Styczeń na działce w ROD | Co warto sprawdzać, siać i zaplanować?

Co robić w styczniu na działce ROD?

Wydaje się, że zimą w ogrodach działkowych nie ma wiele do zrobienia oprócz odśnieżania i dokarmiania ptaków, ale tak naprawdę to już początek nowego sezonu. Styczeń w ogrodzie to czas, kiedy możemy zebrać jeszcze zimowe warzywa, zaplanować nowe nasadzenia lub modernizację działki i altany, a także zaopiekować się drzewami owocowymi lub wysiać w skrzynkach niektóre warzywa. Co jeszcze warto zrobić na działce w styczniu?

Styczniowe porządki i plany na nowy sezon

Zima nie wymaga już tak częstego zaglądania na działkę, ale warto ten czas poświęcić na zastanowienie się nad tym, co można na działce zmienić, ulepszyć oraz jakie nowe rośliny można posadzić lub wysiać w nowym sezonie. Warto także przeglądać fachową literaturę, katalogi roślin i czasopisma ogrodnicze, aby poszukiwać inspiracji, poszerzać wiedzę i poznawać nowe rośliny oraz sposób ich uprawy. Jeśli pozwala na to pogada, zima to także niezły czas na modernizację altany, konserwację narzędzi ogrodowych i inne drobne, odkładane wcześniej prace remontowe i porządkowe.

Styczeń w działkowym warzywniku

Warto pamiętać, iż sezon dla niektórych warzyw nie kończy się jesienią, ponieważ gatunki takie jak np. por, jarmuż, brukselka, roszponka, pietruszka naciowa nie boją się chłodu i długo pozostają w gruncie na grządkach. Jeśli więc nie zrobiliśmy tego wcześniej, można je zbierać także w styczniu i będą z pewnością wartościowym dodatkiem do potraw czy surówek.

W przypadku brukselki, nawet jej lekkie przemrożenie nie spowoduje jej zniszczenia czy obniżenia jej wartości czy walorów smakowych. Także roszponka jest odporna na niskie temperatury i można zbierać całe rozety jej liści w zimie lub nawet pozostawić je w gruncie do wiosny. Z kolei por warto zebrać przed silnymi mrozami lub osłonić, jeśli chcemy by zostały na grządce do wiosny.

Jeśli przechowujemy zebrane wcześniej warzywa (np. marchew, pietruszka, buraki, seler) w działkowej altanie, szklarni lub innym miejscu warto pamiętać, aby regularnie wietrzyć te pomieszczenia (także zimą). Optymalna temperatura do przechowywania warzyw nie powinna być niższa (ani wyższa) niż 4 °C.

Zimowy wysiew warzyw na szybki zbiór do skrzynek

Jeśli mamy do tego warunki (w altanie, szklarni albo tunelu foliowym), w styczniu warto też posadzić do skrzynek czy doniczek cebulę na szczypior lub korzenie pietruszki na zieloną nać. Ponadto, w podobny sposób (lub w kiełkownicach) możemy wysiewać szybko wschodzące warzywa (także na kiełki) np. rzeżuchę, fasolę złotą (mung), soję, lucernę, soczewicę.

Część sadownicza działki w styczniu

Mimo, że zima to czas spoczynku drzew i krzewów owocowych, warto je monitorować, aby sprawdzić, czy na korze lub w rozwidleniach pędów szkodniki nie złożyły jaj (np. przędziorki). Często można je zauważyć w większych skupiskach i wówczas można po prostu je usuwać. Jeśli stwierdzimy dużą ich ilość, warto na przedwiośniu (gdy temperatura będzie już wyższa – około 10 °C), należy wykonać opryski preparatami olejowymi, np. Emulpar lub Promanal.

Jeśli pozwala na to pogoda (nie ma dużego mrozu), w styczniu można też pobierać, pędy drzew owocowych (tzw. zrazy) do szczepienia oraz sadzonkować krzewy owocowe. Pobrane zrazy lub sadzonki drzew owocowych najlepiej przechowywać w skrzynkach z wilgotnym piaskiem.

Tradycyjnie styczeń, to także zalecana pora bielenia pni i konarów drzew owocowych, aby chronić je przed mocnym działaniem słońca, a następnie uszkodzeniami mrozowymi. Ciepłe słoneczne dni w styczniu i w trakcie zimy powodują mocne nagrzewanie się pni, a nagły spadek temperatury wieczorami i nocą prowadzi do pękania korowiny i uszkadzania tkanek drewna. Najczęściej do bielenia używa się wapna palonego po zmieszaniu z wodą (2 kg/10 l wody) i można powtórzyć ten zabieg, gdy wapno się zmyje.

Malowanie drzew białą farbą: po co i kiedy to robić?
Co ciąć w styczniu? | Przycinanie drzew i krzewów

Jeśli styczeń jest dość ciepły i przez dłuższy czas temperatura utrzymuje się powyżej 5°C, warto wykonać już pierwsze opryski brzoskwiń i nektaryn (środkiem Miedzian 50 WP), aby zapobiec rozwojowi groźnej choroby grzybowej – kędzierzawości liści brzoskwini. Pod koniec stycznia, jeśli nie ma dużego mrozu, można również przeprowadzić już cięcie porzeczek i agrestu – wycinamy nisko przy ziemi najstarsze (ciemno zabarwione) pędy.

Młodsze drzewa owocowe warto także zabezpieczyć kartonem lub specjalnymi perforowanymi osłonami plastikowymi przed obgryzaniem przez zwierzynę leśną (jeśli ogród działkowy znajduje się w pobliżu lasów), np. przed zającami i sarnami, które pożywiają się świeżą korą.

Styczeń na działkowej rabacie ozdobnej

Pełnia zimy, to duże ryzyko występowania nie tylko mrozu, ale także opadów śniegu. Trzeba pamiętać, że mokry, ciężki śnieg może połamać gałęzie krzewów (np. iglastych) lub trwale je zniekształcić. Warto więc na bieżąco, po intensywnych opadach strząsać śnieg z krzewów lub wcześniej obwiązać je sznurkiem (szczególnie odmiany kolumnowe iglaków).

W bezmroźne i słoneczne, ciepłe styczniowe dni należy też nawadniać rośliny zimozielone (nie mogą jej pobrać z zamarzniętej ziemi), aby unikać tzw. suszy fizjologicznej. Podobnie postępujemy w przypadku krzewów (szczególnie) zimozielonych i innych uprawianych w pojemnikach (i przechowywanych przez zimę). Kontrolujemy także wszystkie osłony roślin (stroisz, białe agrowłókniny lub cieniówki) i w razie potrzeby poprawiamy je lub odkrywamy w ciągu dnia (jeśli jest ciepło i bardzo słonecznie).

Ważne! W styczniu i przez całą zimę warto regularnie przeglądać przechowywane warzywa, ale też cebulki kwiatowe (umieszczone we skrzynkach i przysypane torfem, piaskiem czy trocinami) i usuwać wszystkie, które mają oznaki chorób (np. gnicia), aby nie porażały kolejnych.

Tekst: Maciej Aleksandrowicz, zdjęcie tytułowe/kolaż: Tunatura, ArtushFoto, mashiki, Viktor Iden / AdobeStock; AndreasGoellner / Pixabay