Grab pospolity (Carpinus betulus) należy do rodziny brzozowatych (Betulaceae). W środowisku naturalnym występuje w Europie (w krajach charakteryzujących się wysokimi temperaturami w okresie letnim).
Grab pospolity zwykle osiąga 20-25 cm wysokości. Należy do drzew krótkowiecznych (do 150 lat), wolno rosnące. Posiada gęstą, miotlastą koronę. Ma tendencję do tworzenia wielu pni.
Graby są łatwe do rozpoznania nawet zimą – pokrywa je srebrzystogładka kora z cieniowatymi pasmami. Liście są eliptyczne lub jajowate, harmonijkowo pofałdowane. Przed jesiennym opadaniem przebarwiają się na żółto.
Kwiaty męskie i żeńskie są niepozorne – nie mają wartości dekoracyjnej. Owocem jest orzeszek z trójklapową okrywą.
Wymagania i uprawa
Grab to drzewo cienioznośne lepiej radzące sobie na stanowiskach częściowo osłoniętych niż na nasłonecznionych wystawać. Lubi żyzne, próchnicze, umiarkowanie wilgotne podłoża o odczynie zasadowym. Ma duże wymagania wodne pomimo tego nie powinno się go sadzić na glebach podmokłych.
Gatunek jest mrozoodporny, zaszkodzić mu mogą szczególnie mroźne lub bezśnieżne zimy. Można go sadzić jesienią lub wiosną – najlepiej w okresie bezlistnym. Powinno się go regularnie podlewać (zwłaszcza młode sadzonki).
Okazom uprawianym na żywopłoty warto zainstalować nawadnianie kropelkowe. Przy żywopłocie odległość sadzenia jest bardzo mała – nawet co 30-50 cm.
Nawożenie na żyznych glebach z reguły nie jest konieczne. Na słabszych, piaszczystych (lepiej unikać uprawy), warto stosować raz na kilka lat nawozy organiczne (obornik, kompost).
Grab można łatwo rozmnażać z odrostów korzeniowych. Rozmnażanie z nasion jest dużo bardziej czasochłonne (nasiona przed wysiewem wymagają przejścia 4-6miesięcznego okresu stratyfikacji). Grab pospolity to jeden z nielicznych gatunków drzew, które pozytywnie reagują nawet na silne cięcie.
Zastosowanie
Grab pospolity jest uniwersalnym drzewem w przydomowych ogrodach, ROD, działkach letniskowych, parkach i zieleni miejskiej. Można go sadzić jako soliter. Nadaje się do tworzenia gęstych, zielonych żywopłotowych ścian i formowania w różne geometryczne bryły lub bonsai. Szczególnie dobrze wygląda w ogrodach leśnych, naturalistycznych, angielskich i wiejskich.
To cenny gatunek do zadrzewiania miejsc cienistych. Jego liście są cenne dla gleby i kompostu (przyśpieszają rozkład powodując szybszą produkcję próchnicy).
Ciekawe odmiany
- 'Fastigata' – o pokroju stożkowatym
- 'Pendula' – o pędach przewieszającym się
- 'Purpurea' – wiosną liście przebarwiają się na czerwonawo lub purpurowo
- 'Quercifolia' – jego liście kształtem przypominają liście dębu
- 'Monumentalis' – odmiana o zwartym, kolumnowym pokroju
- 'Variegata' – posiada kremowe lub żółtawe plamy na liściach
Ciekawostki
Grab ma najtwardsze i najcięższe drewno z krajowych gatunków. Jest ono wykorzystywane m.in. do produkcji narzędzi, instrumentów muzycznych i jako w pełni wartościowy opał.
Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: Paweł Romanowski, hgat7, Hans Braxmeier /Pixabay
Kwiaty cebulowe 
Jesienne kwiaty 
Ogród ozdobny 
Rośliny doniczkowe 
Owoce 
Warzywa 
Zioła 
Łąka kwietna 
Roślina tygodnia 
