Żywopłot z roślin liściastych

Żywopłoty można tworzyć zarówno z iglaków jak i roślin liściastych. Te drugie, chociaż nie dekorują ogrodu przez pełen sezon, charakteryzują się większą różnorodnością i są barwniejsze. Do grupy zaliczają się bowiem drzewa i krzewy ozdobne z liści, kwiatów bądź owoców.

Zielona ściana - liściasty żywopłot

Stworzenie zielonej ściany z roślin nie jest trudne, jednak może wymagać trochę pracy. Podstawą jest wybór odpowiedniego gatunku (lub gatunków) i gęste posadzenie roślin. Trzeba pamiętać, że przy tworzeniu żywopłotu rozstawa jest zwykle mniejsza od tej zalecanej w literaturze. Żywopłoty dzieli się na formowane bądź luźne.

Pierwsze wymagają regularnego cięcia, drugie tnie się jedynie w razie potrzeby (np.: wiosną przeprowadza się cięcie sanitarne). Do tworzenia żywopłotu powinno się więc wybierać gatunki z dużą zdolnością regeneracji, dobrze reagujące na cięcie, wytrzymujące brak miejsca i zacienienie.

wielogatunkowy żywopłot liściasty fot. Julia Casado, Pixabay

Kiedy zakładać żywopłot?

Żywopłot z drzew i krzewów liściastych powinno się zakładać wiosną (kwiecień-maj) lub jesienią (październik-listopad). Wyjątek stanowią rośliny sprzedawane z uformowaną bryłą korzeniową. Jednakże nawet w tym przypadku powinno się unikać sadzenia zakupionych egzemplarzy w czasie lata, łatwo można je wtedy przesuszyć.

jednogatunkowy żywopłot liściasty fot. Timbo84 Pixabay

Zakładanie żywopłotu z roślin liściastych - krok po kroku

Przygotowanie podłoża
Na początku należy dokładnie oczyścić teren z kamieni, chwastów i różnych odpadów. Jeśli ziemia ogrodowa nie odpowiada składem lub pH wymaganiom roślin - musimy ja wymienić lub wymieszać z nawozem.
Wyznaczanie linii
Za pomocą sznurka warto wyznaczyć linię żywopłotu. Luźny żywopłot zazwyczaj zakłada się w jednej linii (w innym przypadku zajmowałby za dużo miejsca). Żywopłot można stworzyć w dwóch lub trzech rzędach (niskie krzewy, np.: pigwowce).
Sadzenie roślin
Rośliny posadzone w rzędach powinny się „mijać" - t.j. te posadzone w dolnym rzędzie nie powinny być pod tymi z górnego rzędu. Odległość pomiędzy rzędami wynosi ok. 30-50 cm. Na 1m rzędu sadzi się najczęściej 2-7 roślin (zależnie od gatunku i pożądanej gęstości żywopłotu). Zieleń można sadzić oddzielne w dołkach lub razem, wykonując jeden wspólny, długi rów.
Po posadzeniu
Rośliny po posadzeniu powinno się dokładnie podlać i przyciąć (przy sadzeniu jesiennym czekamy z zabiegiem do wiosny).

Rośliny liściaste polecane na wysoki żywopłot

fot. Ch. Barnbrock Pixabay	Buk pospolity (Fagus sylvatica) Rodzaj żywopłotu: strzyżony, luźny. Typ ogrodu: w szczególności ogrody naturalistyczne, leśne i wiejskie. Wysokość: 3-5 m. Rozstawa: ok 6 sadzonek w dwóch rzędach na 1 m². Dekoracyjność: błyszczące liście i jadalne owoce. Zaschnięte liście mogą utrzymywać się na drzewie przez zimę, tworząc ścianę chroniąca przed wiatrem. Uwagi: Buk ma dość duże wymagania glebowe (lubi żyzne, dobrze napowietrzone podłoża). Najlepsze warunki do uprawy panują w północnej Polsce i na terenach górskich.
fot. WikimediaImages Pixabay	Grab pospolity (Carpinus betulus) Rodzaj żywopłotu: strzyżony, luźny. Typ ogrodu: naturalistyczne, wiejskie, leśne. Wysokość: 3-7 m. Rozstawa: ok. 5 sadzonek w dwóch rzędach na 1m². Dekoracyjność: gęste liście i gładka kora. Uwagi: grab ma naturalną skłonność do tworzenia odrośli korzeniowych, dzięki czemu tworzy gęstą ścianę.
fot. Esther Merbt Pixabay	Leszczyna pospolita (Corylus avellana) Rodzaj żywopłotu: strzyżony, luźny. Typ ogrodu: ogrody wiejskie. Wysokość: 2-4 m. Rozstawa: 2-3 okazy na 1 m². Dekoracyjność: duże, ozdobne liście i jadalne owoce. Uwagi: na żywopłot warto wybierać ozdobne odmiany leszczyny (np.: 'Aurea' – o liściach żółtych, 'Atropurpurea' – o liściach w odcieniach fioletu).
fot. Crataegus Meneerke bloem CC BY-SA 3.0 Wikimedia Commons	Głóg dwuszyjkowy (Crataegus laevigata) Rodzaj żywopłotu: strzyżony, osłonowy. Typ ogrodu: wiejski, miejski, parkowy. Wysokość: 3-4 m. Rozstawa: 4-5 sadzonek na 1 m². Dekoracyjność: wiosną ozdobny z kwiatów, jesienią z jadalnych owoców. Gatunek odporny na zanieczyszczenia powietrza. Uwagi: roślina wytwarza ciernie i tworzy trudne do przebrnięcia żywe ściany. Należy przemyśleć sadzenie, jeśli z ogrodu korzystają małe dzieci. Może rosnąć nawet na słabych glebach.
fot. Manfred Antranias Zimmer Pixabay	Rokitnik zwyczajny (Hippophae rhamnoides) Rodzaj żywopłotu: nieformowany. Typ ogrodu: miejskie, mieszane, orientalne. Wysokość: 2-4 m. Rozstawa: 5-6 sadzonek na 1 m². Dekoracyjność: ozdobny z pokroju, liści i owoców. Uwagi: Może rosnąć na jałowych glebach. Służy także do umacniania skarp i przeciwdziałania erozji gleby. Aby owocował, należy sadzić w sąsiedztwie okazy męskie i żeńskie (1:6).
Oprócz wymienionych roślin na żywopłot można wykorzystać inne gatunki głogów (jednoszyjkowy, szkarłatny), śliwę tarninę (w ogrodach naturalistycznych), wiśnie (zwłaszcza w ogrodach orientalnych), surmię bignoniową, lilaka pospolitego i jarzęby.

