Nawożenie warzyw | Jak uzyskać wysoki plon?

Dlaczego warto nawozić warzywa?

Poszczególne gatunki, rodziny lub grupy warzyw mają własne preferencje dotyczące składników pokarmowych. W produkcji na większą skalę zwraca się na to baczną uwagę. Ważne są nie tylko makro, ale także mikroelementy. Przykładowo w uprawie pomidorów istotną rolę odgrywa bor a cebuli – miedź. W przydomowym ogródku takie zindywidualizowanie nawożenia jest zbyt czasochłonne, często mało opłacalne, więc warzywa dokarmia się tymi samymi nawozami.

Jak nawozić warzywa?

Nowalijki
W okresie zimowym i wczesnowiosennym warzywa (nowalijki) nie powinny być intensywnie nawożone azotem. Zawarte w nawozach azotany przy małej ilości światła lub sztucznym oświetleniu nie są w pełni "przerabiane". Część z nich zamienia się w szkodliwe dla człowieka azotyny.

Rotacja
Nawozy warto zmieniać, aby rośliny miały dostęp do różnych składników pokarmowych, w tym mikroelementów. Stosuj naprzemiennie nawozy mineralne zawierające różne pierwiastki lub mieszanki  oraz organiczne, które są cennym źródłem materii organicznej z której powstanie próchnica i milionów pożytecznych mikroorganizmów glebowych.

Przenawożenie
Czasem warzywa nie mogą pobrać składników pokarmowych z gleby, mimo dużej zasobności. Wpływ na to ma m.in. odczyn gleby (optymalny dla większości gatunków wynosi 6,0-7,5) oraz intensywność nawożenia. W przypadku przenawożenia niektóre składniki mogą się nawzajem unieczynniać – np. Ca i K (zbyt dużo wapnia utrudnia pobieranie potasu).

Gleby lekkie i ciężkie
Na glebach lekkich (piaszczystych) dawki nawozów mineralnych powinny być mniejsze niż w uprawie warzyw na cięższym podłożu. Intensywne nawożenie nie ma sensu, gdyż nadmiar składników pokarmowych zostanie szybko wypłukany. Lepiej nawozić mniej a częściej.

Uprawa po oborniku
W pierwszym roku po oborniku zaleca się uprawę warzyw, np. cebula, por, czosnek, seler, ogórek, papryka, oberżyna, rabarbar, szparag, zaś w drugim – warzywa kapustne, pietruszka, sałata, szpinak. W trzecim roku po zastosowaniu obornika można rozpocząć produkcję, m.in. fasoli, marchwi, czy buraka ćwikłowego. (źródło: sadyogrody.pl)

Fot. Mark Valencia/Pixabay

Aby Twoje warzywa były zdrowe i dorodne stosuj naprzemiennie nawozy mineralne (aby uzupełnić niedobory pierwiastków) i organiczne (aby wzbogacić glebę w materię organiczną i pożyteczne mikroorganizmy).

Czym nawozić warzywa?

Nawozy organiczne do warzyw

Nawozy organiczne są w zdecydowanej większości w pełni bezpieczne dla roślin. Oprócz zwiększenia zawartości składników pokarmowych, poprawiają strukturę gleby, pojemność wodną i jednocześnie są źródłem próchnicy. Stosuje się je przed siewem lub po zbiorach warzyw. Te znajdujące się w formie stałej należy przekopać z podłożem. Nawozy są niejednorodne pod względem składu, ale powoli uwalniają „dobroczynne” pierwiastki.

Obornik – to najpopularniejszy nawóz organiczny stosowany w warzywniaku. Należy go używać, gdy jest w pełni przefermentowany. Gleby lekkie nawozi się co 2-3 lata (najlepiej wiosną), ciężkie co 3-5lata (optymalnie jesienią).

Obornik koński – zawiera znaczną ilość substancji pokarmowych. To nawóz „gorący” - ogrzewający podłoże. Jest polecany do różnych grup warzyw uprawianych na glebach ciężkich. Można go wykorzystywać jako warstwę ocieplającą podłoże w inspekcie.

Obornik bydlęcy – w przeciwieństwie do końskiego zaleca się go wykorzystywać na glebach lekkich. Polepsza strukturę podłoża, pomaga utrzymać wodę i składniki pokarmowe. Jest bogaty w potas.

Ptasie odchody – to bardzo silny nawóz, który należy stosować w dużym rozcieńczeniu. Nadmierne stężenie może doprowadzić do poparzenia korzeni. Jednocześnie jest to dobry dodatek do kompostu.

Nawozy zielone – w warzywniaku najczęściej wykorzystuje się jako przedplon lub poplon. To niezbędny element w trybie zmianowania, pozwalający na „odpoczynek” gleby. Jako nawozy zielone stosuje się rośliny motylkowe (np.: koniczynę) lub fitosanitarne (np.: żyto).

