Cięcie jabłoni | Kiedy to zrobić? Jak wykonać? Dlaczego trzeba to robić regularnie? Praktyczne porady

Dlaczego warto przycinać jabłoń?

Młode drzewka jabłoni warto, a nawet należy przyciąć po posadzeniu, aby ograniczyć zbyt mocny wzrost przewodnika i pobudzić je do wytwarzania pędów bocznych, czyli uformowania właściwej korony. W kolejnych latach, warto nadal prześwietlać koronę, aby drzewo nie rosło zbyt wysokie, ale przede wszystkim po to, aby jak najwięcej światła, ale i powietrza docierało do wnętrza korony, ponieważ decyduje to jakości i wielkości plonu, czyli owocowania.

Cięcie jabłoni prowadzi do rozluźnienia korony i ograniczenia jej wielkości – reguluje wzrost drzewa i wpływa pozytywnie na owocowanie.

Termin cięcia jabłoni i innych drzew owocowych?

Prześwietlające cięcie drzew ziarnkowych (jabłoń, grusza) w ogrodach przydomowych zwykle najkorzystniej jest wykonywać corocznie, wczesną wiosną (koniec lutego, marzec), najpóźniej do momentu kwitnienia. Można także wykonywać różnego rodzaju cięcia (korygujące kształt korony lub w celu usunięcia nadmiaru pędów jednorocznych) jesienią i zimą, ale tylko jeśli nie ma dużych mrozów (najlepiej powyżej 5 °C).

Z kolei owocowe drzewa pestkowe (czereśnia, wiśnia, śliwa, brzoskwinia, morela) najlepiej przycinać po owocowaniu, w lecie, ponieważ są one wrażliwe na mróz i porażenie patogenami. W lecie występuje także mniej wilgoci (opadów) i lepiej/szybciej zabliźniają się rany po cięciu.

Zobacz, jakie narzędzia do cięcia drzew mamy w naszym sklepie onlineee

Cięcie młodej jabłoni po posadzeniu?

Bardzo ważne, pierwsze formujące cięcie młodej jabłonki należy wykonać wiosną lub jesienią po posadzeniu (jeśli sadzimy drzewko późną jesienią, np. w listopadzie lepiej jednak odłożyć cięcie do wiosny, by nie narażać drzewka na przemarzniecie).

Zazwyczaj, gdy kupujemy młode drzewka mają one kilka pędów bocznych lub nie są wcale rozgałęzione i sadzimy po prostu sam przewodnik (może mieć rożną wysokość). W pierwszym przypadku (drzewko z kilkoma pędami bocznymi), gdy przewodnik jest zbyt długi przycinamy go około 30-40 cm nad najwyżej położonym rozgałęzieniem. Z kolei, gdy drzewko nie jest wcale rozgałęzione, przewodnik należy skrócić na wysokości uzależnionej od średnicy pnia:

• przewodnik o średnicy 10-12 mm przycinamy do wysokości 70-80 cm,
• przewodnik o średnicy większej niż 12 mm skracamy do wysokości 80-100 cm.
  
  

Pędy położone na przewodniku/pniu zbyt nisko usuwamy, by na wysokości poniżej 50-60 cm od ziemi nie było żadnych rozgałęzień. W przypadku, gdyby drzewo miało więcej niż jeden przewodnik (pęd główny) należy usunąć ich nadmiar i pozostawić tylko jeden najsilniejszy.

Należy usunąć też wszystkie pędy wyrastające z przewodnika pod kątem ostrym. W miarę możliwości pędy boczne powinny wyrastać z przewodnika pod kątem jak najbardziej zbliżonym do prostego.

Po cięciu na drzewku powinno pozostać 3-5 pędów bocznych równomiernie rozmieszczonych na przewodniku, a ich długość nie powinna przekraczać 40 cm (jeśli ich długość przekracza 40 cm należy go skrócić).

Cięcia należy wykonywać ukośnie nad pąkiem skierowanym na zewnątrz krony i ułożonym w płaszczyźnie równoległej do pędu. Chodzi o to, by nowe pąki (i pędy) rozwijały się na zewnątrz, a nie do wewnątrz korony.

Cięcia formujące jabłoni

Podczas uprawy jabłoni, przez kolejne kilka sezonów (4-5), najlepiej wiosną warto wykonywać cięcia formujące, które mają nadać koronie najbardziej pożądany kształt, czyli zbliżony do stożka (korona wrzecionowa). Trzeba więc przycinać mocniej głównie pędy położone najwyżej, a nieco słabiej położone w dolnej części korony. Chodzi o to, by zapewnić stały dostęp światła słonecznego do całej korony (także jej dolnych partii). W tym czasie należy także regularnie usuwać nadmiar młodych pędów (tzw. dziczków) wyrastających z głównych pędów (konarów) pod kątem prostym (tzw. dziczki).

Przy formowaniu korony jabłoni ważne jest także regulowanie wysokości drzewa i najlepiej utrzymywać ją na poziomie około 3m (chodzi o łatwiejszą pielęgnację drzewa oraz zbiór owoców). Aby to osiągnąć, należy wycinać wszystkie pędy/gałęzie wierzchołkowe wyrastające po nad wierzchołek drzewa (ponad 3m). W czasie ciecia warto jednak pamiętać, żeby nie wycinać jednorazowo zbyt dużej ilości gałęzi - powinno się usuwać nie więcej niż 20-30% gałęzi w jednym sezonie, by nie osłabiać drzew.

