Ogród dla alergika: jak urządzić?

Jak urządzić ogród dla alergika?
O czym pamiętać? Jakie rośliny wybrać?

Na alergie zapada coraz więcej osób. Alergikom szkodzą soki i pyłki roślin, zarodniki grzybów, substancje zapachowe i jad owadów. Powodują one katar, kaszel, zaczerwienienie oczu i zmiany skórne. Dlatego ogród użytkowany przez taką osobę powinien być więc urządzony w specjalny sposób, zależnie od tego, na jaki alergen jest uczulona. Ważny jest przede wszystkim odpowiedni wybór roślin. Trzeba dobrać je tak, aby zminimalizować występowanie alergenów. Oprócz tego ogród powinien być tak zaplanowany, aby nie wymagał wiele pielęgnacji – szczególnie praca w ogrodzie wiosną, w czasie obfitego kwitnienia roślin i wysokiego stężenia pyłków, a także zarodników grzybów, jest dla alergika niewskazana.

Pamiętajmy, że niektórzy mogą źle reagować na rośliny uznane za bezpieczne dla większości alergików, inni natomiast nie będą odczuwać negatywnych skutków w zetknięciu z roślinami uważanymi za niebezpieczne.

Wybór roślin dla alergików:
drzewa, krzewy, pnącza

► Do ogrodu osoby uczulonej na pyłki
Najlepsze są rośliny owadopylne, często też te o dużych, pełnych kwiatach wabiących owady: drzewa owocowe, azalia, berberys, czereśnia, glicynia, głóg dwuszyjkowy, grujecznik, irga wierzbolistna, jabłoń, kasztanowiec krwisty, karagana, magnolia, różanecznik, surmia, złotokap.

► Osoby uczulone natomiast na jad owadów
W ogrodzie takim powinny znaleźć się także drzewa dwupienne rodzaju żeńskiego, gdyż nie produkują pyłku. Należą do nich: cisy, grusze, jarząb mączny, kasztanowiec czerwony, topole, tulipanowiec, wierzby, wiśnie.

• Iglaki są wiatropylne i wytwarzają dużo lekkiego pyłku, jednak nie jest on silnie uczulający z wyjątkiem pyłku roślin z rodziny cyprysowatych! (np.: cyprysiki, mikrobiota syberyjska, żywotniki itd.).
  
  
• Rośliny typowo wiatropylne (leszczyna i brzoza) produkujące bardzo dużo pyłku, mają zwykle drobne, niepozorne kwiaty.
  
  
• Substancje zawarte w soku sumaka octowca wywołują alergiczne zapalenie skóry.
  
  

► W ogrodzie alergika najlepiej zrezygnować z żywopłotów
W ich gąszczu gromadzi się ogromna ilość pyłków i zarodników, które podczas strzyżenia roślin unoszą się w powietrzu. Może to powodować natychmiastową reakcję alergiczną. Wznoszeniu pyłków i zarodników sprzyja także wiatr.

Żywopłot można zastąpić ścianą pnączy. Wybierając róże pnące, trzeba wziąć pod uwagę ich silny zapach, bo substancje zapachowe także mogą uczulać. Róża w odmianie ‘Climbing Iceberg’ o białych kwiatach pachnie bardzo słabo, więc nie powinna sprawić kłopotu. Delikatny zapach charakteryzuje również różowo i biało kwitnącą odmianę ‘Handel’ oraz nieco bujniejsze: ‘Seagull’ i ‘Rambling Rector’.

Wybór roślin dla alergików:
rośliny zielne

Odpowiednie do ogrodu osoby uczulonej na pyłek rośliny owadopylne o dużych kwiatach to: aster, begonia, dalia, dzwonek, fiołek ogrodowy, goździk, miodunka, niecierpek, niezapominajka, pelargonia, petunia ogrodowa, pierwiosnek, piwonia, róża.

• Pamiętajmy, że niektóre zioła mogą nasilać reakcje alergiczne! Są to np. bylica, chmiel zwyczajny, chrzan pospolity, lawenda wąskolistna, pokrzywa zwyczajna, rumianek, ruta zwyczajna i szczaw.
  
