Kasztan jadalny (Castanea sativa) to gatunek drzewa z rodziny bukowatych (Fagaceae). Roślina zasiedla rejony basenu Morza Śródziemnego oraz Azji Mniejszej, ale bywa też uprawiana w innych krajach świata.
Kasztan dorasta do ok. 20-35 m wys. i tworzy gruby, szeroki, często skręcony wzdłuż swojej osi pień, pokryty początkowo gładką, później spękaną, brunatną korą. Korona rozwija się na pniu nisko i jest gęsta oraz szeroka. Tworzące ją konary są grube i wzniesione, a młode pędy miękkie i lekko omszone.
Drzewo rozwija duże, pojedyncze, ogonkowe liście o szerokolancetowatym kształcie, ostro ząbkowanym brzegu i zaostrzonym wierzchołku. Są zielone z wyraźnie zaznaczonym na blaszce unerwieniem.
Drzewo zakwita w czerwcu i lipcu, wydając kwiaty męskie i żeńskie. Kwiaty męskie są liczne, drobne, żółte i zebrane w sterczące, długie, cienkie, walcowate kwiatostany (kotki), wyrastające po kilka lub kilkanaście na szczytach pędów. U podstawy kwiatów męskich tworzą się niepozorne i mniej liczne kwiaty żeńskie, które po przekwitnieniu przekształcają się w owoce nazywane kasztanami lub maronami. Owoce są okrągłe i pokryte grubą, zieloną, najeżoną drobnymi kolcami skórką, wewnątrz której znajdują się 2-3 jajowate, spłaszczone z jednej strony, brązowe, błyszczące nasiona (dojrzewają w X).
Wymagania i uprawa
Kasztan jadalny wbrew swojej potężnej sylwetce jest delikatny i wymagający. Oczekuje słonecznego i osłoniętego stanowiska oraz żyznej, próchniczej, przepuszczalnej, lekko wilgotnej, ciepłej gleby o lekko kwaśnym odczynie pH. Znosi półcień i przejściową suszę, ale nie toleruje zimnych, gliniastych podłoży i zalewnia. Preferuje też wilgotne powietrze.
Jest drzewem ciepłolubnym, dlatego źle znosi surowe zimy i często przemarza (wiosną może odrodzić się z odrostów korzeniowych, tworząc wiele pni). Z tego względu najlepiej uprawiać go w najcieplejszych rejonach kraju, a młode egzemplarze okrywać na zimę.
Kasztany można rozmnażać przez wysiew nasion (owocują po kilkunastu latach), z odrostów korzeniowych lub przez szczepienie.
Zastosowanie
Kasztan jadalny to cenione drzewo owocowe, którego bogate w skrobię, witaminy, minerały i cukry owoce spożywa się po upieczeniu lub ugotowaniu. Przeznacza się je też do konserwowania, a nawet wyrabia z nich mąkę.
Drzewo może być też piękną ozdobą ogrodu. Jest polecane do dużych ogrodów, ale istnieją też jego niższe odmiany, które nadają się też na mniejsze powierzchnie.
Wybrane odmiany
- 'Aureomarginata' (syn. 'Variegata') – o pstrych liściach
- 'Vincent van Gogh' – niska odm. o poskręcanych pędach
- 'Anny's Summer Red' – odm. o bordowym umaszczeniu młodych liści
Ciekawostki
Przez pierwsze 10 lat kasztan jadalny rośnie dość wolno, potem zaś osiąga większe przyrosty. Jest gatunkiem długowiecznym – żyje nawet do 500 lat.
Kasztan jadalny w odróżnieniu od pospolitego u nas kasztanowca zwyczajnego to "prawdziwy" kasztan. Obie rośliny różnią się zarówno rodziną, do której należą, jak i wyglądem oraz wymaganiami. Kasztan jadalny jest bardziej wrażliwy na mróz oraz posiada zupełnie inne liście, kwiaty i owoce niż kasztanowiec. W przeciwieństwie do trujących owoców kasztanowca, jego owoce są jadalne i smaczne.
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: MrGajowy3, SalvatoreMonetti /Pixabay, eter O'Connor aka anemoneprojectors/CC BY-SA 2.0/Flick
Kwiaty cebulowe 
Jesienne kwiaty 
Ogród ozdobny 
Rośliny doniczkowe 
Owoce 
Warzywa 
Zioła 
Łąka kwietna 
Roślina tygodnia 