Rośliny liściaste polecane na średni i niski żywopłot

fot. WikimediaImages Pixabay	Ligustr pospolity (Ligustrum vulgare) Rodzaj żywopłotu: formowany. Typ ogrodu: formalny, parkowy, miejski. Wysokość: 40-120 cm (wysokość strzyżenia jest dość elastyczna). Rozstawa: co 20 cm (warto układać rośliny w tzw. „piątkę”). Dekoracyjność: ozdobny z liści niemal przez cały rok. Część liści może utrzymywać się na roślinie przez zimę. Dekoracją są także drobne, czarne owoce. Uwagi: to jeden z najpopularniejszych krzewów żywopłotowych. Gatunek jest bardzo łatwy w uprawie.
fot. Pavel Matousek Freeimages	Bukszpan wieczniezielony (Buxus sempervirens) Rodzaj żywopłotu: formowany. Typ ogrodu: formalny, parkowy, miejski. Wysokość: dowolna (naturalnie dorasta zwykle do 2-3 m). Rozstawa: na 1 m² sadzi się kilkanaście krzewów (w dwóch lub trzech rzędach). Dekoracyjność: krzew jest ozdobny z zimozielonych liści. Wolno rośnie. Uwagi: z bukszpanu można tworzyć dowolne figury geometryczne. Nadaje się do regularnego cięcia – niemal przez cały rok. Zaleca się go obficie podlewać w okresie późnojesiennym i sporadycznie zimą (w ciepłe dni).
fot. Cseperke Pixabay	Ognik szkarłatny (Pyracantha coccinea) Rodzaj żywopłotu: formowany, luźny. Typ ogrodu: mieszany, miejski, orientalny. Wysokość: 1-2 m. Rozstawa: 2-3 sadzonki na 1m² (jeden rząd) przy luźnym żywopłocie, gęściej przy formowanym. Dekoracyjność: ozdobny z błyszczących liści, białych kwiatów i obfitych owoców (o żółtej, pomarańczowej lub czerwonej barwie). Uwagi: Krzew może przemarzać, dlatego najlepiej go uprawiać w cieplejszych rejonach Polski lub w zacisznym miejscu. Jest wytrzymały na suszę i zanieczyszczenia powietrza.
fot. Alfred Borchard Freeimages	Ostrokrzew kolczasty (Ilex aquifolium) Rodzaj żywopłotu: luźny (można lekko korygować pokrój). Typ ogrodu: śródziemnomorski, miejski, wiejski. Wysokość: kilka metrów. Rozstawa: 1-3 sadzonki na metr bieżący. Dekoracyjność: Ozdobne liście i owoce (o czerwonej barwie). Uwagi: Roślina trująca – należy unikać sadzenia w ogrodach, gdzie bawią się małe dzieci. Może przemarzać – wymaga zacisznych miejsc. Gatunek dwupienny – w pobliżu należy posadzić egzemplarze męskie i żeńskie.
fot. Berberis Boronian CC BY-SA 3.0 Wikimedia Commons.	Berberys pospolity (Berberis vulgaris) Rodzaj żywopłotu: luźny (można go jednak przyciąć raz do roku). Typ ogrodu: miejski, wiejski, angielski Wysokość: 1,5-2 m. Rozstawa: 2-3 sadzonki na metr bieżący. Dekoracyjność: Ozdobny z liści, drobnych kwiatów i owoców. Uwagi: To roślina ciernista – tworzy trudną do przebrnięcia ścianę. Nie powinno się go sadzić w pobliżu pól uprawnych ze zbożem (jest żywicielem pośrednim rdzy zbożowej).
Innymi cenionymi roślinami żywopłotowymi są: forsycja, krzewuszka, pigwowiec, róże parkowe, dzika róża, derenie (o ozdobnych pędach), tawuła, pięciornik, ostrokrzew Meservy i porzeczka alpejska.

Tekst: Michał Mazik, zdjęcie główne: fot. Rebecca Schonbrodt-Ruhl