Cięcie roślin: zasady, które warto znać i narzędzia, które warto mieć!

Co przycinać?

Wiele roślin ogrodowych potrzebuje przycinania, a niektóre wręcz go wymagają! Większość roślin owocowych trzeba przycinać regularnie! Także ozdobne krzewy kwitnące wymagają częstej pielęgnacji. Niektóre potrzebują tylko cięcia sanitarnego (wycinanie pędów martwych i chorych), starsze egzemplarze raz na kilka lat trzeba odmłodzić wykonując cięcie odmładzające (wycinanie najstarszych pędów). Natomiast cięcie formujące pozwala ukształtować kształt i rozmiar roślin (żywopłotów, drzew i krzewów ozdobnych i owocowych). 

Po co?

Regularne przycinanie pędów pozwala utrzymać rośliny w dobrej kondycji! Odmładza je i pobudza do intensywnego wzrostu i rozwoju silnych pędów, stymuluje kwitnienie i owocowanie. Cięcie także pomaga nam trzymać rośliny w ryzach – poprawić ich kształt i utrzymać pożądanych rozmiar. Ogranicza także występowanie chorób i szkodników!

Nie bój się przycinania! To jeden z najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych i dla wielu roślin jest bardzo potrzebny! Przycinając rośliny unikniesz wielu problemów! Regularne cięcie: odmładza rośliny, pobudza do wzrostu, poprawia kwitnienie, polepsza zbiory owoców, wzmacnia liście i pędy, ładnie wybarwia liście, ogranicza ryzyko chorób!

Jak?

Aby przeprowadzić prawidłowe cięcie potrzebna jest podstawowa wiedza o roślinie (przede wszystkim terminie kwitnienia i owocowania), odpowiednie narzędzia, pewna ręka i odrobina odwagi (zwłaszcza przy pierwszym przycinaniu). Zabieg wykonujemy w suchy i słoneczny dzień. Pędy zawsze przycinany skośnie, ok. 5 mm nad dobrze wykształconym pąkiem liściowym, najlepiej skierowanym na zewnątrz. To naprawdę nie jest trudne! Spróbuj.

Kiedy?

Większość roślin ogrodowych przycinamy wczesną wiosną i latem (od połowy marca do połowy sierpnia). Wiosenne cięcie pobudza rośliny do rozwoju, a letnie nieco go hamuje. Niektóre tniemy także jesienią, ale termin ten nie jest polecany, bo rośliny po cięciu często wznawiają wegetację, a przed zimą jest to niekorzystne, bo młode, niezdrewniałe pędy są wrażliwe na mrozy. Zimą w naszym klimacie cięcia praktycznie się nie wykonuje. Niekiedy przeprowadzane jest na przedwiośniu, gdy rośliny wciąż jeszcze drzemią przed nowym sezonem.

Czym przycinać?

Nim wybierzesz odpowiednie narzędzia zastanów się, jakie prace będziesz nim wykonywać. Do cięcia kwiatów, niezdrewniałych pędów i cienkich gałązek (do średnicy 26 mm) używa się zwykle sekatorów jednoręcznych nożycowych (1). Do cięcia grubszych gałęzi (do 55 mm) lepiej już wybrać mocniejsze sekatory dwuręczne nożycowe lub dźwigniowe (2), a do przycinania trudno dostępnych gałęzi koron drzew przydadzą się specjalne sekatory na wysięgniku teleskopowych – typu Żyrafa (3).

Polecamy narzędzia do cięcia

Sekator to jedno z najważniejszych narzędzi używanych w ogrodzie. Powinien być lekki, ciąć przy małym użyciu siły, być trwały, wygodny w użytkowaniu i nie ulegać awariom, a na dodatek ładnie wyglądać. Warto wybrać narzędzia renomowanych firm, by kupić produkt na długie lata! Fiskars PowerGear™ X to grupa kilkunastu narzędzi, wśród których znajdują się sekatory jednoręczne, sekatory dwuręczne, sekatory uniwersalne, czyli wszystkie narzędzia niezbędne do przycinania roślin ogrodowych.

