Co pyli w różnych miesiącach? Sprawdź, kiedy stężenie pyłków jest największe

Każda roślina ma swój rytm, a sezon pylenia zmienia się z miesiąca na miesiąc. Jedne zaczynają jeszcze zimą, inne dopiero w pełni lata. Do tego dochodzą pleśnie, które potrafią być obecne w powietrzu przez większość roku. Warto więc wiedzieć, co pyli w poszczególnych miesiącach, by lepiej przygotować się na alergiczny sezon.

Jak przewidzieć sezon alergii? Sprawdzaj kalendarz pylenia

Nie wszystkie rośliny są równie dokuczliwe dla alergików. Najczęściej problem sprawiają te, które tworzą bardzo duże ilości pyłku. Co więcej jest nie tylko bardzo liczny, ale też wyjątkowo lekki co sprawia, że przez długi czas unosi się w powietrzu i pokonuje nawet setki kilometrów (w przypadku brzozy udowodniono, że robi to nawet pomiędzy kontynentami!).

Co jeszcze wpływa na intensywność pylenia oprócz predyspozycji danego gatunku? Przede wszystkim pogoda. Suche, słoneczne i wietrzne dni oznaczają wysokie stężenie pyłków w powietrzu. Z kolei deszcz działa jak naturalny filtr – spłukuje alergeny i przynosi ulgę uczulonym.

Warto pamiętać, że różne regiony Polski mogą mieć nieco inny czas pylenia – w cieplejszych miejscach, takich jak Województwo Dolnośląskie i Śląskie sezon od wielu już lat zaczyna się wcześniej.

Gdzie sprawdzać aktualne stężenie pyłków?

Dane o aktualnym poziomie pylenia można znaleźć na stronie Ośrodka Badania Alergenów Środowiskowych (OBAS) – www.alergen.info.pl.

Monitoring prowadzony jest w 14 stacjach pomiarowych rozsianych po całym kraju. Na tej podstawie powstają prognozy pylenia, które pomagają alergikom zaplanować codzienne aktywności.

Top 5 roślin wywołujących alergię swoim pyłkiem

1. Brzoza (Betula) – jeden z najczęstszych alergenów wiosennych. Jej pyłki mogą unosić się w powietrzu na duże odległości i powodować silne reakcje alergiczne, zwłaszcza w kwietniu i maju.
2. Trawy (Poaceae) – to jedne z najbardziej alergennych roślin, szczególnie latem (maj-lipiec). Pyłki traw, takich jak tymotka łąkowa, życica czy kupkówka, są główną przyczyną tzw. kataru siennego.
3. Olsza (Alnus) – jej pylenie zaczyna się już zimą (luty-marzec) i często jest pierwszym sygnałem dla alergików, że sezon pylenia się rozpoczął.
4. Leszczyna (Corylus) – pyli bardzo wcześnie, często już w styczniu lub lutym, wywołując reakcje alergiczne u osób wrażliwych na pyłki drzew.
5. Ambrozja bylicolistna (Ambrosia artemisiifolia) – wyjątkowo silny alergen, który pyli późnym latem i wczesną jesienią. Pyłki ambrozji są bardzo lekkie i mogą przemieszczać się na duże odległości, powodując silne reakcje alergiczne nawet w rejonach, gdzie roślina nie rośnie masowo.

Fot. sunnychicka / AdobeStock

Wiosną i wczesnym latem, gdy kwiatostany drzew i krzewów rozkwitają w pełnej krasie, w powietrzu unosi się mnóstwo pyłku. Różne gatunki pylą w różnym czasie, więc alergicy muszą być czujni przez cały sezon.

Kalendarz pylenia: sezon alergii miesiąc po miesiącu

Styczeń – co zaczyna pylić z początkiem roku?

Zima w pełni, a mimo to już pojawiają się pierwsze alergeny. Leszczyna zaczyna nieśmiało pylić w drugiej połowie miesiąca. Na szczęście jej stężenie jest jeszcze niskie, więc większość osób nie odczuwa większych problemów.

Luty – zimowa alergia nie tylko przez leszczynę!

Sezon pylenia powoli nabiera tempa. Leszczyna pyli coraz intensywniej, a dołącza do niej olcha i cis. Szczególnie w drugiej połowie miesiąca stężenie olchy w powietrzu może być wysokie.

Marzec – wiosna budzi się do życia, a alergie atakują

Pierwsze oznaki wiosny? Dla alergików to niestety także początek większych problemów. Olcha, leszczyna oraz cis wraz z innymi roślinami iglastymi pylą wciąż mocno, ale powoli ustępują. Za to wierzba i topola zaczyna rozsiewać swoje pyłki, osiągając wysokie stężenie w drugiej połowie miesiąca. W powietrzu pojawiają się też zarodniki grzybów pleśniowych (Cladosporium).

Kwiecień – dlaczego to miesiąc-koszmar dla alergików?

