Uprawa roślin mięsożernych w ogrodzie

Czym jest roślina mięsożerna?

Roślina mięsożerna (roślina owadożerna) – to roślina zdolna do chwytania i pobierania z ciał ofiar potrzebnych jej składników. Ofiarami są drobne zwierzęta, głównie owady i skorupiaki. Do chwytania i trawienia ofiar służą im specjalnie przekształcone liście. Mogą one przybrać postać m.in. dzbanków, pułapek zatrzaskowych, lepów.

Są to rośliny przeprowadzające fotosyntezę, ale rosnące na glebach ubogich w azot i inne pierwiastki potrzebne do prawidłowego rozwoju, to głównie te związki zdobywają poprzez trawienie ciał zwierząt.

Cechy wspólne roślin owadożernych

zasiedlanie stanowisk bardzo wilgotnych
płytki system korzeniowy
zasiedlanie stanowisk ubogich w przyswajalny azot
przekształcenia organów do łapania ofiar
produkcja płynów wabiących i trawiących ofiary

W domu czy w ogrodzie?

Takie gatunki jak tłustosze, rosiczki i dzbaneczniki można wykorzystać do kompozycji domowych. Rośliny te z powodzeniem łapią muchy, muszki, a nawet komary. Do tego celu najbardziej nadają rosiczki, tłustosze oraz inne rośliny posiadające lepką substancję na końcach włosków.

rośliny owadożerne fot. Stu Images CC BY-SA 3.0 Wikimedia Commons

Fot. Stu Images/Wikimedia Commons

Do nasadzeń na zewnątrz niezbędne jest utrzymanie stałej wilgotności podłoża w dni suche, a nawet jego zalanie. Do kompozycji tych nadają się rośliny takie jak: kapturnice, muchołówki, zimnolubne tłustosze oraz rosiczki. Rośliny te można wykorzystać zarówno jako dodatek do obrzeży oczka wodnego lub przydomowego strumyczka, gdzie będą uzupełniać występujące tam rośliny dodając im uroku, jak również stworzyć kompozycję opartą wyłącznie o roślinach mięsożernych tzw. przydomowe torfowisko (ang. bog garden).

Do wykonania takiej kompozycji można wykorzystać elementy do oczka wodnego (przygotowane odlewy plastikowe), jak również można wybrać tańszą wersję i zakupić folię do oczek wodnych, dzięki której dowolnie możemy wymodelować kształt naszego torfowiska. Niektórzy hodowcy wykorzystują w tym celu niepotrzebne już przedmioty takie jak: wanny czy nawet muszle klozetowe.

Najpopularniejsze gatunki roślin mięsożernych

Warto wymienić i krótko opisać kilka spośród najbardziej popularnych roślin mięsożernych:

fot. Adriel Kloppenburg Pixabay	Dzbanecznik (Nepenthes) wykształca obok liści asymilacyjnych (właściwie ogonków liściowych)o płaskiej blaszce liściowej także liście pułapkowe – dzbankowate twory z wieczkiem, które napełnione są płynem trawiennym. Dzbaneczniki są pnączami, dlatego starsze okazy wymagają przycinania lub stosowania podpór. Hoduje się je wyłącznie w domu, gdyż pochodzą z regionów tropikalnych.
fot. RainerBerns Pixabay	Muchołówka (Dionaea muscipula) jest najbardziej efektowną rośliną owadożerną ze względu na mechanizm łapania owadów (najczęściej much - stąd nazwa). Wykorzystuje do tego zjawisko ciśnienia turgorowego (związanego z nierównomiernym ciśnieniem wody w różnych warstwach komórek), pułapka zamyka się w ułamku sekundy po podrażnieniu włosków czuciowych umieszczonych po wewnętrznej stronie. Muchołówka z powodzeniem zimuje w naszych warunkach atmosferycznych. Wykorzystuje się ją przy tworzeniu przydomowych torfowisk.
fot. Jarkko Manty Pixabay	Rosiczka (Drosera) do wabienia i trawienia owadów stosują lepką i słodką ciecz umieszczoną na końcach tzw. włosków. Po paru godzinach włoski całkowicie owijają się wokół ofiary, ostatecznie ją unieruchamiając, po czym owad zostaje strawiony. Istnieje ponad 190 gatunków rosiczek wśród których znajdziemy zarówno takie, które możemy uprawiać jedynie w domu jak również takie, które z powodzeniem zimują w naszych warunkach klimatycznych. Istnieją 3 nasze rodzime gatunki rosiczek oraz ich naturalne mieszańce, które możemy wykorzystać w naszych przydomowych torfowiskach. Pamiętać należy, że rosiczki i inne rośliny zimnolubne wymagają zimowania w poniżej 10 °C, gdyż na rok następny nie będą rosnąć, a brak okresu spoczynku może spowodować , że te obumrą w całości.
fot. Bartosz Cuber CC BY-SA 3.0 Wikimedia Commons	Tłustosz (Pinguicula) sposób chwytania owadów przez tłustosze, nie różni się zbytnio od sposobu prezentowanego przez rosiczki. Charakteryzują się jednak pięknymi wręcz kwiatami (od białego, fioletowego, różowego przez czerwony, a nawet żółty), z tego powodu są często krzyżowane między sobą. Wśród tłustoszy również znajdziemy gatunki, które hodować można jedynie w domu, jak również takie, które będą mogły przezimować na zewnątrz.
fot. CC-BY-SA-2.5 Wikimedia Commons	Kapturnice (Sarracenia) wabią swoje ofiary pięknymi barwnymi kielichami i dzbanami z których wydobywa się słodka woń nektaru. Sposób łapania zdobyczy jest analogiczny do sposobu, który wykorzystują dzbaneczniki: owad zwabiony barwą i nektarem siada na wewnętrznej stronie kielicha, zlizując go ześlizguje się po pokrytej woskiem powierzchni do wnętrza kielicha, gdzie zostaje strawiony. Wszystkie kapturnice są wstanie przezimować w naszych warunkach na zewnątrz, to one stanowią trzon kompozycji w przydomowych ogródkach.