Spis treści
Brzoza brodawkowata – drzewo uniwersalne
Najczęściej występującym i kojarzącym się z polskim krajobrazem gatunkiem jest brzoza brodawkowata (Betula pendula), która rośnie powszechnie, zarówno w lasach, na polach, jak i na terenach miejskich i podmiejskich. Nazywana jest także brzozą zwisłą (lub płaczącą), ponieważ jej cienkie, brodawkowate pędy zwisają w dół, tworząc malowniczy pokrój korony.
Wymaga stanowiska w pełni nasłonecznionego i zadowala się nawet ubogimi, kamienistymi, przepuszczalnymi, piaszczystymi glebami, na których rośnie najszybciej. Nie lubi gleb bardzo ciężkich, podmokłych i gliniastych, choć często daje sobie tam radę.
Liście brzozy brodawkowatej są z wierzchu zielone i błyszczące, a od spodu szaro zielone, o ząbkowanym brzegu mają w zarysie kształt rombu lub trójkąta. Osiągają zwykle około 5 cm długości i 3 cm szerokości i wyróżniają się widocznym, siateczkowatym, gęstym unerwieniem.
Główny walor ozdobny brzozy brodawkowatej to jednak kora, która u młodych drzew jest pomarańczowo-brązowa, a późnej staje się biała i złuszcza się okrężnymi pasmami. U starszych okazów kora jest czarna i spękana u nasady pni.
Wiosenną dekoracją drzewa są też charakterystyczne, zwisające kwiaty żeńskie, w formie żółto-zielonych „kotków”, a eliptyczne, drobne owoce (orzeszki) opatrzone skrzydełkami masowo opadają z drzewa pod koniec lata.
Odmiany brzozy brodawkowatej
Wyhodowano liczne, ciekawe odmiany brzozy brodawkowatej (często oferowane w formie szczepionej na pniu), z których godne polecenia do uprawy także w mniejszych ogrodach lub pojemnikach są np.:
- `Gracilis` – wolno rosnąca odmiana, osiągająca docelowo do 5 m wysokości i tworząca nieregularną, zwisającą koronę; liście są głęboko powcinane (nitkowate)
- `Fastigiata` – wyróżnia się eleganckim, wąskim, kolumnowym pokrojem korony (gałęzie sztywno skierowane ku górze) i osiąga docelowo około 10 metrów wysokości i 4 metry szerokości
- `Purpurea` – odmiana o dekoracyjnych, purpurowych i błyszczących liściach, tworząca stożkowatą koronę oraz osiągająca do 10 m wysokości i 5 m szerokości
- `Golden Cloud` – odmiana o nieregularnej, ale dość wąskiej koronie i wolniejszym wzroście niż gatunek; osiąga do 10 m wysokości i 5 m szerokości, a liście są żółte przez cały sezon (bardzo silne słońce może uszkadzać młode liście!).
- `Youngii` – najczęściej szczepiona na pniu (zwykle na wys. około 2 m) odmiana o parasolowej, z czasem rozrastającej się wszerz koronie i zwisających pędach; można uprawiać ja nawet w małych ogrodach i donicach lub innych pojemnikach (dzięki szczepieniu na pniu nie rośnie mocno wzwyż)
Śnieżnobiała brzoza pożyteczna
W ostatnich latach coraz bardziej popularna staje się także odporna i niewymagająca brzoza pożyteczna (Betula utilis) i jej odmiany. Drzewo to charakteryzuje się nieco większymi liśćmi niż brzoza brodawkowata, ładnie przebarwiającymi się jesienią na żółto oraz śnieżnobiałą, gładką korą na całym pniu i gałęziach, już u młodych okazów.
Popularną odmianą jest `Doorenbos`, której walorem (oprócz białej kory) jest ładna, smukła korona – niemal wszystkie pędy wznoszą się skośnie ku górze pod kątem około 45°.
Po latach drzewo osiąga do 8 m wysokości i do 5 m szerokości, dzięki czemu można posadzić je zarówno w ogrodach, ale też w zieleni miejskiej. Brzoza pożyteczna często wykształca kilka pni i może tworzyć szeroki, krzaczasty pokrój, dlatego warto wybierać okazy o prostym, pojedynczym, regularnym pniu i uformowanej koronie.
Brzoza papierowa i czarna – efektowne ciekawostki do ogrodów
Jedną z najbardziej dekoracyjnych gatunków jest pochodząca z Ameryki Północnej brzoza papierowa (Betula papyrifera), która nadaje się do sadzenia głównie w większych ogrodach lub założeniach parkowo-ogrodowych (może osiągać do 20 m wysokości i kilkunastu metrów szerokości).
Zielone liście brzozy papierowej są podobne w zarysie do liści brzozy brodawkowatej, ale znacznie większe i z wierzchu lekko omszone.
Oryginalną dekoracją w ogrodzie może być również brzoza czarna (Betula nigra), a szczególnie jej odmiana 'Shilon Splash', którą można posadzić nawet w najmniejszych ogrodach.
Zwykle oferowana jest w formie szczepionej na niewysokim pniu, a jej walorem ozdobnym są ładne liście – zielone w środku z kremowym, nieregularnym, szerokim obrzeżeniem. Kora na pniu z czasem ciemnieje i złuszcza się cienkimi, zwijającymi się płatami, które nie odpadają, ukazując świeżą jasnobrązowo-kremową korę.
Roślina tworzy nieregularną, krzaczastą koronę i rośnie raczej wolno, dorastając do kilku metrów wysokości. Lubi przeciętne, żyzne, umiarkowanie wilgotne gleby (toleruje okresową suszę, jak i krótkotrwałe zalewanie). Najlepiej wybarwia się rosnąc w pełnym słońcu, ale nadaje się też ewentualnie do półcienia.
Szukasz inspiracji z brzozami? Obejrzyj naszą galerię zdjęć
Zdjęcia tytułowe smallredgirl, domnitsky / AdobeStock
Jesienne kwiaty 
Dzikie zwierzęta 
Ochrona przed mrozem 
Iglaki 
Owoce 
Warzywa 
Trawy ozdobne 
Ptaki 
Filmy ogrodnicze 
