Jabłoń (Malus) to rodzaj roślin zaliczanych do rodziny różowatych (Rosaceae) i skupiający kilkadziesiąt gatunków drzew (ok. 30). Większość z nich można spotkać na stanowiskach naturalnych w krajach o klimacie umiarkowanym, w tym również na terenie Polski (jabłoń dzika, zasiedlająca obrzeża lasów i zarośla).

Jabłonie to niewielkie (ok. 5-10 m. wys.) drzewa lub krzewy owocowe, których pędy pokryte są bruzdowatą korą i lancetowatymi, ząbkowanymi na brzegach liśćmi.

Rośliny kwitną wiosną (V) i rodzą mięsiste owoce nazywane jabłkami, które w przeciwieństwie do owoców odmian jabłoni domowej (mieszańca), są znacznie mniejsze, twardsze, cierpkie i niesmaczne.

W zależności od gatunku, mogą pojawiać się na drzewie w różnych terminach i mogą mieć różną barwę oraz wielkość.

Wymagania i uprawa

Dzikie gatunki jabłoni to rośliny bardziej wytrzymałe od odmian szlachetnych, mimo to także dość wymagające. Oczekują słonecznych stanowisk i żyznych, przepuszczalnych, świeżych, lekko wilgotnych gleb. Zwykle są dostatecznie mrozoodporne, ale bywają wrażliwe na choroby (np. parcha).

Jabłonie w zależności od gatunku i odmiany mogą być rozmnażane przez szczepienie, odrosty korzeniowe, nasiona lub sadzonki pędowe.

Zastosowanie

Jabłoń może mieć w ogrodzie wiele zastosowań. Odmiany szlachetne jabłoni domowej to wspaniałe drzewa owocowe, dające smaczne, duże owoce, nadające się do bezpośredniego spożycia i na przetwory.

Gatunki dzikie w zależności od pokroju, wysokości i walorów ozdobnych mogą być wykorzystane do tworzenia luźnych żywopłotów lub jako element kompozycji rabatowych z drzew i krzewów ozdobnych.

Jabłonie bywają też szczepione na pniu i oferowane jako małe, ozdobne drzewka pienne.

Wybrane gatunki i odmiany

  • Jabłoń domowa (Malus domestica) – gatunek mieszańcowy, zbiorczy, skupiający liczne odmiany użytkowe, spotykany głównie w uprawie (czasem dziczejący).
  • Jabłoń dzika, płonka (Malus silvestris) – niskie drzewo o krzaczastym pokroju, wydające małe, zielone, twarde, kwaśne owoce.
  • Jabłoń purpurowa (Malus purpurea) – niskie, krzaczaste drzewo (ok. 5-6 m. wys.), posiadające eliptyczne, zwykle purpurowe liście i ciemnoróżowe kwiaty oraz wydające małe, kuliste, czerwone owoce, długo utrzymujące się na pędach. Ciekawe odmiany to min.: 'Ola', 'Eleyi', 'Royalty'.
  • Jabłoń niska tzw. rajska (Malus pumila) – niskie drzewo o krzaczastym pokroju, tworzące odrosty korzeniowe (ok. 2 m. wys.). Kwitnie na biało i rodzi drobne, kuliste, dekoracyjne, żółte lub czerwone owoce. Ciekawe odmiany to min.: 'Pendula' i 'Golden Hornet'.
  • Jabłoń jagodowa (Malus baccata) – niskie drzewo rodzące małe, żółte, cierpkie, ale ozdobne owoce. Ciekawe odmiany to min.: 'Purpurea Pendula' i 'Pendula'.
  • Jabłoń kwiecista (Malus floribunda) – niskie, krzaczaste drzewo ozdobne, kwitnące na biało i wydające małe, żółte owoce.


Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcia: pasja1000, Susanne Jutzeler/Pixabay