Dlaczego warto mieć w ogrodzie motyle?
Są piękne i pożyteczne!
Motyle to prawdziwe klejnoty świata przyrody! Należą do najliczniejszej i najbardziej zaawansowanej ewolucyjnie grupy owadów. Na świecie żyje około 170 tysięcy gatunków motyli (liczba ta wciąż rośnie, gdyż co roku odkrywane i opisywane są nowe). W samej Polsce występuje aż 3156 gatunków, z czego zaledwie 163 to motyle dzienne (łac. Rhopalocera). Pozostałe to gatunki nocne, potocznie zwane ćmami (łac. Heterocera).
Skrzydła motyli to złożony mechanizm i zarazem prawdziwe dzieło sztuki. Uczta dla oka! Pokryte są milionami maleńkich, dachówkowato ułożonych łusek. To od nich pochodzi naukowa nazwa motyli – Lepidoptera – łuskoskrzydłe (ze starogreckiego lepidos – łuska oraz pteron – skrzydło). Jedne łuski są kolorowe, inne przezroczyste – załamują lub rozszczepiają światło, nadając skrzydłom niezwykły metaliczny połysk. Barwy na motylich skrzydłach często układają się w charakterystyczny rysunek – np. pawie oczka na skrzydłach rusałki pawik.
„Rzekła lilia do motyla – nikt nie patrzy, niech pan zapyla.” |
U żadnej grupy zwierząt nie spotyka się takiej różnorodności. Motyle są tak zróżnicowane, że nie tylko samiec danego gatunku może się różnić od samicy ale nawet pokolenie wiosenne od letniego! Niektóre gatunki wędrują na znaczne odległości – nawet kilkunastu tysięcy kilometrów. Corocznie do Polski przylatują podróżnicy z okolic basenu Morza Śródziemnego. Do nich należą rusałka admirał oraz rusałka osetnik, a także kilka gatunków motyli nocnych, np. zmierzchnica trupia główka.
Motyle posiadają aparat gębowy typu ssącego, przystosowany do pobierania płynnego pokarmu, takiego jak nektar lub sok z owoców. Jego charakterystycznym elementem jest długa ssawka, w stanie spoczynku zwinięta w spiralę. Pobierając nektar, motyle przyczyniają się do zapylania kwiatów, choć nie są tak skuteczne jak pszczoły.
„Krótkie jest życie motyla, jeden dzień żyje, a potem przemija, jak chwila.” |
Dorosłe motyle, które podziwiamy ze względu na ich kolorowe skrzydła to tylko finalny epizod pięknego i skomplikowanego cudu natury, który warto objaśnić najmłodszym. To niezwykłe!
Motyl to ostatnie stadium złożonego cyklu życiowego. Gdy z niewielkiego jaja wylęga się larwa – wielonoga gąsienica, w niczym nie przypomina swojego dostojnego rodzica. To żarłoczne stworzenie żyje tylko po to aby jeść, jeść i jeść, a je dużo i nieustannie. Po obżarstwie owija się kokonem i prawie w bezruchu (już jako poczwarka) powoli przemienia się w imago – dojrzałego motyla. Niestety ich piękno nie jest trwałe.
Dorosłe motyle żyją krótko – zwykle 2-3 tygodnie, nieliczne kilka (np. rusałki) lub kilkanaście miesięcy, a inne zaledwie 5 dni – nie jedzą, nie piją, żyją tylko „miłością” (rozmnażaniem i składaniem jaj). I w ten właśnie sposób cykl się zamyka. W wielu religiach ten skomplikowany cykl symbolizuje życie człowieka – od doczesności (gąsienica), poprzez śmierć (poczwarka) do zmartwychwstania (motyl).
10 najpopularniejszych motyli, które odwiedzają ogrody
Te gatunki spotkasz najczęściej!
Motyle ominą nasz ogród, jeśli nie znajdą w nim kwiatów!
Jakie kwiaty posadzić dla motyli?
Aby zachęcić je do zamieszkania w naszym ogrodzie przez całe lato, wybierzmy rośliny, które kwitną w różnych porach roku, aby zapewnić kolorowym owadom ciągłą dostawę nektaru. Należy pamiętać o zastosowaniu roślin atrakcyjnych zarówno dla dorosłych osobników, jak też dla gąsienic.
Warto wyznaczyć część ogrodu i stworzyć w nim motyli azyl. Powinien być to słoneczny i zaciszny zakątek, gdzie nie będziemy kosić trawy ani chwastów (i na zawsze zapomnimy o stosowaniu chemii!). Szybko powstanie naturalna łąka kwietna, do której możemy dosadzić także rośliny ozdobne, szczególnie uwielbiane przez motyle.
Te zaś wabi różnorodność, przyciągają je kolory i wzory, dlatego należy wybierać kwiaty o jaskrawych barwach, takich jak róże, pomarańcze, żółcienie i fiolety. Rośliny najlepiej sadzić w dużych grupach. Są wtedy atrakcyjniejsze dla owadów, niż gdy rosną pojedynczo.
10 najpopularniejszych kwiatów, które doskonale wabią motyle
Tych roślin nie może zabraknąć w motylim ogrodzie!
Omżyn, budleja Davida |
Cynia wytworna |
Hyzop lekarski |
Jeżówka purpurowa |
Onętek, kosmos |
Lantana |
Lawenda wąskolistna |
Lebiodka pospolita |
Rozchodnik okazały |
Rudbekia błyskotliwa |
Motyle szczególnie chętnie odwiedzają silnie pachnące kwiaty, takie jak jeżówka, rudbekia, lawenda, macierzanka, malwa, przetacznik, szałwia, mięta, lilak, firletka, słonecznik bulwiasty, dalia oraz wiele, wiele innych. Niezbędną rośliną-wabikiem jest budleja – jej delikatny zapach przyciąga całe roje motyli, dlatego w wielu językach nazywana jest motylim krzewem.
Warto pamiętać, że wiele gąsienic motyli żeruje na pospolitych roślinach – drzewach, warzywach i chwastach. Dobrze jest więc posadzić wierzbę i wiąz, uprawiać sałatę, koper, marchew i pietruszkę, ale trzeba także pogodzić się z obecnością pokrzywy, ostów, podbiału czy łopianu. Jeśli chcemy się cieszyć kolorowymi motylami, musimy zaakceptować to, co dobre dla ich żarłocznych gąsienic.
10 dzikich roślin, które są pokarmem dla gąsienic motyli
Tekst: Redakcja ZielonyOgrodek.pl, zdjęcie tytułowe: Abdullah Shakoor, cablemarder / Pixabay