Przetacznik kłosowy (Veronica spicata syn. incana) nazywany czasem przetacznikiem siwym, to roślina należąca do rodziny babkowatych (Plantaginaceae). W środowisku naturalnym możemy go spotkać niemal w całej Europie i na terenach Azji o umiarkowanym klimacie. W Polsce jest gatunkiem rodzimym i popularną rośliną ogrodową.
Wygląd przetacznika kłosowego
Bylina ta osiąga zależnie od odmiany 10-50 cm wysokości. Jej sztywne łodygi są pojedyncze lub słabo rozgałęzione i zwykle gęsto pokryte jasnymi włoskami, które sprawiają, że roślina jest "sina". Liście przetaczników kłosowych również są owłosione i mają różne kształty zależnie od umiejscowienia na łodydze (od jajowatych u dołu po lancetowate u góry). Osiągają długość 2-10 cm oraz szerokość 0,5-2 cm. Mogą być siedzące lub krótkoogonkowe i mają charakterystyczny brzeg blaszki liściowej – do połowy są lekko karbowane, a na wierzchołkach całobrzegie.
Przetacznik kłosowy kwitnie od maja do sierpnia. To jedna z ważniejszych roślin wieloletnich długo kwitnących. Wytwarza gęste grona kwiatów na wierzchołkach pędów (do 15 cm długości). Kwiaty są z reguły koloru niebiesko-fioletowego lub białego, a wśród odmian ozdobnych znajdziemy też różowe i błękitne. Pojedynczy kwiat osiąga do 7 mm średnicy, jest wydłużony, ma fioletowe lekko wysunięte z korony pylniki i zaostrzone płatki.
Owocami przetaczników są torebki o przeważnie wydłużonym, jajowatym kształcie.
Wymagania i uprawa przetacznika kłosowego
Przetaczniki to rośliny łatwe w uprawie. Dobrze rosną na stanowiskach słonecznych i półcienistych. Preferują przepuszczalne gleby mineralne, najlepiej próchnicze. Bardzo dobrze znoszą suszę.
Przetaczniki rozmnaża się niemal wyłącznie przez podział i sadzonki.
Pielęgnacja przetacznika kłosowego
Przetaczniki kłosowe podlewa się jedynie w trakcie przedłużających się susz. Są bardzo tolerancyjne na braki wody. Nie trzeba ich nawozić – co więcej, na intensywne nawożenie mogą źle reagować, dlatego zaleca się stosowanie jedynie nawozów naturalnych.
Uschnięte kwiatostany można ścinać, wtedy wzmacniamy roślinę i sprawiamy, że kwitnie bardzo ładnie przez długi czas.
Szkodniki i choroby przetacznika kłosowego
Zwykle przetacznik nie jest atakowany przez szkodniki i raczej nie choruje. Należy jedynie zwracać uwagę na choroby grzybowe, które mogą zaatakować roślinę, gdy ma ona zbyt mokre podłoże.
● Nie przegap: Warsaw Garden Expo 2025 – to tu 18-20 lutego spotkają się miłośnicy roślin i profesjonaliści
Zastosowanie przetacznika kłosowego
Przetacznik kłosowy wspaniale sprawdza się jako roślina na skalniakach, w ich pobliżu oraz na skarpach. To jedna z głównych roślin do ogrodów naturalistycznych, Jest idealną byliną rabatową, którą uwielbiają zapylacze. Niektóre odmiany można stosować jako rośliny okrywowe. Przetaczniki czasem uprawia się w donicach na tarasach.
Jest lubianą rośliną wykorzystywaną jako kwiat cięty w bukieciarstwie, ale po ścięciu nie jest zbyt trwała.
Odmiany przetacznika kłosowego
- 'Anniversary Rose' – do 30 cm wysokości, bardzo liczne, różowe kwiaty
- 'Atomic Red Ray' – do ok. 20 cm wysokości, kwiaty koloru fuksji lub różowo-czerwone (pierwsze zdj. tytułowe)
- 'Silberteppich' – do ok 25 cm wysokości, bardzo gęsto, srebrzyście owłosiona, kwiaty ciemnofioletowe
Gdzie kupić przetacznika kłosowego?
Przetacznik kłosowy jest dostępny w formie sadzonek w doniczkach przez cały sezon. Można go kupić w sklepach stacjonarnych jak i w większym wyborze odmian przez Internet.
Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: Katarzyna Jeziorska, Jerzy Opioła/CC BY-SA 4.0/Link