Samodzielna uprawa warzyw. To łatwe!
Uprawa warzyw to dla ogrodnika ogromne wyzwanie, jednak własne plony z naddatkiem rekompensują czas i pracę włożoną w pielęgnację warzywnika. Nic przecież nie może równać się smakowi warzyw z własnej grządki. Wie o tym każdy, kto spróbował własnego pomidora. Tego smaku, zapachu i soczystości nie da się zapomnieć – nigdy!
Warzywniki znowu są modne. Wszechobecny trend na zdrową żywność przywrócił do łask samodzielne uprawy. Nieskomplikowana pielęgnacja, tanie nasiona i sadzonki oraz możliwość uprawy na niewielkiej przestrzeni, czynią z warzyw idealne rośliny do uprawy dla każdego. Warzywniki rosną jak grzyby po deszczu w ogrodach ozdobnych, na działkach, a nawet na balkonach. A Ty? Uprawiasz już własne warzywa?
Jak zacząć uprawę warzyw?
Wiele osób odstrasza ogrom pracy – boją się też poświęcić dużo miejsca na warzywnik. Dlatego jeśli jesteś świeżo upieczonym ogrodnikiem, zacznij od kilku doniczek lub od wysiania warzyw pomiędzy kwiatami na rabatach. Lepiej zacząć od małej ilości i stopniowo powiększać uprawy, mierząc siły na zamiary, niż skończyć z działką pełną chwastów, których nie możesz poskromić.
- Wszystkie warzywa potrzebują słońca, tylko wtedy będą zdrowe, a ich plony dorodne. W cieniu wysokich drzew, czy przy ścianie budynku, plony będą słabe, a rośliny podatne na choroby i atak szkodników.
- Załóż warzywnik blisko domu i źródła wody, aby nie musieć dźwigać ciężkiej konewki przez cały ogród. Odpowiednio pielęgnowany warzywnik może być atrakcyjną ozdobą, ale częściej jest zakładany w miejscu zacisznym i mniej reprezentacyjnym.
- Ziemia dla warzyw musi być żyzna, próchniczna i dobrze przepuszczalna, więc jeśli takiej nie masz – musisz ją nawieść. Przygotowanie stanowiska rozpocznij już na jesieni, przekopując glebę z dojrzałym obornikiem lub kompostem. To pomoże wprowadzić do gleby cenną materię organiczną. Im więcej próchnicy w glebie, tym rzadziej trzeba będzie ją podlewać. Możesz także wymieszać ziemię ogrodową ze specjalnym podłożem do uprawy warzyw, kupionym w sklepie ogrodniczym.
- Stosuj się do zasad płodozmianu, t.j. uprawiać je w systemie rotacyjnym. Najlepiej podzielić warzywnik na 4 równe części i wybrane warzywo uprawiać corocznie na innej grządce. Dzięki temu unikniesz wielu chorób glebowych!
Do uprawy warzyw nie potrzebujesz dużych przestrzeni. Możesz sadzić je na małym poletku, ale musisz to wcześniej dobrze zaplanować. Przyjmuje się, że uprawa warzyw na 50 m2 zaspokaja zapotrzebowanie 4-osobowej rodziny, jednak na początek zacznij od kilku grządek. |
Jak i kiedy wysiewać warzywa?
Możesz przyspieszyć uprawę wysiewając je na rozsadę w pomieszczeniu lub do inspektu. Na każdym opakowaniu nasion znajdziesz szczegółową instrukcję terminów i sposobu siewu warzyw.
- Pierwsze wysiewy do gruntu możesz rozpocząć już w połowie marca.
- Większość warzyw wysiewa się dopiero w kwietniu.
- Warzywa o wysokich wymaganiach cieplnych, wysiewamy do gruntu w ogrodzie dopiero w maju.
Wydłuż i przyspiesz uprawę dzięki produkcji rozsady w domu. Możesz ją przygotować, aby uzyskać wcześniejsze plony sałaty lub ochronić przed zimnem wrażliwe siewki pomidora i ogórka. |
(Kliknij by powiększyć) |
Co to uprawa współrzędna?
Sadź obok siebie różne gatunki warzyw, kwiatów i ziół. Taki sposób prowadzenia warzywnika nazywany jest uprawą współrzędną. Zróżnicowanie roślin na grządkach powoduje lepsze wykorzystanie składników pokarmowych z gleby i zmniejsza ryzyko problemów – pojawieniu się chorób i ataku szkodników. Przykłady:
- Obok marchwi posadź cebulę, której zapach odstraszy szkodniki.
- Nie sadź jednak obok siebie roślin z tej samej rodziny: np. pomidorów, ziemniaków i papryki oraz ogórków, dyni i cukinii.
- Pomiędzy wysokimi warzywami wysiej niski koper i zbieraj go sukcesywnie przez cały sezon.