Cięcie prześwietlające jabłoni

Po kilku latach formowania jabłoni, należy corocznie przeprowadzać tzw. cięcia prześwietlające, które ma za zadanie przede wszystkim zapewnianie dostępu światła do wnętrza korony, co wpływa na lepsze owocowanie. W czasie cięcia prześwietlającego, które zwykle wykonuje się wczesną wiosną (luty-kwiecień) należy wycinać lub skracać przede wszystkim pędy/konary nadmiernie zagęszczające wnętrze korony, krzyżujące się, a także uszkodzone, nadłamane lub chore. W czasie prześwietlania drzew należy także usunąć nadmiar młodych pędów rosnących pionowo (dziczki), a także pędy wyrastające pod kątem ostrym z konarów. Brak corocznego prześwietlania drzew powoduje, że korona jest nadmiernie zacieniona i drzewo słabiej owocuje, ale także rozwój chorób grzybowych i szkodników.

Do przeprowadzenia cięcia jabłoni niezbędny jest nam ostry sekator do cięcia gałęzi i piłka do cięcia grubszych konarów. Rany po cięciu zabezpieczamy preparatem grzybobójczym.

Zobacz, jakie maści przeciwgrzybowe na rany po cięciu mamy w naszym sklepie online

Odmładzanie jabłoni

Cięcie odmładzające przeprowadza się zwykle w przypadku starszych, zaniedbanych i nie przycinanych przez dłuższy czas drzew jabłoni. Jego celem jest przede wszystkim nadanie koronie właściwego kształtu, zmniejszenia jej wysokości oraz prześwietleniu jej wnętrza, aby pobudzić drzewo do wytwarzania jak największej ilości tzw. krótkopędów, na których tworzą się pąki kwiatowe, a potem owoce.

Aby zmniejszyć wysokość nadmiernie rozrośniętego drzewa, wierzchołek korony należy skrócić dość silnie, czyli około 3-4 m nad ziemią – najlepiej ponad najwyżej położoną gałęzią boczną. Należy także wykonać cięcia typowo prześwietlające, czyli usunąć nadmiar pędów lub całych konarów, zagęszczających koronę, pędy krzyżujące się i pokładające się na siebie, a także chore, zaschnięte lub uszkodzone (nadłamane).

Po cięciu odmładzającym korona starszych jabłoni powinna składać się z 6-8 konarów, najlepiej w dwóch piętrach (3-4 konary na piętrze). Odmładzanie bardzo długo nieprzycinanych drzew może wymagać usunięcia dużej ilości (1/3 do 2/3) gałęzi) łącznie z wierzchołkiem, dlatego warto rozłożyć ten zabieg na dwa lata, by jednorazowo nie osłabiać nadmiernie drzewa.

Takie silne cięcie może spowodować, że w trakcie sezonu pojawi się dużo młodych pędów (wilków), które należy na bieżąco usuwać (aby korona znów się nie zagęściła). Oprócz nich drzewo zacznie wytwarzać też młode tzw. krótkopędy, które wystarczy przerzedzić, ponieważ na nich mają powstać pąki, które zaowocują w kolejnym roku.

Zimowe cięcie jabłoni

W przypadku gdy drzew jabłonie jest więcej lub w większych sadach, cięcie drzew jabłoni rozpoczyna się już zimą (nawet w lutym), aby zdążyć przed kwitnieniem. Jest to także najbardziej korzystna pora cięcia, ponieważ drzewa nie rozpoczęły jeszcze wegetacji i lepiej znoszą takie zabiegi. Należy jednak zwracać uwagę na pogodę i raczej nie wykonywać cięcia przy większych mrozach (poniżej - 5°C). Cięcie zimowe, to właściwie omawiane wyżej podstawowe prześwietlenie drzew i ewentualnie ich dodatkowe formowanie. Dzięki wczesnemu cięciu drzewa szybciej rozpoczną wegetację i wytworzą więcej pędów i jednocześnie pąków kwiatowych. W przypadku ogrodów przydomowych i niewielkiej ilości drzew wystarczy wykonać cięcie wiosną (od końca lutego do początków kwietnia).

Cięcie zimowe prześwietla koronę drzewa i zwiększa przyszłe owocowanie. Prześwietlając koronę wycina się około 20% gałęzi i pędów.

Cięcie letnie jabłoni

W przypadku starszych, owocujących już jabłoni warto wykonywać też tzw. cięcie letnie (lipiec-wrzesień), które ma na celu przede wszystkim usunięcie nadmiaru silnych, jednorocznych pędów powstałych od wiosny (wilków), a także lekkie skrócenie pozostałych pędów, co pomoże w zawiązaniu większej ilości pąków w roku następnym. Cięcie letnie i usunięcie nadmiaru pędów, to także zwiększenie dostępu słońca do owoców, które w tym czasie dojrzewają i dzięki temu będą lepszej jakości (lepsze wybarwienie, wielkość i smak).

Tekst: Maciej Aleksandrowicz, zdjęcia tytułowe: Nobilior/Depositphotos, keywest3/Pixabay