Rośliny te są znane od bardzo dawna – już w XVII wieku w Japonii opisano wiele odmian azalii (ponad 300!). Do Europy zostały przywiezione przez Duńczyków w 1680 roku. Obecnie ilość krzewów ozdobnych należących do rodzaju Rhododendron jest wielka i obejmuje kilkaset gatunków oraz tysiące odmian i mieszańców.

Są to krzewinki, krzewy, a nawet drzewa (np. Rhododendron giganteum, który osiąga nawet do 30 m!). W uprawie ogrodniczej w Polsce występują głównie formy krzewiaste – od miniaturek do 2,5 metrowych roślin. Kwiaty różaneczników i azalii występują w niezwykle szerokiej gamie kolorów – od białych i różowych, przez pomarańczowe, do fioletowych i ciemnoczerwonych. Są obupłciowe. Mają budowę promienistą z wyraźnymi, długimi pręcikami. Kwitną w maju i czerwcu. Po kwitnieniu tworzą torebki z drobnymi nasionami.

Główne różnice w wyglądzie różaneczników i azalii:

• Różaneczniki (rododendrony)
  • duże krzewy – w Polsce dorastające średnio od 1,5 do 2,5 m
  • liście zimozielone
  • liście grube, skórzaste, błyszczące
  • ogonki liściowe długie
  • kwiatostan duży zwarty, kolisty
  • kwiat – kształt dzwonu
  • kwiat z ok. 10 pręcikami
  • kwiaty bezzapachowe
    
    
• Azalie
  • średniej wielkości krzewy – dorastają do ok. 0,5 m (po kilku latach)
  • liście przebarwiające się i opadające na zimę (wyjątek azalia japońska)
  • liście cieńsze, miękkie, owłosione
  • ogonki liściowe krótkie
  • kwiatostan luźniejszy, półkolisty
  • kwiat – kształt lejka
  • kwiat z ok. 5 pręcikami
  • występują odmiany pachnące
    
    

Obie grupy dzielą się dodatkowo na kilka podgrup uprawnych. Różaneczniki na: wielkokwiatowe, jakuszimańskie i drobnokwiatowe; azalie na: wielkokwiatowe i karłowate, a wśród nich na szczególną uwagę zasługuje grupa azalii japońskich.

Uprawa i wymagania

Różaneczniki potrzebują przepuszczalnych, zwięzłych gleb utrzymujących wilgoć. Należy zapewnić im odpowiednio kwaśne podłoże. Raz w roku poleca się stosowanie nawozów dla roślin kwasolubnych.

Najlepiej rosną na stanowiskach półcienistych (jedynie niektóre azalie lubią również słoneczne wystawy). Dobrze jest sadzić rośliny w miejscach osłoniętych, co dodatkowo ochroni je przed mrozami – różaneczniki kwitną wiosną z pąków zawiązanych poprzedniej jesieni.

Krzewów różaneczników i azalii zazwyczaj nie tniemy, a ewentualne cięcie pielęgnujące wykonuje się latem (po kwitnieniu).

Podczas kwitnienia należy regularnie odrywać przekwitnięte kwiaty, aby nie doprowadzić do zawiązania nasion i tym samym do niepotrzebnego zużywania energii przez rośliny.

→ Więcej o uprawie różaneczników.

Polecane odmiany

Do rodzaju Rhododoendron należy kilkaset gatunków oraz tysiące odmian i mieszańców.

• 'Francesca' – różanecznik o krwiście czerwonych kwiatach
• 'Fantastica' – niski różanecznik o jasno i ciemnoróżowych kwiatach
• 'Calsap' – różanecznik o  kwiatach biało-liliowych z ciemnofioletową plamką
• 'Rokoko' – azalia japońska, niska, bardzo obficie kwitnąca na różowo
• 'Doloroso' – azalia wielkokwiatowa o intensywnie czerwonych kwiatach
• 'Soir de Paris' – azalia wielkokwiatowa, pachnąca, jasnoróżowa

Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: lapping/Pixabay, poradnikogrodniczy.pl, (kolaż) Stephanie Albert, co16, krystianwin, Etienne GONTIER/Pixabay