Świerk pospolity (Picea abies) należy do rodziny sosnowatych (Pinaceae). Występuje powszechnie w wielu rejonach Europy, a także w Azji. Jest gatunkiem rodzimym w Polsce.
Świerk pospolity to zimozielone drzewo iglaste osiągające do ok. 30-40 m. wysokości. Posiada stożkowatą koronę (w typie klasycznej choinki). Jego gałęzie ładnie rozrastają się na boki, przy czym najstarsze i największe często zaczynają zwieszać się do dołu. Roślina posiada liczne, rozgałęzione pędy, gęsto pokryte krótkimi, zaostrzonymi igłami, układającymi się wzdłuż pędu. Młode igły mają jasnozieloną barwę, z czasem jednak stają się ciemnozielone i błyszczące.
Świerk pospolity kwitnie w kwietniu i maju. Drzewo tworzy długie, walcowate, początkowo wzniesione i różowe, później zwisające i jasnobrązowe szyszki (głównie w górnej części korony, ale też na niższych gałęziach). Posiadają podwójnie zaostrzone łuski. Po dojrzeniu w całości opadają z drzewa.
Roślina posiada dość płytki i rozłożysty, ale niezbyt stabilny system korzeniowy.
Wymagania i uprawa
Mimo iż świerk pospolity jest drzewem powszechnie występującym na terenie całego kraju, nie należy do gatunków łatwych w uprawie, gdyż jest dość wymagający. Oczekuje żyznych, próchniczych, świeżych, najlepiej piaszczysto-gliniastych, lekko wilgotnych gleb i słonecznego stanowiska. Jest całkowicie mrozoodporny.
Preferuje też podwyższoną wilgotność powietrza i umiarkowanie wilgotne podłoże, dlatego musimy go podlewać w trakcie suchej pogody. W ogrodach powinien też być corocznie nawożony.
Jest wrażliwy na zanieczyszczone powietrze. Z tego względu nie bardzo nadaje się do uprawy w ogrodach miejskich, gdzie lepiej radzą sobie jego wytrzymalsze odmiany ozdobne.
Zastosowanie
Świerk pospolity jako gatunek nadaje się do uprawy w dużych ogrodach, oddalonych od centrum miasta (może pełnić rolę żywopłotu). Sprawdza się też jako element krajobrazowy w podmiejskich parkach.
Szersze zastosowanie mają jego odmiany ozdobne, które zachwycają pięknymi igłami lub ciekawym pokrojem. Niższe nadają się do tworzenia kompozycji rabatowych i obwódek oraz do uprawy w pojemnikach. Wyższe mogą stanowić górne piętro rabaty lub tworzyć ciekawe szpalery. Jeśli mają interesujący pokrój, dobrze prezentują się też jako solitery.
Wybrane odmiany
- 'Pusch' – odm. karłowa o czerwonych, młodych szyszkach, ukazujących się na szczytach pędów, wys. ok. 0,5-1 m.
- 'Acrocona' – odm. podobna do poprzedniej, ale o stożkowatym pokroju, wys. 3-5 m.
- 'Aurea' – młode przyrosty najpierw żółte, później zielone, wys. 15-20 m.
- 'Little Gem' – półkulisty pokrój, jasnozielone igłay, wys. ok. 0,5 m.
- 'Pumila Glauca' – płaskokulisty pokrój i niebieskozielone igły, wys. ok. 1 m.
Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: Crusier/CC BY-SA 3.0/Link, Piotr Janeczek, Jerzy Górecki/Pixabay