Zalety sekatorów PowerGear™X

• Siła – Mechanizm PowerGear™ gwarantuje trzykrotnie większą siłę cięcia.
• Precyzja – Szlifowane ostrza oraz powłoka PTFE redukuje tarcie i gwarantuje efektywne cięcie.
• Trwałość – Ostre ostrza ze stali nierdzewnej i lekkie, odporne na warunki atmosferyczne, wytrzymałe rączki.
• Komfort – Materiał SoftGrip oraz struktura 3D na rączkach zapewniają lżejszą pracę.

Cięcie ziół, kwiatów i cienkich gałązek

Przycinanie cienkich i tych trochę grubszych pędów, usuwanie kwiatostanów róż, zbieranie kwiatów na bukiety, podcinanie ziół do kuchni i cięcie pielęgnacyjne mniejszych krzewów i krzewinek (np. wrzosów i wrzośców, lawendy) nie wymaga dużego sekatora. Świetnie sprawdzą się niewielkie, jednoręczne sekatory uniwersalne dostosowane do różnorodnych prac. Są lekkie, ale wyjątkowo trwałe i silne! Warto wybierać modele z obrotową rączką, by długa praca nie powodowała zmęczenia i niepotrzebnego obciążenia dłoni.

Cięcie krzewów i drzew

Znacząca większość krzewów wymaga regularnego przycinania! Wycięcie zbędnych gałęzi poprawia kształt, pomaga w pozbyciu się problemów (szkodników i chorób)! Przycięta roślina wytwarza młode pędy pełne wigoru, które szybko tworzą piękne liście i kwiaty. Podcinanie pędów sprzyja też ich krzewieniu, co pozwala na łatwiejsze utrzymanie dekoracyjnego kształtu.

Gatunki ozdobne kwitnące wiosną na pędach zeszłorocznych (np. forsycje, migdałki, krzewuszki, jaśminowce, lilaki) tniemy dopiero po kwitnieniu, a te kwitnące latem na pędach tegorocznych (np. róże, hortensje bukietowe, tawuły japońskie, ketmie syryjskie, budleje Dawida) przycinamy wczesną wiosną w kolejnym sezonie. Niektórych krzewów np. hortensji ogrodowej wcale nie trzeba przycinać (ani przed, ani po kwitnieniu), wystarczy tylko obciąć jej zeschłe kwiatostany jesienią lub zostawić do wiosny. Gatunki o dekoracyjnych pędach (np. derenie, wierzby) odmładzamy raz na kilka lat i ścinamy przed rozpoczęciem sezonu, by pobudzić je do tworzenia silnych i ładnie wybarwionych pędów. Żywopłoty (z tui, cisów lub bukszpanów) przycinamy kilkukrotnie w ciągu roku (w marcu/kwietniu, w czerwcu i lekko w sierpniu), by trzymać je w ryzach i nadać im odpowiedni kształt.

Większe rośliny ogrodowe także wymagają cięcia! Drzewa i krzewy owocowe przycinamy regularnie, by pozbyć się pędów chorych i starych i pobudzić rośliny do tworzenia młodych pędów, na których wytworzą kwiaty i owoce. Zabieg dla większości drzew (jabłoni, grusz i śliw) przeprowadza się wczesną wiosną, a wiśnie i czereśnie tnie się po owocowaniu. Drzewa ozdobne (np. magnolie lub złotokapy) przycina się rzadziej, głównie w celach sanitarnych i by ograniczyć ich wielkość.

Przycinanie drzew, zwłaszcza wysokich, może czasem stanowić niemały problem! Każdy, kto próbował swoich sił w ogrodnictwie wie, że cięcie gałęzi, szczególnie w koronie drzew i gęstych krzewach wymaga sprytu i dużego wysiłku. Prace te można wykonać szybko, precyzyjnie i bez użycia drabiny wykorzystując specjalne sekatory uniwersalne typu żyrafa, które dzięki teleskopowym trzonkom mają duży zasięg i dotrą w wysokie partie korony drzew i gęstych krzewów lub nisko położonych gałęzi bez schylania się ani kucania.