Jabłoń w ogrodzie | Uprawa i odmiany

Jabłoń w ogrodzie

Kwitnienie
Jabłonie, które uprawia się dla ich pysznych owoców, są nazywane jabłoniami domowymi (łac. Malus domestica). Kwitną na biało lub biało różowo w kwietniu i maju, gdzie dokładny termin kwitnienia uzależniony jest o odmiany. Pąki kwiatowe jabłoni mogą przemarzać, ale zdarza się to bardzo rzadko.

Zapylanie
Jabłoń jest rośliną obcopylną co znaczy, że drzewo może zawiązać owoce tylko wtedy, gdy jego kwiaty będą zapylone przez pyłek z innej jabłoni. Jabłonie owocują słabo lub nie owocują w ogóle, jeśli w tym samym ogrodzie lub u sąsiada nie kwitnie zapylacz.

Wybór odpowiedniego zapylacza, czyli innej jabłoni, która będzie zapylać tą, z której chcemy uzyskać owoce, uzależniony jest od stanowiska, warunków klimatyczno-glebowych oraz zastosowanej podkładki. Dokładne informacje można uzyskać w gospodarstwie szkółkarskim lub w centrum ogrodniczym.

Na etykietkach drzewek owocowych bardzo często podane są informacje o tym, które odmiany są dla nich odpowiednimi zapylaczami.

Owocowanie
Pierwsze owoce wczesnych odmian dojrzewają już pod koniec lipca, zbiór ostatnich ma miejsce w październiku.

Pielęgnacja jabłoni w ogrodzie

Jabłonie to drzewa wymagające. Młodsze okazy należy podlewać, a starsze systematycznie nawozić. Musimy dbać o ich zdrowie i sprawdzać na obecność szkodników. A jednym z najistotniejszych czynności jest odpowiednie cięcie jabłoni.

• Podlewanie – w czasie przedłużających się okresów suszy.
• Nawożenie – organiczne oraz mineralne raz lub dwa razy w ciągu roku, co przypada na okres wiosenny i letni.
• Ochrona przed szkodnikami – na szkodniki i choroby dobrze wykonywać opryski naturalne już od marca, co sprawi, że unikniemy potrzeby stosowania mocnych, chemicznych środków, gdy patogeny zaatakują nasze rośliny.
• Cięcie – coroczne, prawidłowe cięcie drzew jest bardzo istotne przede wszystkim dlatego, by otrzymać pyszne, odpowiednio wykształcone i wybarwione jabłka. Oczywiście jest też potrzebne, by zachowały formę. Powinno się je wykonywać dwa razy w ciągu roku.
  
  

Odmiany jabłoni do ogrodu

Nie sposób opisać pełnej listy odmian jabłoni, gdyż istnieje kilkanaście tysięcy odmian o zróżnicowanych wymaganiach, podatności na choroby, kolorze i wielkości, a przede wszystkim różniących się smakiem owoców. Jabłka są słodkie lub kwaśne, chrupiące lub miękkie, czerwone lub żółtawe.

Do najbardziej popularnych odmian jabłoni sadzonych w sadach przydomowych należą: Alka, Delbarestivale, Discovery, Early Geneva, Florina, James Grieve, Medea, Oliwka żółta, Sawa, Szampion i Topaz.

Poniżej przedstawiamy krótką charakterystykę wybranych odmian jabłoni do sadów przydomowych. Przy tworzeniu listy wzięliśmy pod uwagę szereg cech – m.in. wygląd i smak owoców, termin owocowania i dojrzewania owoców, jednak ostatecznego wyboru odmian dokonaliśmy przede wszystkim na podstawie odporności na mróz i choroby, tj. parcha i mączniaka jabłoni.

