Kaktusy i sukulenty to liczna grupa obejmująca gatunki rosnące zarówno w rejonach pustynnych, górskich, jak i w miejscach o dużej wilgotności powietrza, np. w lasach deszczowych. W związku z tym mogą mieć bardzo różne wymagania.
W praktyce jednak zabiegi pielęgnacyjne wykonuje się podobnie. Ważne jest zapewnienie tym roślinom optymalnych warunków w okresie spoczynku, czyli zimą (by przeszły w fazę kwitnienia!). Dla kaktusów i sukulentów bez problemu znajdzie się miejsce w domu: uprawia się je nie tylko na parapetach, ale także na podłodze, regale czy w wiszących pojemnikach.
Ważne pytanie – czy kaktusy są sukulentami?
Tak, każdy kaktus jest sukulentem, jednak nie każdy sukulent jest kaktusem. Główna różnica polega na tym, ze kaktusy posiadają areolę – miejsce, z którego wyrastają ich ciernie. Generalnie, większość kaktusów posiada ciernie, a większość sukulentów ich nie ma. Są jednak liczne wyjątki od tej reguły – np. Pachypodium (Pachypodium) nie posiada areoli, a ciernie wyrastają prosto z rośliny.
Do najważniejszych rodzin sukulentów należą:
- kaktusowate (Cactaceae),
- gruboszowate (Crassulaceae),
- przypołudnikowate (Aizoaceae),
- wilczomleczowate (Euphorbiaceae) – do tej rodziny należą także inne popularne rośliny doniczkowe, jak kroton (Codiaeum) i poinsecja, gwiazda betlejemska (Euphorbia pulcherrima) – nie są one jednak sukulentami.
Najpiękniejsze kaktusy i sukulenty, które możesz uprawiać w domu | Które warto wybrać?
Aloes (Aloe)
Fot. [1] |
To szeroka grupa obejmująca wiele gatunków, różniących się pokrojem i wysokością. We wnętrzach mieszkalnych często uprawia się aloes drzewiasty (Aloe arborescens) i aloes zwyczajny (Aloe vera). Pierwszy ma regularny, wzniesiony pokrój, drugi zaś jest szeroki, gwiaździsty. Aloesy nie mogą być zimą narażone na przeciągi – w przeciwnym wypadku szybko zginą.
Młode okazy ozdobią parapety, większe w donicach ustawionych na podłodze. Aloes zwyczajny dobrze wygląda w nowoczesnych, wąskich i wysokich pojemnikach. Pasuje do wnętrz urządzonych minimalistycznie. Roślina ma także zastosowanie lecznicze i w kuchni.
Echinokaktus Grusona (Echinocactus grusonii)
Fot. [2] |
Echinokaktus to jeden z największych kaktusów uprawianych w pomieszczeniach – jego średnica może dochodzić nawet do 80 cm! Ma kulisty pokrój, a jego ozdobą są także gęste, złote, promieniście ułożone ciernie. Kaktus ten potocznie jest nazywany "fotelem teściowej". Nie lubi przesadzania – w czasie zabiegu łatwo można uszkodzić delikatne korzenie.
Roślinę najlepiej uprawiać na parapecie. Postawiony w innym miejscu, zwłaszcza na półce lub podłodze, może być zagrożeniem dla dzieci.
Głowa starca (Cephalocereus senilis)
Fot. [3] |
Głowa starca, inaczej cefalocereus, urzeka niezwykłym wyglądem – jego kolce są długie, cienkie i delikatne, siwe lub białe. Przypominają... włosy. Roślina ma regularny, kolumnowy pokrój i zwykle dorasta do 60 cm wysokości. Gatunek ten, w przeciwieństwie do większości kaktusów, można zraszać. Robimy to wiosną i latem.
Głowę starca warto uprawiać w skrzyniach lub większych pojemnikach, w kompozycji z innymi kaktusami oraz sukulentami.
Grubosz drzewiasty (Crassula arborescens)
Fot. [4] |
W dobrych warunkach grubosz może dorastać do 1 m wysokości. Z grubych pędów wyrastają mięsiste liście (o jajowatym kształcie), a sama roślina ma kształt drzewka – dlatego można spotkać się z jej potoczną nazwą "drzewko szczęścia". Grubosz można uprawiać w szerokich, ale płaskich pojemnikach. Gdy liście zaczynają się marszczyć, to znak, że podlewanie jest konieczne.
To uniwersalna dekoracja – sprawdzi się w we wnętrzach niezależnie od ich stylu. Grubosza można formować w stylu przypominającym bonsai.
