Spis treści
Zalety uprawy warzyw w szklarni
Uprawa szklarniowa daje dużo więcej możliwości niż uprawa w gruncie. Dzięki temu można znacznie wydłużyć sezon wegetacyjny a przy tym uzyskać plony z roślin wybitnie ciepłolubnych. Nawet niewielka przydomowa szklarnia umożliwi produkcję smacznych warzyw na własne potrzeby.
Założenie szklarni w przydomowym ogrodzie to optymalne rozwiązanie, jeśli chce się uzyskać wysoki i zdrowy plon z różnorodnych warzyw. Konstrukcja jest bardziej funkcjonalna od innych typów osłon (np.: tunelów). Niestety jednocześnie jest dużo droższa.
Zwykle na domowe potrzeby buduje się szklarnie nieogrzewane, które w porównaniu z tunelem wydłużają sezon o kolejne tygodnie. Można uprawiać w nich większość warzyw ciepłolubnych, które w uprawie gruntowej dają losowy plon zależny od przebiegu pogody lub nie mają nawet szans na dobre plonowanie.
|
10 warzyw zalecanych do uprawy szklarniowej
1. Nowalijki
To jedyna pozycja, która obejmuje nie rodzaj, a szeroką grupę roślin jadalnych. Na nowalijki nadaje się m.in. sałata, rzodkiewka, cebula, szczypiorek, pietruszka, szpinak, roszponka i rukola.
Jak uprawiać nowalijki w szklarni?
Większość z powyższych gatunków to rośliny, które doskonale radzą sobie w chłodnym klimacie. Uprawa pod szkłem po prostu przyśpiesza ich plonowanie. Nowalijki w szklarni można wysiewać już pod koniec lutego. Nasiona wysiewa się bezpośrednio do ziemi lub do pojemnych skrzyń. Podstawowym zabiegiem pielęgnacyjnym jest podlewanie. Czasem potrzebne jest także pikowanie. W mroźne zimowe dni uprawy można dodatkowo przykryć agrowłókniną. Natomiast przy ciepłej, bezmroźnej pogodzie szklarnię warto wietrzyć. Nie można przesadzać z nawozami, zwłaszcza azotowymi. Lepszym sposobem jest umiejętne przygotowanie podłoża, np.: z wykorzystaniem obornika.
2. Pomidor
Z reguły do uprawy szklarniowej polecane są pomidory tradycyjne – wielkoowocowe. Można wtedy uzyskać wysoki plon i ograniczyć występowanie chorób. Pomidory koktajlowe natomiast bardzo dobrze sobie radzą w gruncie, nawet w uprawie pojemnikowej i raczej nie ma potrzeby "rezerwować" dla nich miejsca w szklarni.
Jak uprawiać pomidory w szklarni?
Podłoże pod pomidory powinno być odpowiednio przygotowane. Warto dodać do niego (a potem wymieszać) przefermentowany obornik lub kompost (ok 4kg/m²). Dobrze sprawdza się także świeży obornik jako warstwa ogrzewająca. Optymalne pH to 5,5-6,5. To ważne aspekty, które ograniczą późniejsze problemy (choroby, słabo wykształcone owoce, mało owoców).
|
Pomidory w szklarniach nieogrzewanych sadzi się zwykle od kwietnia (rozsadę można kupić lub przygotować wcześniej w domu). Można je wprowadzić po zbiorze nowalijek. Warzywa umieszcza się co 40-50 cm w rzędach. Odległość pomiędzy rzędami powinna wynosić 50-60 cm. Podłoże warto ściółkować sieczką ze słomy, która ograniczy wyparowywanie wody z gleby, zmniejszy zachwaszczenie a ponadto poprawi fotosyntezę (odbijając promienie świetlne). Następnie należy je podwiązać do podpórek. Pomidory powinny być regularnie podlewane i nawożone (zwłaszcza nawozem z borem). Należy unikać moczenia liści, kwiatów i owoców.
Pomidory prowadzi się na jeden lub dwa pędy, co zapewnia obfite plonowanie – wszystkie pędy boczne, które wyrastają z kątów liści powinno się usuwać. Gdy dolne owoce mają już ok. 3 cm średnicy, warto także usunąć dolne liście. Na ok. 7 tygodni przed planowanym zbiorem należy wykonać ogławianie (ścięcie wierzchołków).
3. Papryka
W uprawie szklarniowej można uprawiać wiele gatunków papryki – od odmian tradycyjnych po paprykę ostrą.
Jak uprawiać paprykę w szklarni?
