Nawożenie roślin doniczkowych

Po co nawozić?

Rośliny to żywe organizmy, które nieustannie się rozwijają – rosną im korzenie, pędy i liście. Wiele gatunków pięknie kwitnie, a produkcja kwiatów to dla nich „spory wysiłek”. Aby rosnąć, rośliny potrzebują pokarmu, a są nim składniki mineralne zawarte w glebie (podłożu doniczkowym). W doniczkach jest zwykle niewiele podłoża, a składniki mineralne są szybko zużywane, dlatego też musimy je stale uzupełniać. Do tego doskonale nadają się nawozy.

Rośliny do prawidłowego rozwoju potrzebują odpowiedniego zestawu składników mineralnych, takich jak azot, fosfor i potas. Są to 3 najważniejsze makroelementy (zużywane przez rośliny w dużych ilościach). Poza tymi 3 najważniejszymi makroskładnikami, ważną rolę pełnią również magnez, wapń i siarka. Rośliny potrzebują też licznych mikroelementów (zużywanych w małych ilościach ale równie niezbędnych). Jest to przede wszystkim żelazo, cynk, miedź, bor, molibden i chlor. Brak któregoś z wymienionych składników może objawiać się m. in. zaburzeniem wzrostu, odbarwieniem liści, słabym kwitnieniem i owocowaniem.

• Azot (N) – jest niezbędny do tworzenia zielonej masy (pędów i liści). Przy jego niedoborze liście stają się jasnozielone. Z reguły większą ilość azotu stosuje się w nawozach dla roślin o ozdobnych liściach.
• Potas (K) – wpływa na lepsze rozkrzewienie się roślin, a także na kwitnienie (kwiatów jest więcej i są lepiej wybarwione). Ponadto zwiększa odporność roślin na suszę. W szczególności nie może go brakować pnączom i gatunkom kwitnącym.
• Fosfor (F) – pomaga rozwinąć system korzeniowy, jest więc przydatny szerokiej grupie roślin. Warto go zastosować jako pierwszy nawóz po posadzeniu nowych roślin.
• Magnez i żelazo (Mg i Fe) –  to główne składniki chlorofilu, niezbędne dla prawidłowego rozwoju roślin.
• Mangan (Mn) – bierze udział w wielu procesach fizjologicznych. U roślin jadalnych jest najważniejszy, gdyż wpływa na zawartość witamin i cukrów w owocach.
• Molibden (Mo) – zwiększa odporność roślin na niekorzystne czynniki, przyśpiesza produkcję chlorofilu.
• Miedź (Cu) – jako składnik enzymów bierze udział w licznych procesach fizjologicznych, w tym w oddychaniu i fotosyntezie.
  
  

Rodzaje nawozów do roślin doniczkowych

W sklepach ogrodniczych dostępnych jest mnóstwo różnych nawozów dedykowanych do zasilania domowych roślin doniczkowych. Najczęściej stosowane są nawozy mineralne (chemiczne). Na rynku z łatwością znajdziemy mieszanki nawozowe, które w swoim składzie zawierają wszystkie pierwiastki (mikro i makroelementy) niezbędne dla roślin w formach łatwo i szybko przyswajalnych.

Łatwo można kupić nawozy nie tylko do poszczególnych grup (nawozy dla roślin liściastych, dla roślin kwitnących, dla roślin kwasolubnych), ale także do konkretnych rodzajów i gatunków. Do wyboru są m.in. nawozy do cytrusów, pelargonii, storczyków, kaktusów i sukulentów, paproci a nawet bonsai. Najczęściej wykorzystuje się nawozy w płynie, ale można także korzystać z granulatów, nawozów w proszku, tabletek, pałeczek lub odżywek w aplikatorach.

Nawozy płynne przed zastosowaniem trzeba rozpuścić w wodzie w proporcjach podanych na etykiecie produktu. Podobnie postępujemy w przypadku nawozów sypkich, wymagających rozpuszczenia. Wodny roztwór nawozu działa szybko! Pamiętajmy jednak, że nawozimy glebę, a nie rośliny, dlatego też roztworem podlewamy tylko ziemię, tak by nie moczyć liści.