To czas, gdy alergicy mogą mieć naprawdę ciężko. Brzoza wchodzi do gry (o ile nie zrobiła tego już w drugiej połowie marca) i robi to z rozmachem – jej pyłki potrafią unosić się w powietrzu na ogromne odległości, powodując silne reakcje uczuleniowe. Do końca drugiej dekady miesiąca pylą jeszcze topola i olcha, a od połowy kwietnia swoje pylenie zaczyna dąb, jesion, grab i buk. W powietrzu pojawiają się także pierwsze trawy oraz jeszcze więcej pleśni.

Fot. Maciej Bonk, Garuda / AdobeStock

Leszczyna, brzoza i trawy to niewątpliwie najbardziej znane i uciążliwe rośliny pylące dla wielu osób. Kwiatostany leszczyny [1], przypominające małe, żółte "kotki", pojawiają się już w lutym. W kwietniu dołącza do niej brzoza [2], której zwisające, zielonkawe kwiatostany uwalniają ogromne ilości pyłku. A w kwietniu dołączają do nich uporczywe trawy [3], których pyłki będą nam towarzyszyć aż do lipca.

Maj – majówka jest trudna dla alergików!

Brzoza powoli kończy swoje pylenie, ale to nie koniec alergicznych zmagań. Coraz mocniej pylą dąb, trawy i do tego dochodzą popularne rośliny zielne zaliczane do chwastów, m.in. takie jak szczaw, babka i pokrzywa. W maju alergia często daje się we znaki, bo różnorodność pylących roślin jest duża. Ciągle wysokie jest również stężenie grzybów pleśniowych, które uwielbiają ciepłe i wilgotne dni.

Czerwiec – szczyt sezonu pylenia!

To szczyt sezonu pylenia traw! Pylą niemal wszystkie gatunki, a wraz z nimi jeszcze więcej chwastów, wśród których wysoce alergenna jest komosa. Jeśli latem masz alergię na trawy, lepiej unikać spacerów po łąkach i polach. W powietrzu nadal utrzymują się też pleśnie, które mogą powodować dodatkowe objawy.

Lipiec – czyli lato z pyłkami kwitnących bylin

Trawy powoli kończą swój sezon, ale na ich miejsce pojawia się bylica. To jeden z najmocniejszych alergenów – potrafi wywołać silne reakcje nawet u osób, które wcześniej nie miały problemów z alergią. Do tego nadal pylą pokrzywa, szczaw i komosa, a w powietrzu unoszą się zarodniki grzybów pleśniowych.

Sierpień – dla niektórych alergików najgorszy miesiąc przez...

Bylica dalej daje się we znaki, a dodatkowo w niektórych rejonach pojawia się ambrozja – szczególnie w południowej Polsce. Jej pyłki są bardzo silnie uczulające, a w krajach takich jak USA to właśnie ona odpowiada za większość alergii sezonowych.

Wrzesień – jesień za pasem, ale alergia nie odpuszcza

Jesień na horyzoncie, ale pyłki jeszcze nie odpuszczają. Bylica, trawy, pokrzywa i komosa nadal pylą, choć ich stężenie stopniowo spada. W powietrzu wciąż krążą też zarodniki pleśni, które mogą powodować alergiczne objawy aż do listopada.

Październik – jesień to wyraźna ulga dla uczulonych na pyłki

Powietrze staje się coraz czystsze. Na początku miesiąca mogą jeszcze pojawiać się pokrzywa i ambrozja, ale to już końcówka sezonu pylenia. Zarodniki grzybów pleśniowych powoli zaczynają się wycofywać.

Listopad / Grudzień – koniec "sezonu pylenia"

Wreszcie ulga! W tych miesiącach rośliny już nie pylą, a w powietrzu pozostają jedynie niewielkie ilości zarodników pleśni. To najlepszy czas dla alergików, by odpocząć od pyłków i złapać oddech przed kolejnym sezonem.

▶ Rozbudowaną listę roślin uczulających znajdziesz w tym artykule: Alergeny w ogrodzie | Rośliny bezpieczne dla alergika

▶ Dowiedz się więcej o tym, jakie rośliny wybierać do ogrodu dla osób uczulonych: Drzewa i krzewy dla alergików: co sadzić i czego unikać?

Jak radzić sobie z alergią na pyłki?

Nie da się całkowicie uniknąć pyłków, ale można zmniejszyć ich wpływ na zdrowie. Oto kilka sposobów:

• Planuj spacery po deszczu – wilgotne powietrze skutecznie obniża stężenie pyłków.
• Unikaj wychodzenia rano – wczesne godziny to czas największego stężenia alergenów w powietrzu.
• Noś okulary przeciwsłoneczne – pomagają chronić oczy przed pyłkami.
• Często myj włosy i zmieniaj ubrania – pyłki osadzają się na ciele i odzieży.
• Zamykaj okna w czasie intensywnego pylenia – szczególnie w wietrzne dni.

Wpływ zmian klimatu na sezon pylenia

Sezon pylenia trwa coraz dłużej, a rośliny zaczynają pylić wcześniej niż kiedyś. To efekt globalnego ocieplenia, które wydłuża okres wegetacyjny roślin. Większe stężenie pyłków oznacza więcej problemów dla alergików, dlatego tak ważne jest monitorowanie kalendarza pylenia i dostosowanie się do zmieniających się warunków.

Zdjęcie tytułowe: Ingo Bartussek, Rawpixel_com / AdobeStock