Kompost – w pełni przefermentowany kompost można stosować w warzywniaku jako słabo działający nawóz, poprawiający jakość gleby. Kompost lekko przerobiony może być dobrą ściółką, ograniczającą zachwaszczenie.

Fot. salvija/Fotolia

Zanim zastosujesz nawozy mineralne, oddaj próbkę gleby do analizy, aby poznać jej skład. Nie stosuj nawozów, jeśli nie są potrzebne!

Nawozy mineralne do warzyw

Nawozy wapniowe
Wykorzystuje się je głównie do zmiany odczynu gleby (odchwaszczania). Dawki zależą od zmierzonego bieżącego pH, rodzaju gleby (lekka - ciężka) oraz zawartości CaO w danym nawozie. Najczęściej wynoszą 1-8kg/10m². Wymagają dokładnego wymieszania z glebą – najlepiej w okresie późnoletnim lub jesiennym. Nawozy tlenkowe stosuje się na glebach ciężkich – co najmniej na 3 tygodnie przed planowanym siewem.

Wapno magnezowo-tlenkowe – to szybko działający nawóz. Zaleca się go stosować na glebach ciężkich, w tym ubogich w magnez.

Kreda nawozowa, dolomit rolniczy, wapniak mielony – nawozy działają wolniej i są bezpieczniejsze w stosowaniu. Można ich używać także na glebach lekkich.

Nawozy azotowe
Stosuje się je wiosną oraz latem do przyśpieszania wzrostu roślin – zwiększania „zielonej masy”. Dzięki nim można osiągnąć wyższy plon. Nie można jednak przesadzać, gdyż w nadmiernej ilości zamieniają się w szkodliwe azotyny i w dodatku powodują zasolenie podłoża. Rośliny o krótkim okresie wegetacyjnym (np.: sałata, kalarepa), powinny być dokarmiane ostrożnie, gdyż duże dawki azotu psują ich smak. Nawozy azotowe są dostępne w formie amonowej (wolno wypłukiwane), azotanowej (łatwo rozpuszczalne w wodzie i szybko wypłukiwane) oraz amidowej (silnie wiązane – i wolno wypłukiwane).

Siarczan amonu – stosuje się go przed rozpoczęciem wegetacji warzyw. Wymaga wymieszania z podłożem. Nawóz zakwasza glebę – wykorzystuje się go do zmiany odczynu.

Mocznik – to uniwersalny nawóz, często stosowany dolistnie. Podobnie jak siarczan powoduje zakwaszenie podłoża.

Saletra amonowa – stosuje się ją przed jak i po zakończeniu wegetacji warzyw. Zakwasza glebę. Trzeba ją wymieszać z podłożem.

Saletra wapniowa – nawóz do stosowania w okresie wegetacji. Nie wymaga wymieszania z podłożem.

Saletrzak magnezowy – to nawóz saletrzano-amonowy o uniwersalnym zastosowaniu. Wymaga wymieszania gleby. Nie ma wpływu na jej odczyn.

Fot. mobi99/Pixabay

Postaw na różnorodność – uprawiaj obok siebie różne gatunki warzyw i ziół. Przestrzegaj zasad płodozmianu, aby uniknąć chorób i wykorzystać jak najlepiej żyzność gleby.

Nawozy fosforowe
Wpływają na proces ukorzeniania warzyw, dlatego warto stosować je na końcu lub na samym początku okresu wegetacyjnego. Nie można mieszać ich z nawozami wapniowymi, gdyż wzajemnie się unieczynniają.

Superfosfat podwójny – to nawóz rozpuszczalny w wodzie, nadający się do uprawy warzyw.

Superfostat potrójny, granulowany, borowany – stosuje się go wczesną wiosną. Polecany przy uprawie warzyw wrażliwych na niedobór boru – np.: pomidorów.

Nawozy potasowe
Nawozy potasowe zwiększają m.in. odporność roślin na choroby i szkodniki. Łatwo rozpuszczają się wodzie i są szybko pobierane przez rośliny.

Saletra potasowa – do stosowania pogłownego, doskonałe uzupełnienie gotowych mieszanek wieloskładnikowych szczególnie w okresach maksymalnego zapotrzebowania na azot i potas.

Siarczan potasu – uniwersalny nawóz, przydatny przy nawożeniu warzyw, jest granulowany, co ułatwia stosowanie. Całkowicie rozpuszczalny w wodzie, dzięki czemu potas i siarka są dobrze przyswajalne przez rośliny.

Wymagania pokarmowe (NPK) warzyw

Bezpośrednia uprawa po sobie gatunków o dużych wymaganiach pokarmowych może doprowadzić do nadmiernego wyczerpania składników mineralnych z gleby.

Tekst: Michał Mazik, zdjęcie tytułowe: Galinka/Fotolia