Nawozy granulowane (wolno działające) rozsypujemy wokół roślin lub na całej powierzchni, a następnie mieszamy z wierzchnią warstwą gleby, by go przykryć. Następnie podlewamy ziemię, by przyspieszyć rozpuszczanie granulek i przenikanie składników pokarmowych. Podobnie działają pałeczki nawozowe, które wetknięte w podłoże wolno się rozkładają, zasilając roślinę przez długie miesiące.

Niestety, długotrwałe nawożenie mineralne może powodować nadmierne zasolenie gleby, które utrudnia roślinom pobieranie niezbędnych pierwiastków. Nie musimy jednak rezygnować z nawożenia mineralnego, gdyż stosowane rozsądnie i z umiarem sprzyja zdrowej uprawie. Warto także sięgać po nawozy organiczne (obornik, guano, kompost, wermikopost, t.j. biohumus), które oprócz składników mineralnych zawierają substancje humusowe poprawiające strukturę gleby i korzystnie działające na organizmy glebowe. Działają wolniej niż nawozy mineralne, ale składniki odżywcze uwalniane są stopniowo przez dłuższy okres czasu – nie ma więc ryzyka „przedawkowania”.

Jak, kiedy i czym nawozić?

Rośliny doniczkowe uprawiane w domu często pochodzą z tropikalnych obszarów globu i rządzą się nieco innymi prawami niż te uprawiane w ogrodzie. Co prawda większość nawozi się według podobnych zasad (wiosną podaje się nawozy azotowe, latem głównie fosforowe i potasowe, jesień to najlepszy czas na stosowanie nawozów o minimalnej ilości azotu), jednak warto pamiętać o kilku wyjątkach.

Gatunki ozdobne z kwiatów i owoców trzeba dokarmiać preparatami z większą ilością fosforu oraz potasu także przed i w czasie kwitnienia/owocowania; nawet jeśli ten moment przypada na miesiące zimowe. Jednakże nawet wtedy podaje się mniejsze dawki niż normalnie (roślina w gorszych warunkach świetlnych nie jest w stanie ich wykorzystać).

Nawożenie roślin po sadzeniu czy przesadzaniu nie ma większego sensu, może nawet zaszkodzić. Rośliny z uformowaną bryłą korzeniową potrzebują czasu, aby zaaklimatyzować się a poza tym korzystają z pierwiastków znajdujących się w „nowej” żyznej ziemi. Natomiast sadzonki, które nie ukorzeniły się lub mają drobne korzenie nie są jeszcze w stanie efektywnie podbierać aplikowanych dawek nawozowych. Dlatego po posadzeniu z nawożeniem spokojnie można poczekać nawet kilka tygodni.

Częstotliwość nawożenia zależy od gatunku, pory roku, wieku rośliny, a także rodzaju nawozu (zawsze czytajmy instrukcje znajdujące się na opakowaniu preparatu). Nie ma złotej recepty, czasem trzeba polegać na zdrowym rozsądku. W okresie intensywnego wzrostu i dobrych warunków świetlnych (wiosna i lato) większość roślin dokarmia się w sezonie co 3 tygodnie, kaktusy i sukulenty znacznie rzadziej. U roślin intensywnie kwitnących zabieg można przeprowadzać częściej (np. raz na dwa tygodnie). Dobrym rozwiązaniem są nawozy wolno działające.

Fot. kalachairina - Pixabay.com

Podlej po nawożeniu! Pamiętaj, że rośliny "nie jedzą", ale "piją". Składniki pokarmowe z gleby mogą pobrać tylko wtedy, gdy będą rozpuszczone w wodzie!

Zrób sam nawozy!

Nawozy dla roślin pokojowych można produkować we własnym zakresie. To m.in. ekologiczne gnojówki i wywary z roślin, które również odżywiają (np. pokrzywa zawiera azot, skrzyp krzemionkę), a przy tym chronią rośliny przed chorobami i szkodnikami. Z kuchennych odpadków jako nawóz warto wykorzystywać skórki bananów, fusy z kawy i herbaty, rozbite skorupki jaj, wodę po podmianie akwarium, a nawet wodę po gotowaniu warzyw (o ile nie były solone). Trzeba przy tym pamiętać, że fusy zakwaszają podłoże, nadają się więc do roślin kwasolubnych, a skorupki jaj działają zmieniają jej odczyn na zasadowy, czyli odkwaszają.

Tekst: Michał Mazik i redakcja ZielonyOgrodek.pl, zdjęcie tytułowe: 7monarda/Fotolia