Paprykę w Polsce uprawia się z rozsady, której produkcja trwa 7-8 tygodni. Sadzonki wysadza się najczęściej w marcu (w drugiej połowie) lub kwietniu. Papryka preferuje podłoża żyzne, próchnicze o pH 6,0-6,8. Rozstawa zależy od odmiany (trzeba tego pilnować). Zwykle paprykę prowadzi się na 2-3 pędy. Należy ją podwiązywać (pędy są kruche). Prowadzi się je pionowo. Bardzo ważne jest regularne podlewanie i zbilansowane nawożenie. Papryka lubi dużą wilgotność powietrza (nawet na poziomie 90–95%). W upalne dni niezbędne może być wietrzenie.
|
4. Ogórek
Ogórki w szklarni uprawia się podobnie jak pomidory. Można prowadzić je na sznurkach, dzięki czemu plon jest dużo wyższy.
Jak uprawiać ogórki w szklarni?
Ogórki warto uprawiać z rozsady (powinna mieć wysokość 20-30cm). Nasiona można wysiewać już od lutego w pomieszczeniu. Rozsadę zaleca się umieszczać pod osłonami od kwietnia. Warzywa wymagają regularnego nawadniania (w okresie suszy nawet codziennego). Należy unikać podlewania zimną wodą. Nawożenie powinno być zrównoważone. Ogórki źle reagują na nadmiar azotu (puste komory, gorzkawy posmak).
5. Melon
Melon to gatunek o dużych wymaganiach cieplnych i świetlnych. Temperatura i światło to czynniki, które wpływają na smak, aromat i wybarwienie. Uprawa w gruncie jest ryzykowna, za to w szklarni można uzyskać wysoki i smaczny plon. Dość dobrze sprawdzają się odmiany 'Malaga', 'Roxolana F1', 'Goldie F1' i 'Seledyn'.
|
Jak uprawiać melony w szklarni?
Melona można pozyskiwać na dwa sposoby. Rozsadę produkuje się w szklarni (nasiona zaleca się wysiewać od drugiej dekady marca), a potem sadzonki pozostawia się pod osłonami lub wysadza na pole. W uprawie szklarniowej melona prowadzi się na 2-3 pędy, w gruncie – bez kontroli. Gdy sadzonki wykształcą 3-4 liście można je przyciąć, aby się rozkrzewiły. Melona powinno się uprawiać na warstwie żyznego podłoża (minimum 30cm), pod którym umieszcza się podkład grzejny (np.: nawóz koński). Ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym jest ściółkowanie. Średnia rozstawa to 100x70 cm. Optymalne są nawozy z dużą ilością potasu i fosforu, a minimalną azotu. Zapylanie wykonuje się ręcznie, wkładając kwiaty męskie (pylnikami) do żeńskich!
6. Arbuz, kawon
Arbuzy wytwarzają jedne z najsmaczniejszych owoców, dających orzeźwienie w okresie letnich upałów. Te sprzedawane w sklepach pochodzą z importu. Jednakże posiadając szklarnię można pokusić się o własną uprawę. Nawet jeśli pozyska się mniejsze owoce, w smaku będą nieporównywanie smaczniejsze od tych "kupnych".
Jak uprawiać arbuzy w szklarni?
Optymalne do uprawy jest podłoże żyzne, próchnicze, przepuszczalne o pH oscylującym w granicach 5,5-6,0. Nasiona można wysiewać w szklarni od marca do końca kwietnia (po dwa w jeden dołek, bezpośrednio do gleby). Dobrym sposobem jest też uprawa z rozsady (nasiona sieje się do donic pod koniec lutego). Warto stosować nawożenie organiczne. Rzędy zaleca się pokrywać czarną folią lub agrowłókniną. Średnio rozstawa wynosi 60x60 cm. Arbuz korzeni się płytko i jest wrażliwy na przesuszenie. Jest niestety podatny na choroby grzybowe, dlatego trzeba dbać o odpowiednie odległości sadzenia, wietrzenie szklarni, a także sprawne wdrożenie programu ochrony.
7. Kiwano
To mało znane warzywo nazywane ogórkiem afrykańskim. W przeciwieństwie do swojego kuzyna – ogórka ogrodowego – kiwano najczęściej wykorzystuje się do aromatyzowania deserów, koktajli i napojów. Powinien być uprawiany pod osłonami, uprawa w gruncie udaje się znacznie rzadziej.
Fot. RitaE, Lebensmittelfotos, jasper-m / Pixabay |
Jak uprawiać kiwano w szklarni?
