Pierwsze rośliny wiosny: kwitną i znikają... a za rok kwitną ponownie!

Wiosna w rozkwicie

Jako pierwsze, swoje urocze główki wynurzają spod śniegu ranniki zimowe i przebiśniegi (śnieżyczki), a zaraz po nich słońce wywabia z ziemi zawilce gajowe i cebulice syberyjskie. Chwilę później na światło dzienne wygląda sasanka zwyczajna, czosnek niedźwiedzi oraz całe zastępy tulipanów, hiacyntów i narcyzów, a także szafirki armeńskie, psiząb liliowy, omiegi wschodnie i kokorycze pełne. Niedługo po nich swoje urocze kwiaty prezentują też serduszka okazałe, orliki pospolite, pierwiosnki Siebolda, maki wschodnie, a także egzotyczne pustynniki wąskolistne. Przechadzając się po wiosennym ogrodzie możemy podziwiać ich wspaniałe piękno, rozkoszując się urodą, barwą i aromatem kwiatów.

Fot. Hans Braxmeier, 5598375, Pirkko Valtonen, LoggaWiggler/Pixabay 1 – Rannik zimowy, 2 – Przebiśnieg, 3 – Zawilec gajowy, 4 – Cebulica syberyjska

Fot. Annette Meyer, annca, Capri23auto, Hans Linde/Pixabay 1 – Sasanka zwyczajna, 2 – Czosnek niedźwiedzi, 3 – Hiacynt, 4 – Narcyz

Fot. RitaE, diabolos, zoosnow, padeena/Pixabay 1 – Serduszka okazałe, 2 – Orlik, 3 – Pierwiosnek Siebolda, 4 – Mak wschodni

Jakie jest jednak nasze zdziwienie, kiedy podczas letniej lustracji ogrodu, nie znajdujemy już naszych ulubieńców, gdyż na rabatach nie ma po nich śladu. Dzieje się tak dlatego, że niektóre rośliny mają genetycznie zakodowany taki właśnie cykl życiowy – określa się je jako efemerydy lub geofity.

Mechanizm przetrwania

Zasiedlając różne części świata, rośliny nauczyły się wykorzystywać rozmaite strategie przetrwania, aby dostosować się do panujących w danym miejscu warunków. Niektóre z nich postawiły na bardzo krótki cykl życiowy. Umożliwia on przeczekanie pod ziemią długich okresów suszy i gorąca, które panują np. na stepach lub na terenach półpustynnych. Rośliny o takim sposobie przetrwania, muszą się jednak bardzo spieszyć, aby wykorzystać krótki, wiosenny czas obfitości do maximum (np. szafirki, psiząb, tulipany). To moment, kiedy mogą wytworzyć liście, kwiaty oraz nasiona, zanim gorąco zaczynie im doskwierać, a susza odbierze siły.

Fot. pasja1000, janeb13, 1195798 1 – Szafirki, 2 – Psiząb, 3 – Tulipany

Kiedy krótki czas wiosennego dobrobytu dobiega końca, ponownie schodzą do podziemia. W postaci zasobnych w składniki odżywcze bulw, kłączy lub cebul, przeczekują zły okres, by pod koniec lata znów rozpocząć krótką wegetację i przed zimą po raz kolejny zapaść w długi sen (niektóre gatunki wracają do życia dopiero następnej wiosny np. pierwiosnki Siebolda, tulipany, narcyzy).

Podobnie radzą sobie drobne rośliny zasiedlające dolne partie lasów liściastych. Przez większą część lata, słońca trafia do nich niewiele, gdyż cenne promienie są im odbierane przez gęste liście wysokich drzew i krzewów. Te leśne maleństwa nauczyły się wykorzystywać krótkie okresy ciepła i słońca, jakie oferuje im wczesna wiosna (czosnek niedźwiedzi, zawilce gajowe), aby jak najszybciej wydać liście, kwiaty i nasiona oraz zdążyć się rozmnożyć. Później dostęp promieni słonecznych zostanie im niestety ograniczony przez większych i potężniejszych pobratymców.

Zaplanuj pielęgnację

Choć te dość nietypowe zwyczaje roślin mogą wydawać nam się dziwne i niezrozumiałe, wiedza na ich temat bardzo nam się przyda. Dzięki znajomości takich mechanizmów, czasowe "znikanie" niektórych roślin z ogrodu już nas nie zaskoczy i będziemy wiedzieli, jak sobie z tym radzić.

Jednym z problemów, jakie się wtedy pojawiają przy "znikających" wiosennych roślinach, jest ryzyko przypadkowego ich zniszczenia latem. Podczas przeprowadzania zabiegów pielęgnacyjnych takich jak grabienie, przekopywanie lub rozgrzebywanie podłoża, możemy uszkodzić lub zniszczyć uśpioną pod ziemią bulwę czy cebulę. Dlatego miejsce, w którym się znajdują, należy wiosną zaznaczyć, np. patyczkami.

Kolejna bolączka związana z zasypiającymi na okres lata roślinami dotyczy stanowiska, które zajmują. Kiedy rozwijają swoje liście i kwiaty, wyglądają pięknie i atrakcyjnie, ale kiedy latem schodzą do podziemia, pozostawiają po sobie puste przestrzenie. Znając ich zwyczaje możemy zapobiec ogołoceniu się rabat, sądząc cebulki lub kłącza takich roślin pomiędzy innymi gatunkami, które swoimi liśćmi zamaskują puste stanowiska. Dobrze sprawdzają się w tej roli byliny poduszkowe, kępiaste lub płożące (np. floksy szydlaste, gęsiówki, goździki bylinowe, rogownica kutnerowata, rozchodniki, przywrotniki), a w cieniu funkie i brunery.

Tekst: Katarzyna Józefowicz, zdjęcie tytułowe: "Flowers(PL)-Szafirek"/transport131/CC BY 2.0