Powojnik / Clematis

Rośliny te mogą być wiecznie-zielone lub zrzucające liście. Pokrój jest bardzo zróżnicowany – może to być wzniesiona bylina, roślina pnąca zamierająca na zimę, a nawet 15 m pnącze lub krzew. Powojniki uprawiane w polskich ogrodach to pnącza dorastające zwykle do 1-3 metrów.

Liście są najczęściej naprzeciwległe. Mogą być gładkie i owłosione. Najczęściej złożone, pierzaste lub złożone z 3 segmentów. Całobrzegie lub ząbkowane. Mechanizm wspinania się u powojników jest charakterystyczny, bo używają do tego ogonków liściowych.

Owocem jest tzw. wieloniełupka, która u wielu ozdobnych powojników ma postać owłosionej, srebrzystej kuli.

Kwiaty powojników są najczęściej obupłciowe, pojedyncze, promieniste, 4-10 ozdobnych działek kielicha, o bardzo różnej wielkości i kształtach, miodników brak. Ze względu na kształt kwiatu wyróżniamy powojniki:

• pojedyncze wielkokwiatowe
• półpełne wielkokwiatowe
• powojniki montana
• powojniki viticella
• szerokootwarte
• gwiazdkowate (4-płatkowe)
• szerokodzwonkowate
• dzwonkowate
• dzbanuszkowate
• rurkowate
  
  

Wymagania i uprawa

Wszystkie powojniki najlepiej kwitną w glebie żyznej, przepuszczalnej, próchniczej. Zależnie od gatunku i odmiany rośliny sadzimy na stanowisku słonecznym lub pócienistym z tym, że podstawa rośliny powinna być w cieniu. Clematisy najbardziej lubią odczyn obojętny gleby (pH 6-7).

Zależnie od gatunki powojniki są mniej lub bardziej wrażliwe na suszę, jednak niezależnie od tego potrzebują być umiarkowanie podlewane w upalne lata, szczególnie w okresie kwitnienia.

Wczesną wiosną dobrze jest nawozić – szczególnie lubią nawożenie organiczne, kompostem lub obornikiem (omijamy wtedy miejsca tuż przy pędzie).

Zależnie od gatunku powojniki się przycina mocno, średnio lub wcale – musimy się zawsze się upewnić jakiego cięcia dana roślina wymaga.

Ze względu na wymagania uprawowe powojniki podzielono na grupy:

1. Gatunki wcześnie kwitnące (np. C. alpina, C. macropetala, C. montana)
2. Gatunki wielkokwiatowe wczesne (wiele odmian mieszańcowych)
3. Gatunki wielkokwiatowe późne / późne drobnokwiatowe / oraz gatunki i odmiany zielne (np. C. x Jackmanii, C. terniflora, C. tangutica)
   
   

Zastosowanie

Powojniki są stosowane w naszych ogrodach wszędzie tam, gdzie mogą się wspinać – przy ogrodzeniach, siatkach, pergolach, altanach. Uprawiane w donicy świetnie sprawdzą się rozciągnięte na kratkach na balkonie czy przy słupach tarasowych.

Z racji tego, że lubią mieć swoją podstawę schowaną w cieniu, warto je sadzić wśród niskich i średnio niskich, gęstych krzewów (np. iglaków).

Wybrane gatunki i odmiany

Większość uprawianych w ogrodach powojników jest mieszańcami i kultywarami – mają trudne do ustalenia pochodzenie, dlatego najczęściej nie posiadają nazw gatunkowych, a jedynie odmianowe (np. powojnik 'Blue Angel'). Wartymi wymienienia są gatunki i odmiany:

• Powojnik Jackmana (Clematis x Jackmanii) 
• Powojnik alpejski (Clematis alpina)
• Powojnik tangucki (Clematis tangutica)
• Powojnik mandżurski (Clematis mandschurica)
• Powojnik jesienny (Clematis terniflora)

• 'Arabella'
• 'Diamond Ball'
• 'Generał Sikorski'
• 'Maria Skłodowska Curie'
• 'Kaiser'
• 'Solina'
  
  

Ciekawostki

Nazwa rodzaju powstała najprawdopodobniej od greckiego słowa κλῆμα (w wymowie: klema) – co oznacza "pęd, gałązka, wić".

Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: Pixabay, Unsplash

Czy w opisie są wszystkie informacje, których szukałaś/-eś? Daj znać w komentarzu!