiosenne koszenie trawnika wykonywać bardzo ostrożnie – omijając rozwijające się kwiaty). Świetnie pasuje do ogrodów skalnych i na niskie rabaty, gdzie króluje wśród wiosennych kwiatów.

Z roślin rodzaju crocus pozyskuje się najdroższą przyprawę świata szafran (są to wysuszone znamiona słupków kwiatowych krokusa użytkowego – Crocus sativus). Oprócz tego krokusy były niegdyś wykorzystywane do produkcji perfum, barwników oraz w medycynie.

Polecane odmiany

• 'King of the Striped' – liliowe kwiaty z ciemnymi kreskami
• 'Pickwick' – białe kwiaty z fioletowymi kreskami
• 'Golden Yellow' – żółte kwiaty

Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcie: iVerde; Olga Oginskaya, Hans Braxmeier, Gerhard Gellinger/Pixabay