Jabłoń Alka

• POCHODZENIE: odmiana polska
• OWOCE: średnie lub drobne
• SKÓRKA: pokryta czerwonobrązowym rumieńcem
• MIĄŻSZ: słodki, smaczny
• OWOCOWANIE: wcześnie wchodzi w okres owocowania, owocuje średnio obficie, regularnie
• DOJRZEWANIE: połowa sierpnia
• WZROST: drzewo rośnie umiarkowanie silnie
• MRÓZ: wytrzymała na mróz
• CHOROBY: całkowicie odporna na parch
• INNE: -
  
  

Jabłoń Delbarestivale

• POCHODZENIE: odmiana angielska
• OWOCE: duże, owalne, ścięte przy wierzchołku
• SKÓRKA: zielono-żółta, pokryta czerwonym smużkowatym rumieńcem
• MIĄŻSZ: kremowo-biały, soczysty, chrupki, słodko kwaśny, bardzo smaczny
• OWOCOWANIE: wcześnie wchodzi w okres owocowania, owocuje średnio obficie, w późniejszym wieku często przemiennie
• DOJRZEWANIE: początek września, zbiór należy rozciągnąć w czasie bo owoce dojrzewają nierównomiernie
• WZROST: drzewo rośnie silnie
• MRÓZ: wytrzymała na mróz
• CHOROBY: mało wrażliwa na parcha i mączniaka jabłoni
• INNE: owoce deserowe i na przetwory
  
  

Jabłoń Discovery

• POCHODZENIE: odmiana angielska
• OWOCE: średnie, wyrównane, kuliste i lekko spłaszczone
• SKÓRKA: gładka, sucha, jasnożółta, pokryta czerwonym rozmytym rumieńcem
• MIĄŻSZ: kremowo-biały, delikatny, soczysty, słodkawy, smaczny
• OWOCOWANIE: średnio wcześnie wchodzi w okres owocowania, owocuje umiarkowanie, corocznie
• DOJRZEWANIE: druga połowa sierpnia
• WZROST: drzewo rośnie średnio silnie
• MRÓZ: średnio wrażliwa
• CHOROBY: mało wrażliwa na parcha, średnio wrażliwa na mączniaka
• INNE: owoce deserowe
  
  

Jabłoń Early Geneva

• POCHODZENIE: odmiana amerykańska
• OWOCE: średnie, kuliste, nieco spłaszczone, szybko przejrzewają
• SKÓRKA: błyszcząca, z jasnoniebieskim nalotem, pokryta jasnoczerwonym, rozmytym rumieńcem
• MIĄŻSZ: białawy, pod skórką zaróżowiony, soczysty, kwaskowaty, smaczny
• OWOCOWANIE: wcześnie wchodzi w okres owocowania, owocuje corocznie i obficie
• DOJRZEWANIE: w końcu lipca i początku sierpnia
• WZROST: drzewo rośnie niezbyt silnie
• MRÓZ: wytrzymała na mróz
• CHOROBY: średnio podatna na choroby
• INNE: owoce deserowe
  
  

Jabłoń Florina

• POCHODZENIE: odmiana francuska
• OWOCE: duże, kuliste
• SKÓRKA: pokryta różowo-czerwonym rumieńcem z jasnymi przetchlinkami
• MIĄŻSZ: białawy, słodki, o charakterystycznym posmaku dzikich jabłek, bardzo smaczny
• OWOCOWANIE: wcześnie wchodzi w okres owocowania, owocuje bardzo obficie, corocznie
• DOJRZEWANIE: połowa października, opóźnienie zbioru powoduje szybkie pogorszenie smaku owoców
• WZROST: drzewo rośnie silnie
• MRÓZ: wytrzymała na mróz
• CHOROBY: całkowicie odporna na parcha
• INNE: owoce deserowe
  
  

Jabłoń James Grieve

• POCHODZENIE: odmiana szkocka
• OWOCE: średnie lub duże, wyrównane, stożkowato-kuliste
• SKÓRKA: gładka, zielono-żółta, pokryta rumieńcem z purpurowymi smugami
• MIĄŻSZ: kremowy, kruchy, soczysty, słodko kwaśny, bardzo smaczny
• OWOCOWANIE: wcześnie wchodzi w okres owocowania, owocuje obficie i regularnie
• DOJRZEWANIE: koniec sierpnia
• WZROST: drzewo rośnie niezbyt silnie
• MRÓZ: wytrzymałe na mróz
• CHOROBY: odporna na mączniak i prawie całkowicie odporna na parcha
• INNE: odmiana szczególnie cenna na przetwory
  
  

