Mak polny (Papaver rhoeas) to roślina należąca do rodziny makowatych (Papaveraceae). Jest pospolita na terenie Polski, gdzie w warunkach naturalnych porasta łąki, pola i tereny ruderalne. Należy do chwastów pól uprawnych.
Ta roślina jednoroczna dorasta do 90 cm. Charakteryzuje się wzniesionym pokrojem, szarozielonymi liśćmi i pojedynczymi kwiatami, na długich, mocno owłosionych szypułkach (pąk kwiatowy również posiada wyraźne włoski).
Mak polny kwitnie od maja do lipca. Kwiaty są duże, mają cztery delikatne i najczęściej czerwone płatki okwiatu (można spotkać też białe, pomarańczowe, purpurowe) oraz tendencję do przewieszania się. Wewnątrz płatków u nasady znajdują się charakterystyczne czarne plamy. Słupek kwiatu jest otoczony licznymi, ciemnofioletowymi pręcikami.
Owocem jest szarobrunatna, charakterystyczna torebka z otworami u góry (makówka), przez które wysypują się dojrzałe nasiona.
● Nie przegap: Warsaw Garden Expo 2025 – to tu 18-20 lutego spotkają się miłośnicy roślin i profesjonaliści
W maku polnym jest kilka trujących substancji, a w jego soku mlecznym, m.in. słynna papaweryna.
Wymagania i uprawa
Mak polny nie nastręcza problemów w uprawie. Należy też do roślin ruderalnych. Jest tolerancyjny ale preferuje stanowiska słoneczne oraz gleby przepuszczalne, umiarkowanie suche, o średniej zawartości składników pokarmowych. Lubi podłoża bogate w azot ale równie często spotyka się go na glebach wapiennych.
Mak rozmnaża się wysiewając nasiona już w marcu wprost do gruntu, gdyż rozwijają się nawet w niskich temperaturach i długo zachowują zdolność kiełkowania (30-40 lat).
Zastosowanie
Mak polny uprawia się w ogrodach wiejskich i naturalistycznych, gdzie jest wysiewany wraz z innymi kwiatami polnymi. To roślina odporna na zanieczyszczenia przemysłowe, więc z powodzeniem można go wysiewać w ogrodach miejskich. Jest efektownym elementem kwiatowych rabat letnich. Najefektowniej wygląda w większych grupkach rozsianych w kilku miejscach w ogrodzie. Roślina przyciąga pszczoły i inne pożyteczne owady.
Poszczególne gatunki maku (np. mak lekarski) są wykorzystywane w ziołolecznictwie i kosmetyce (Uwaga! Uprawa maku lekarskiego jest regulowana specjalną ustawą prawną!).
Ciekawostki
Mak polny jest naszym narodowym kwiatem ale to nie wszystko – jego symbolika jest bardzo bogata. Na świecie przyjęło się, że mak to symbol krwi poległych żołnierzy. Na przykład w Wielkiej Brytanii i Kanadzie jest noszony, by upamiętniać zmarłych w wojnach. W Polsce natomiast maki są głównie kojarzone z ofiarami jednej konkretnej bitwy – bitwy pod Monte Cassino (pieśń wojskowa "Czerwone maki na Monte Cassino").
Mak możne również symbolizować zapomnienie, wyobraźnię, sen czy przekraczanie granic (między życiem a śmiercią). Roślina w tradycji słowiańskiej pojawiała się również jako ozdoba demonów oraz jest wykorzystywana w obrzędach dotyczących piękna i płodności. Wierzono, że w polu, na którym rosną maki plony będą obfite.
Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: Peggychoucair, Gosia K., Jacek_Kak/Pixabay