- Na obrzeżach wysiej też kwitnące aksamitki lub lawendę, które odstraszą żarłoczne mszyce.
(Kliknij by powiększyć) |
Jak pielęgnować warzywa?
To od niej przede wszystkim zależy jakość i obfitość plonów, a jest bardzo czasochłonna i pracochłonna, o czym wie każdy doświadczony ogrodnik.
- Warzywa na słońcu rosną bardzo szybko i potrzebują dużo wody. Podlewaj je wcześnie rano lub wieczorem. Staraj się nie opryskiwać roślin, a strumień wody kierować na glebę. Jeśli to możliwe magazynuj deszczówkę i wykorzystuj do podlewania.
- Glebę zasilaj przede wszystkim nawozami organicznymi. Na początku sezonu możesz zastosować granulowany obornik (nie stosuj świeżego!) lub rozsypać pomiędzy grządkami dojrzały kompost, który przywabi dżdżownice. W trakcie sezonu możesz podlewać rośliny wodnym roztworem biohumusu, który oprócz cennej próchnicy zawiera miliony pożytecznych mikroorganizmów, które uchronią uprawy przed problemami. Jeśli to potrzebne, możesz także zastosować uniwersalny nawóz mineralny – np. azofoskę, która zawiera wszystkie składniki pokarmowe niezbędne do wzrostu warzyw. Zanim jednak zastosujesz nawozy sztuczne, oddaj próbkę gleby do zbadania i sprawdź, czy to w ogóle jest potrzebne.
- Uprawy warzyw wymagają nieustannej walki z chwastami, a jeśli chcesz prowadzić swój ogród ekologicznie, musisz to robić ręcznie. Chwasty konkurują z roślinami uprawnymi o słońce, wodę i składniki pokarmowe zawarte w glebie i jeśli ich nie usuniesz, będziesz miał mniejsze plony. Najlepiej zwalczać je regularnie, wyrywając motyką młode siewki z międzyrzędzi. Nie wolno dopuścić do zakwitnięcia chwastów i wydania nasion, gdyż szybko wykiełkują i wyrosną nowe.
- Szkodniki i choroby możesz zwalczać chemicznie – w każdym sklepie kupisz odpowiednie preparaty (Amistar, Bravo lub Miedzian – na choroby i Karate Gold, Mospilan lub Polysect – na szkodniki), jednak lepiej jest zapobiegać, niż zwalczać! Po chemiczne środki ochrony roślin sięgaj tylko w ostateczności. Aby uniknąć problemów wybierz odmiany odporne, zapewnij warzywom odpowiednie warunki do wzrostu i dbaj o nie troskliwie. Zdrowe i silne warzywa rzadziej są atakowane przez szkodniki i porażane przez choroby. Reaguj już po zauważeniu pierwszych objawów, wtedy szybciej uporasz się z problemami. Profilaktycznie stosuj opryski z gnojówki z pokrzywy i naturalnych stymulatorów odporności na bazie grejpfruta lub czosnku.
Sposoby samodzielnej uprawy warzyw
Uprawa pod osłonamiPozwala na pielęgnacją gatunków ciepłolubnych. W szklarni, czy w tunelu foliowym pomidory, papryka, czy oberżyna będą czuły się znacznie lepiej niż na polu. |
Uprawa w skrzyniachTo doskonały sposób na warzywnik na małej przestrzeni. Warzywa na podwyższonych grządkach lepiej rosną, bo ziemia w skrzyni szybciej się nagrzewa. Użyj żyznego i dobrze przepuszczalnego podłoża. Jeśli zbudujesz wysoką skrzynię, nie będziesz musiał się schylać podczas pielęgnacji grządki. |
Uprawa warzyw w doniczkachTo rozwiązanie dla posiadaczy niewielkich ogrodów, tarasów i balkonów. Możesz tak uprawiać np. pomidory i paprykę, ale pamiętaj aby wybierać odmiany karłowe, a wyższym zapewnić solidne podpory. |
Uprawa warzyw w workachTo nowy trend w ogrodach, choć metoda ta znana jest w uprawie towarowej od lat. Wystarczy wyciąć otwory w folii, posadzić rozsadę i troskliwie pielęgnować rośliny. W workach najczęściej uprawia się sałaty, zioła, pomidory i paprykę. |
Zioła wśród warzywZioła doskonale rosną w towarzystwie warzyw, a jeszcze lepiej z nimi smakują. Potrzebują takich samych warunków jak warzywa, więc bez obawy możesz je obok nich posadzić. Koniecznie wysiej lub posadź bazylię, rozmaryn i oregano, które doskonale nadają się jako przyprawa do sałaty, ogórka i pomidorów. |
Źródło: magazyn Budujemy Dom (4/2017), tekst: Redakcja ZielonyOgrodek.pl, zdjęcie tytułowe: coco/Fotolia. |