Buk pospolity, buk zwyczajny (Fagus sylvatica) to okazałe drzewo z rodziny bukowatych (Fagaceae). Występuje naturalnie w przeważającej części Europy – pospolite drzewo leśne w Europie Środkowej i Zachodniej.
Buk zwyczajny osiąga 30 metrów i posiada szeroką, kopulastą koronę. Jego pień rozgałęzia się zwykle w połowie, w potężne konary. Końce gałęzi są lekko zwisające. Młode pędy buków są brunatnopurpurowe i nagie. Na ich końcach buki wytwarzają bardzo wąskie i podłużne pąki, które są na wierzchołki zaostrzone.
Liście są owalne, błyszczące, na brzegach lekko falowane i osiągają do 10 cm długości, a gdy są młode mają białe "rzęski" na brzegu i na ogonkach liściowych. Przebarwiają się na jesień. Buki posiadają charakterystyczną, popielato- lub ołowiowo-szarą, gładką korę.
Kwiaty męskie są zebrane w wielokwiatowe, zwisające, małe pęczki, a kwiaty żeńskie posiadają czteroklapową okrywę. Kwitną w kwietniu i maju. Owocem drzew jest bukiew – trójgroniaste orzeszki (czasem pojedynczy) osłonięte zdrewniałą okrywą.
Wymagania i uprawa
Drzewo nie wymaga specjalnych warunków świetlnych. Dobrze rośnie na glebach żyznych, piaszczystych i wapiennych. Preferuje stanowiska wilgotne. Wymaga stałego poziomu wód gruntowych i preferuje obszary, gdzie lato jest chłodne.
Nasiona buka kiełkują w ciemności, tz. tylko wtedy, gdy są całkowicie przesłonięte ściółką.
▶ Zaprojektuj ogród w 5 minut: Sprawdź nasz darmowy program online
Zastosowanie
Jesienią przebarwiają się na żółto lub rudobrązowo, dzięki czemu wyglądają niezwykle ozdobnie. Charakterystyczne siewki buka pospolitego, które pojawiają się wiosną, mają wielkie, okrągłe liście i zawierają olejek pełen tłuszczów roślinnych.
Ciekawe odmiany
- 'Purpurea' – ciemnopurpurowe liście, rozgałęzia się nisko, rośnie powoli i dobrze znosi przycinanie co sprawia, że jest dobrą rośliną na żywopłoty
- 'Purple Fountain' – ciemnoczerwone liście, wąska korona o przewieszonym wierzchołku
- 'Dawyck Gold' – żółte liście, szybko rosnący, smukła korona, niewysoki
Ciekawostki
Buk pospolity jest często wypierany przez buk wschodni (Fagus orientalis). Różni się on wyraźnie bruzdowaną korą, a jego liście są dłuższe i odwrotnie jajowate. Kwiaty męskie mają niepozorne okrywy.
Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: Rudy and Peter Skitterians/Pixabay; Jean-Pol GRANDMONT/CC BY 3.0 i Willow/CC BY-SA 3.0/Wikimedia Commons; _Alicja_, WikimediaImages/Pixabay