Hydroponika, czyli bezglebowa uprawa roślin: Kompletny przewodnik dla początkujących

Czym jest i skąd wzięła się hydroponika?

Uprawa hydroponiczna, nazywana też hydroponiką lub kulturą wodną polega na hodowli roślin, w której zamiast tradycyjnego podłoża używa się tylko wodnych roztworów odżywek (soli mineralnych). Metody tej używa się na szeroką skalę (np. w szklarniach) przy produkcji warzyw czy ziół i innych roślin, ale z powodzeniem można stosować ją także w uprawie wielu roślin domowych.

Choć wzmianki o uprawie roślin bez użycia gleby znane są już z czasów starożytnych "wiszących ogrodów" Babilonu, to terminu hydroponika (od greckich słów hydros – woda i ponos – praca) użył po raz pierwszy amerykański naukowiec i hodowca William Frederick Gericke, który dzięki tej metodzie w latach trzydziestych XX wieku uzyskiwał dorodne i większe rośliny (warzywa) niż w uprawach tradycyjnych.

Co nazywamy semi-hydroponiką? Czym różni się od upraw hydroponicznych?

Obecnie, w warunkach domowych stosowana jest najczęściej uprawa tzw. semi-hydroponiczna, czyli wykorzystująca materiał stabilizujący (obojętny chemicznie granulat) i wodę. Rośliny umieszczane są więc w drobnych, koszyczkowatych doniczkach z dodatkiem keramzytu lub innego stabilizatora, a następnie w specjalnym roztworze wodnym z nawozami, gdzie korzenie swobodnie się rozwijają i pobierają składniki pokarmowe.

Oprócz keramzytu, materiałem stabilizującym roślinę w doniczce mogą być także inne obojętne chemicznie granulaty, np. perlit, pumeks (lub lawa) wulkaniczny, wermikulit lub inne mieszanki. Dzięki swojej trwałej, porowatej strukturze zapewniają one korzeniom nie tylko wilgoć, ale i niezbędny tlen.

Korzyści hydroponicznej uprawy roślin w domu

Założenie uprawy hydroponicznej w domu nie jest trudne – wystarczy zaopatrzyć się w konkretne rośliny, odpowiednie, fachowe pojemniki z systemami gromadzącymi wodę i ze wskaźnikami jej poziomu. Choć może wydawać się, że rośliny uprawiane bez podłoża nie będą tak dorodne i zdrowe, to jednak hydroponika okazuje się być metodą mającą bardzo wiele praktycznych zalet:

• szybszy wzrost roślin,
• brak konieczności kupowanie odpowiednich podłoży,
• brak konieczności stosowanie środków ochrony roślin przed patogenami glebowymi,
• niewielka przestrzeń potrzebna do uprawy roślin – uprawy hydroponiczne sprawdzą się nawet w małych mieszkaniach,
• możliwość monitorowania ilości wody i wielkości systemu korzeniowego,
• mniejsza częstotliwość uzupełniania wody (nawadniania) niż w uprawie tradycyjnej,
• większa wilgotność powietrza w otoczeniu upraw hydroponicznych.
  
  

Aby cały proces przebiegał prawidłowo, trzeba odpowiednio przygotować system hydroponiczny i dobrać gatunki roślin, które najlepiej nadają się do tego celu i stale kontrolować warunki, w których prowadzimy uprawę.

Redakcja poleca

0

Płyn na kuny – 500 ml | Target

1

Pomidor mięsisty 'Gigantomo' F1

2

Miedzian 50 WP, zwalcza choroby owoców – 100 g

3

NeemAzal, Zwalcza Ziemiórki i Inne Szkodniki – 50 ml

Rośliny najczęściej uprawiane hydroponicznie

Niemal wszystkie rośliny można uprawiać w systemie hydroponicznym, ale najczęściej i najlepiej sprawdza się hodowla roślin użytkowych, w tym warzyw (np. sałata, rukola, jarmuż, pomidory), ziół, truskawek, a także popularnych roślin domowych, takich jak dracena, filodendron, monstera, anturium, alokazja, syngonium.

Do hydroponiki nie będą się nadawały się rośliny, które nie lubią braku podłoża lub nadmiaru wody, np. kaktusy i inne sukulenty, dlatego przed rozpoczęciem takiej uprawy warto sprawdzić, czy rośliny, które chcemy uprawiać bez gleby nadają się do tego.

Jak zacząć przygodę z hydroponiką w domowych warunkach?

W sprzedaży możemy znaleźć zarówno zestawy do utrzymywania i uprawy roślin jedynie w samym roztworze wodnym (ze specjalnymi półkami), jak również doniczki (koszyczki), czyli wkłady wewnętrzne do hydroponiki do wspomnianej wcześniej uprawy semi-hydroponicznej, gdzie roślina jest stabilizowana przez np. keramzyt.

Wkład (koszyczek), w którym umieszczamy roślinę i stabilizujemy granulatem umieszcza się jeszcze w specjalnej, szczelnej, nieprzepuszczającej światła, plastikowej osłonce, będącej przestrzenią na roztwór wodny z dodatkiem nawozu (odżywka/pożywka).

Warto umieścić też w osłonce specjalny wskaźnik poziomu wody, który można znaleźć w sklepach ogrodniczych i dobrać odpowiedni do wielkości doniczki. Dzięki niemu łatwiej będzie kontrolować ilość wody w osłonce i odpowiednio ją uzupełniać.

Aby uprawa hydroponiczna przyniosła efekt, a rośliny odpowiednio się w niej rozwijały nie wystarczy sama woda i potrzebne jest dostarczenie do niej nawozu, czyli składników odżywczych – makro i mikroelementów, tworzących tzw. pożywkę. W sprzedaży znajdziemy wiele różnych nawozów/odżywek w postaci płynnej lub w formie proszku, mających odpowiednio zbilansowany skład i prostych w stosowaniu. Najrozsądniej w tym przypadku wybierać nawozy rozpuszczalne w wodzie i absolutnie nie przekraczać zalecanej przez producenta dawki. Zawsze należy dokładnie rozcieńczać skoncentrowane nawozy w formie żelu lub zawiesiny, aby unikać przenawożenia rośliny.

Trzeba też pamiętać, że rośliny uprawiane hydroponicznie oprócz wody i nawozu muszą mieć zapewniony właściwy poziom odczynu pH, aby składniki pokarmowe (pierwiastki) były przyswajane przez korzenie. Zazwyczaj optymalna wartość pH dla większości uprawianych w domach roślin doniczkowych mieści się w zakresie 5,0 do 6,5. Wyższa, zasadowa wartość pH (powyżej 7) może powodować blokowanie przyswajania wielu mikroelementów. Warto więc kontrolować poziom pH za pomocą prostych kwasomierzy lub specjalnych testerów poziomu pH roztworu. Jeśli wynik okaże się nieodpowiedni do hydroponicznej uprawy roślin, pH możemy regulować poprzez dodanie do roztworu specjalnego regulatora pH.

Filmy opisujące domową uprawę semi-hydroponiczną roślin ozdobnych krok po kroku

Tekst: Maciej Aleksandrowicz, zdjęcie tytułowe: scharfsinn86 / AdobeStock

A ty? Znasz to zagadnienie? Masz jakieś doświadczenia z hydroponiką? Daj znać w komentarzu!