Jabłoń Medea

• POCHODZENIE: odmiana polska
• OWOCE: średnie, kuliste, lekko spłaszczone
• SKÓRKA: zielonożółta, lekko tłusta, pokryta purpurowym, rozmytym i smużkowatym rumieńcem
• MIĄŻSZ: kremowy, słodki z lekko kwaśnym posmakiem, smaczny
• OWOCOWANIE: wcześnie wchodzi w okres owocowania, owocuje obficie, często przemiennie
• DOJRZEWANIE: druga połowa września
• WZROST: drzewo rośnie średnio silnie
• MRÓZ: wytrzymałe na mróz
• CHOROBY: dość odporna na parcha i mączniaka
• INNE: owoce deserowe
  
  

Jabłoń Oliwka żółta (Oliwka Inflancka, Papierówka)

• POCHODZENIE: kraje nadbałtyckie
• OWOCE: średniej wielkości lub małe, o zmiennym kształcie
• SKÓRKA: gładka, cienka i sucha, jasnozielona, później biało-żółta
• MIĄŻSZ: zielono-biały, delikatny, soczysty, kwaskowy, smaczny
• OWOCOWANIE: wcześnie wchodzi w okres owocowania, owocuje obficie, zwykle przemiennie
• DOJRZEWANIE: w drugiej połowie lipca
• WZROST: drzewo rośnie początkowo silnie, później słabiej
• MRÓZ: wytrzymałe na mróz
• CHOROBY: mało podatna na parcha i mączniaka jabłoni
• INNE: owoce deserowe
  

Jabłoń Sawa

• POCHODZENIE: odmiana polska
• OWOCE: średnie lub duże, kuliste, lekko stożkowate, lekko żebrowane
• SKÓRKA: gładka, pokryta intensywnym jasnoczerwonym, rozmytym rumieńcem
• MIĄŻSZ: kremowo-biały, soczysty, aromatyczny, słodko kwaśny, smaczny
• OWOCOWANIE: wcześnie wchodzi w okres owocowania, owocuje obficie i regularnie
• DOJRZEWANIE: do zbioru w połowie września, do spożycia kilka tygodni później
• WZROST: drzewo rośnie silnie
• MRÓZ: wytrzymałe na mróz
• CHOROBY: średnio wrażliwa na mączniaka, całkowicie odporna na parcha
• INNE: owoce deserowe
  
  

Jabłoń Szampion

• POCHODZENIE: odmiana czeska
• OWOCE: duże lub średnie, kuliste, lekko spłaszczone
• SKÓRKA: gładka, zielono-żółta, pokryta czerwonym rumieńcem
• MIĄŻSZ: zielono-biały, z kremowym odcieniem, kruchy, smaczny
• OWOCOWANIE: bardzo wcześnie wchodzi w okres owocowania, owocuje obficie i corocznie
• DOJRZEWANIE: początek sierpnia
• WZROST: drzewo rośnie średnio silnie
• MRÓZ: niezbyt wytrzymałe na mróz
• CHOROBY: średnio odporna na parcha, mało podatna na mączniaka
• INNE: owoce deserowe
  
  

Jabłoń Topaz

• POCHODZENIE: odmiana czeska
• OWOCE: średnie lub duże, kuliste, lekko spłaszczone
• SKÓRKA: gładka, zielono-żółta, lekko woskowana, pokryta czerwonym rumieńcem
• MIĄŻSZ: kremowy, aromatyczny, soczysty, bardzo smaczny
• OWOCOWANIE: wcześnie wchodzi w okres owocowania, owocuje obficie, corocznie
• DOJRZEWANIE: druga połowa września
• WZROST: drzewo rośnie umiarkowanie silnie
• MRÓZ: średnio wrażliwa
• CHOROBY: mało wrażliwe na mączniak i odporne na parch
• INNE: owoce deserowe
  
  

Drzewka owocowe należy kupować tylko w certyfikowanych szkółkach i w zaufanych centrach ogrodniczych – daje nam to pewność że są zdrowe. Uzyskamy również informacje o warunkach klimatyczno-glebowych oraz ich późniejszej pielęgnacji.

Tekst: Redakcja ZielonyOgrodek.pl, zdjęcie tytułowe: Timotheus Frobel/Unsplash

A ty? Jakie masz doświadczenia z uprawą jabłoni w ogrodzie? Daj znać w komentarzu!