Nasiona zaleca się wysiać w pomieszczeniu na przełomie kwietnia i maja. Rozsadę (z 3-5 liśćmi) wysadza się do szklarni w pierwszej dekadzie czerwca. Zalecana rozstawa wynosi 60x60 cm. W chłodniejsze dni uprawę można dodatkowo okrywać włókniną. To roślina wybitnie ciepłolubna – przestaje rosnąć, gdy temperatura spada poniżej 15°C. Podstawowym zabiegiem jest regularne, nawet codzienne podlewanie. Stosuje się wieloskładnikowe nawozy, w dużej mierze stawiając na potas, fosfor i mikroelementy. Kiwano warto prowadzić na podporach.
8. Bakłażan, oberżyna
Odpowiednio przyrządzony bakłażan na smak zbliżony do cukinii. Pewnym ograniczeniem są właśnie jego wymagania.
Jak uprawiać bakłażany w szklarni?
Podłoże pod uprawę powinno być dobrze przygotowane. Optymalne pH wynosi 6,3-6,9. To roślina wybitnie światłolubna. Nie należy jej uprawiać w następstwie po papryce i pomidorze (lepiej unikać także bezpośredniego sąsiedztwa). Warzywa należą do tej samej rodziny (psiankowatych) i są narażone na podobne choroby oraz szkodniki.
Bakłażan wysiewa się w pomieszczeniu od stycznia do marca. Do szklarni nieogrzewanej wysadza się go, gdy rozsada ma 6-8 liści (zwykle od połowy marca do maja). Oberżynę prowadzi się na 3-4 pędy. Rozstawa zależy od odmiany (od 30 do 80cm). Rośliny zaleca się podwiązywać do podpórek. Okres wegetacyjny wynosi ok. 10 tygodni.
9. Batat, wilec ziemniaczany
Batat w polskim klimacie to kapryśna roślina i częściej uprawia się ją w celach dekoracyjnych (ozdobny pokrój i liście). Przy pewnej wprawie i odrobinie szczęścia można pozyskiwać z niej smaczny plon. Te słodkie ziemniaki mają szczególną szansę na powodzenie w uprawie szklarniowej.
Jak uprawiać bataty w szklarni?
Okres wegetacji batatu przekracza 100 dni. Warzywo słabo plonuje (lub nie plonuje) w sezonach charakteryzujących się krótkim latem. Bulwki zaleca się sadzić w szklarni na początku kwietnia. Optymalna jest żyzna, próchnicza, lekko kwaśne gleba o pH 6,0-6,6. Batat nie wymaga przycinania, za to należy go regularnie nawadniać i umiarkowanie dokarmiać (najlepiej nawozami organicznymi). Nie można jednak przesadzić ani z jednym, ani z drugim.
10. Balsamka ogórkowata
To mało znane warzywo z rodziny dyniowatych, dopiero wchodzące na polski rynek. Balsamkę, częściej nazywaną przepęklą ogórkowatą (Momordica charantia), coraz częściej można nabyć w marketach. Możliwe jest także pozyskiwanie plonów z własnej uprawy. Owoce można spożywać na surowo, gotować, piec lub smażyć. Są dodatkiem do szerokiej grupy potraw – z sałatkami, mięsami i rybami na czele.
Fot. 1 |
Jak uprawiać balsamkę w szklarni?
Balsamka, podobnie jak pozostali przedstawiciele jej rodziny, ma duże wymagania cieplne. Preferuje żyzne, próchnicze, umiarkowanie wilgotne gleby. Nasiona zaleca się wysiewać do donic na przełomie kwietnia i maja. Rozsadę wysadza się do gruntu w szklarni, gdy ma 4-5 liści. Odpowiednia odległość między sadzonkami wynosi 60x80 cm, a między rzędami 100 cm. Balsamówkę zaleca się podwiązywać na tyczkach. Metoda uprawy (łącznie z ochroną) jest podobna jak w przypadku tradycyjnych ogórków.
Tekst: Michał Mazik, zdjęcia w tekście: [1] "File:120313 06 Pasar Borong Serdang Momordica charantia.JPG" / NusHub / CC BY-SA 3.0, "Momordica charantia" / Andres Hernandez S / CC BY-NC-SA 2.0, H. Zell / CC BY-SA 3.0 / Link; zdjęcie tytułowe: Annie Spratt / Unsplash
Jesienne kwiaty 
Dzikie zwierzęta 
Ochrona przed mrozem 
Iglaki 
Owoce 
Warzywa 
Trawy ozdobne 
Ptaki 
Filmy ogrodnicze 
