Koper ogrodowy (Anethum graveolens), którego młode pędy nazywane są powszechnie koperkiem, to roślina jednoroczna lub dwuletnia z rodziny selerowatych (Apiaceae). Jest to cenna roślina przyprawowa i zioło znane od czasów starożytności, a współcześnie należy do najpopularniejszych ziół uprawianych na całym świecie.
Roślina dorasta do 1,2 m wysokości. Wytwarza wzniesioną i mocno rozgałęzioną, sztywną łodygę, która jest żeberkowata i pusta w środku. Charakterystyczne liście kopru ogrodowego mają budowę nitkowatą i są pierzaste. Wszystkie części zielne kopru posiadają charakterystyczny dla niego zapach.
Koper ogrodowy kwitnie na początku lata – w czerwcu i lipcu. Na końcu łodygi wytwarza kwiatostany typu baldach złożone z drobnych kwiatów. Są one jasnożółte, gwiazdkowe o zwykle zwiniętych do środka płatkach oraz mają żółte, wyraźnie wystające pręciki.
Owocami kopru są rozłupnie (pękające na dwie małe rozłupki). Posiadają cierpki smak i wyraźny aromat.
🟢 Największe targi ogrodnicze w Polsce: Nowości roślinne, konkursy, kiermasze, wykłady i inspiracje. Zieleń to Życie 2025 już we wrześniu!
Wymagania i uprawa
Koper ogrodowy jest bardzo łatwy w uprawie. Najlepiej rośnie na stanowiskach ciepłych, słonecznych ale dobrze radzi sobie również w jasnym półcieniu. Powinniśmy mu zapewnić podłoże żyzne, przepuszczalne, lekkie, umiarkowanie wilgotne, o odczynie 6,5-7 pH. Jest wrażliwy na przymrozki.
Koper można nawozić w trakcie sezonu kompostem jak i uniwersalnymi nawozami mineralnymi do warzyw zielonych.
Warto pamiętać o tym, by kopru nie uprawiać na miejscu po innych warzywach z rodziny selerowatych (seler, marcher, kolendra itp.). Prawidłowe zmianowanie i sąsiedztwo dla roślin w warzywniku jest istotne, by zredukować możliwość pojawienia się chorób i szkodników, które mogą atakować dane grupy roślin. Koper to również dobra roślina poplonowa na zielony nawóz.
Koper ogrodowy rozmnaża się z wysiewu wprost do gruntu. Dzięki krótkiemu okresowi wegetacji (kiełkuje już po 2 tygodniach) można go dosiewać kilka razy w roku.
Zastosowanie
Koper ogrodowy to przede wszystkim roślina przyprawowa ale też lecznicza. Pozyskujemy z niego wiele surowców.
Koperek, czyli liście i młode łodygi rośliny wykorzystuje się do niemal wszystkich typów potraw – sałatek, zup, serów typu twaróg, past, jako posypka na ziemniaki, marynat, dodatek do potrawach z owoców morza itd. Kwiatostany to ważny element zalewy do kiszonek, a nasiona kopru są np. składnikiem sosów czy nalewek zdrowotnych. Nie sposób wymienić wszystkich potraw, do których można użyć tej cennej przyprawy.
🟢 Czas odmienić swój ogród! Zajrzyj do naszego sklepu ogrodniczego i sprawdź ofertę roślin do ogrodu i doniczki! Darmowa dostawa już od 150 zł.
Koper jako zioło jest ceniony głównie ze swoich właściwości uspakajających, ale pomaga też np. w problemach z trawieniem. Ma też delikatne działanie antyseptyczne. Zawiera olejki eteryczne (karwon, felandren, limonen), flawonoidy, kumaryny i jest bogaty w sole mineralne, wapń, żelazo, fosfor oraz wiele witamin w tym wit. C.
Roślina znalazła się też wśród kosmetyków – olejek koprowy znajdziemy w mydłach czy perfumach, a świeżym naparem można przemywać twarz. Za zapachem olejku z kopru nie przepadają komary.
Warto zaznaczyć, że koper ogrodowy coraz częściej możemy spotkać w bukieciarstwie. Ze względu na swój świeży i naturalny wygląd może być doskonałym dodatkiem do kwiatowych kompozycji.
Ciekawostki
Z racji, że koper był rośliną dobrze znaną już od starożytności, doczekał się on bardzo wielu nazw ludowych i zwyczajowych w wielu krajach. W Polsce występuje czasem jako: kajzer, koper zwykły, koper swojski, koper wonny, koperek, koperek wonny, kopr, kopr polski, kopr pospolity, kopr swojski itd.
Łacińska nazwa naukowa kopru ogrodowego – Anethum graveolens – pochodzi od słów: anethos 'wiotki' lub anemos 'wiatr' oraz gravis 'ciężki' i olens 'pachnący'.
Tekst i zdjęcia: Katarzyna Jeziorska