  
• Jeśli jesteśmy uczuleni na jad owadów, najlepiej zrezygnować z sadzenia melisy, ponieważ wabi ona pszczoły. Warto natomiast wybrać bazylię, kminek, koper włoski, lubczyk, macierzankę, miętę, pietruszkę, rozmaryn, szałwię, wawrzyn szlachetny.
  
  
• Wśród warzyw niepolecanych do ogrodu alergika są: bób, dynia, kukurydza, pomidor, rabarbar, seler, szparagi.
  
  
• Do roślin wiatropylnych należą trawy. Ich pyłki są bardzo silnym alergenem. Trawnik, przynajmniej częściowo, watro więc zastąpić żwirem, płytkami kamiennymi lub roślinami okrywowymi.
  
  

Pielęgnacja ogrodu dla alergików

Osoba uczulona nie powinna zbyt dużo pracować w ogrodzie, gdyż może to nasilić objawy alergii. Przycinanie żywopłotu czy koszenie trawnika najlepiej zlecić firmie zajmującej się pielęgnacją zieleni. Jeśli jednak alergik zajmuje się doglądaniem roślin, powinien stosować się do pewnych zaleceń.

► Kiedy alergicy powinni pielęgnować ogród?

W okresie wegetacji roślin na prace ogrodowe wybieramy godziny poranne, bo właśnie wtedy stężenie pyłków roślin w powietrzu jest najmniejsze. Sprzyjające dla alergików są dni bezwietrzne oraz ciepłe lub wilgotne. Ciepłe powietrze unosi pyłki kwiatowe, które opadają dopiero wieczorem. W wilgotny, bezwietrzny dzień większość kwiatów się zamyka, dzięki czemu pyłków w powietrzu jest mniej. Chwasty najlepiej usunąć, zanim zakwitną.

► Odpowiedni ubiór do pracy w ogrodzie

Należy unikać tkanin z wełny i tych, które są szorstkie. Oczy warto chronić okularami. Nie powinno się pracować w sandałach lub, co gorsza, boso. Osoby z alergią kontaktową, powinny zakładać długie, grube rękawice ogrodowe i odzież z długimi rękawami.

Wiele gatunków os i szerszeni zakłada gniazda w bliskim sąsiedztwie człowieka, dlatego osoby uczulone na ich jad powinny zachować ostrożność podczas sprzątania zakamarków. Niektóre gatunki os budują gniazda w ziemi, pod kamieniami, w pniach starych drzew, dlatego ryzykowne może być chodzenie boso. Warto pamiętać, że wzrost temperatury powietrza i wilgotności zwiększa agresywne zachowania owadów.

► Naturalne sposoby walki ze szkodnikami i chorobami

Jak łatwo się domyśleć, chemia w ogrodzie nie sprzyja alergikom. Dobrze jest więc w miarę możliwości stosować naturalne sposoby zwalczania szkodników lub chorób. Warto też się starać, by nie dopuścić do ich rozprzestrzenienia.

Należy też zbierać i najlepiej palić opadłe liście oraz owoce, bo mogą być siedliskiem chorób. Warto stosować zasadę płodozmianu (daną grupę roślin sadzimy w miejscu, gdzie jeszcze nie rosła).

Usuwanie chwastów metodami innymi niż chemiczne bywa trudne, pamiętajmy więc, że ich wzrost ograniczają rośliny zadarniające teren oraz ściółkowanie. Trzeba jednak wiedzieć, że torf i kora roślin iglastych, używane do ściółkowania, są siedliskiem grzybów i zarodników. Dobrym rozwiązaniem jest natomiast zastosowanie geowłókniny, przepuszczającej do gleby powietrze i wodę, lub warstwy grubego żwiru o frakcji 10 mm.

Tekst: Anna Orlicka, Małgorzata Cuch, zdjęcie tytułowe: ARLOUK/Pixabay