Palma madagaskarska (Pachypodium)
Fot [5] |
Sukulent, w uprawie pokojowej dorasta do 1 m wysokości. Wytwarza długi, prosty pęd, z każdej strony porośnięty ostrymi kolcami. Na jego szczycie wyrasta pióropusz lancetowatych liści, nadający roślinie oryginalny, egzotyczny wygląd. Roślina lubi suche powietrze – można ją ustawić nawet w pobliżu kaloryfera.
Dobrze wyrośnięta palma madagaskarska powinna być w pomieszczeniu tym, czym jest soliter w ogrodzie. Czyli najlepiej eksponować ją we wnętrzu tak, by była jego główną, żywą ozdobą.
Kaktus bożonarodzeniowy (Schlumbergera)
Fot. [6] |
Popularnie zwany grudnikiem. Dorasta do 30 cm wysokości, głównie rozrasta się wszerz. Ma lekko płożące pędy. Rozpoczyna kwitnienie pod koniec jesieni lub na początku zimy. Intensywnie różowe lub czerwone kwiaty wspaniale prezentują się w tym "bezkwietnym", ciemnym czasie. Kaktus bożonarodzeniowy powinien być częściej podlewany niż rośliny należące do tej grupy. W czasie kwitnienia nie powinno się go dotykać, przestawiać i narażać na przeciągi, gdyż łatwo gubi kwiaty.
To jedna z najbardziej znanych żywych dekoracji w czasie świąt Bożego Narodzenia. Niezależnie od pory roku, warto ustawić ją w sypialni, gdyż wydziela tlen nocą.
Aporokaktus (Disocactus)
Fot. [7] |
Aporokaktus to roślina o pnącym pokroju. Wytwarza długie pędy (do 1 m), gęsto pokryte kolcami. Efektownie i obficie kwitnie (karminowe kwiaty). W środowisku naturalnym to epifit – porasta szczeliny w korze drzew i miejsca pomiędzy skałami. Na czas zimy aporokaktus warto przenieść do chłodnego (12-15°C), ale dobrze oświetlonego pomieszczenia.
Roślinę z uwagi na pokrój uprawia się w kwietnikach lub wiszących donicach.
Haworcja (Haworthia)
Fot. [8] |
To kilkadziesiąt gatunków, różniących się wyglądem i wymaganiami, z reguły są to jednak niewielkie sukulenty (do 15 cm wysokości). Ich mięsiste liście tworzą rozety o gwiazdkowatym kształcie. Kwiatostany mają małą wartość dekoracyjną. Łatwo ją rozmnożyć przez oddzielenie licznych odrostów bocznych.
Haworcję najlepiej uprawiać w skrzyni, w kompozycji z innymi kaktusami i sukulentami.
Wilczomlecz trójżebrowy (Euphorbia trigona)
For. [9] |
Jeden z najszybciej rosnących sukulentów w naszych domach – wilczomlecz trójżebrowy w dobrych warunkach może przekroczyć 2 m wysokości! Ma kanciaste, żeberkowane pędy, pokryte drobnymi, łopatkowatymi liśćmi. Uszkodzone pędy wypuszczają charakterystyczny sok mleczny. Dlatego rozmnażając wilczomlecz z sadzonek, zanim je posadzimy, odczekajmy, aż podstawa sadzonek przeschnie.
Ze względu na rozmiary wilczomlecz powinno się uprawiać w bardziej przestronnych pomieszczeniach. Młode okazy sprawdzą się jednak na parapecie. Starsze ustawmy na podłodze.
Żywe kamienie (Lithops)
For. [10] |
To jeden z najoryginalniejszych gatunków – w środowisku naturalnym idealnie wkomponowuje się w otoczenie. Jak sama nazwa wskazuje, ten sukulent przypomina kamienie. Ma grube mięsiste liście, zielonkawe lub brunatne, charakterystycznie nakrapiane. Kwitnie na biało lub żółto, a kwiaty są gwiazdkowate. Piaszczysto-torfowe podłoże warto wymieszać ze żwirem.
Litopsy można uprawiać pojedynczo lub w kompozycji z innymi sukulentami. Nie sprawiają trudności w uprawie, a jako że wyglądają nietypowo, często są lubiane przez dzieci.
Tekst: Michał Mazik, zdjęcia w tekście: [1] Nikodem Nijaki/CC BY-SA 3.0/Link, [2] Karelj/Link, [3] CC BY-SA 3.0/Link, [4] J_0/Pixabay, [5] Magnus Manske/CC BY-SA 3.0/Wikimedia Commons, [6] "IMG_1871"/lblanchard/CC BY-SA 2., [7] "Disocactus flagelliformis 2010-03-26.JPG"/Captain-tucker/CC BY-SA 3.0, [8] Mattman723/CC BY-SA 3.0/Wikimedia Commons, [9] floradania.dk, [10] Amada44/CC BY 3.0/Wikimedia Commons, zdjęcia tytułowe: Milada Vigerova/Unsplash, andreaobzerova / Depositphotos