Kasztanowiec zwyczajny, pospolity, biały (Aesculus hippocastanum) należy do rodziny mydleńcowatych (Sapindaceae). W środowisku naturalnym występował pierwotnie na Półwyspie Bałkańskim. Obecnie jest uprawiany na wielu kontynentach i łatwo dziczeje.
To okazałe drzewo o rozłożystej, regularnej, kopulastej i gęstej koronie osiągające 20-25 m wysokości. Pień jest masywny i prosty, a najniższe konary bywają bardzo grube. Kora drzewa u młodych drzew jest gładka i jasno-brunatna, a później robi się szaro-czerwona i ciemna, mocno spękana w duże "płytki". Kasztanowce wytwarzają wyjątkowo duże pąki do 3 cm długości i 1,5 szerokości (największe ze wszystkich drzew europejskich!). Na wiosnę, przed rozwinięciem się z nich liści stają się lepkie.
Wytwarza duże, dłoniastozłożone liście, złożone z 5-7 listków. Jesienią przebarwiają się na żółto.
Kasztanowiec kwitnie od maja do czerwca. Kwiaty są bardzo liczne, zebrane wiechowate kwiatostany, które dorastają do ok. 30 cm – mają białą lub kremową barwę. Warto wiedzieć, że tylko kwiaty o żółtych plamkach wydzielają nektar.
Owocuje od września do października. Owocem jest znany nam dobrze kasztan osłonięty kolczastą torebką.
Wymagania i uprawa
Kasztanowiec zaleca się uprawiać na stanowisku słonecznych, chociaż znosi także częściowe zacienienie. Preferuje gleby przepuszczalne, żyzne, zasobne w składniki pokarmowe – wtedy optymalnie rozwija się i jest odporniejszy na choroby oraz szkodniki. Gatunek jest mrozoodporny – jedynie młode okazy powinno się osłaniać. Dobrze znosi zanieczyszczenia powietrza.
Roślinę warto podlewać w czasie susz – źle znosi niedobór wody. Na mniej zasobnych glebach, np. z dużą ilością frakcji piasku, zaleca się stosować nawozy organiczne.
Drzewo można rozmnażać przez wysiew nasion lub szczepienie, na potrzeby przydomowego ogrodu lepiej opłaca się jednak kupić gotowe sadzonki.
Problemem w uprawie jest szrotówek kasztanowcowiaczek i choroby grzybowe. Należy prowadzić więc profilaktyczne działania ochronne (preparaty ekologiczne, gnojówki, itp.).
Zastosowanie
Kasztanowiec ze względu na osiągane rozmiary powinno się sadzić w dużych ogrodach oraz parkach. Może rosnąć pojedynczo jako wyeksponowany soliter lub w grupie tworząc aleje.
Warto pamiętać, że z reguły pod kasztanowcem rośliny nie radzą sobie zbyt dobrze, ponieważ drzewo to daje wyjątkowo dużo cienia. Takie miejsce można natomiast zagospodarować wysypując korę, budując mini-taras lub ustawiając ławkę.
Kasztanowce pełnią ważną rolę ekologiczną – dają pokarm ssakom leśnym, np. sarnom i jeleniom. Dla człowieka owoce są niejadalne.
Drzewo znajduje zastosowanie także w ziołolecznictwie. Najbardziej znanymi substancjami pozyskiwanymi z kasztanowca zwyczajnego są – escyna (mieszanina saponin pozyskiwana z nasion) i eskulina (kumaryna izolowana z kory). Nalewka z kwiatów kasztanowca była uważana za afrodyzjak.
Ciekawostki
Kasztanowiec przywędrował do Europy w w XVI i XVII wieku, w czasie ekspansji tureckiej. Przez swoje charakterystyczne nasiona bywa mylnie nazywany kasztanem, dlatego często dochodzi do pomyłek z innym drzewem – kasztanem jadalnym (Castanea sativa).
Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: Mabel Amber, _Alicja_, Couleur, Karen Arnold/Pixabay