Filodendron (Philodendron) to duża grupa roślin należących do rodziny obrazkowatych (Araceae). Pochodzą z Ameryki Środkowej i Południowej oraz z Indii, z obszarów tropikalnych, gdzie mogą mieć formy pnączy lub krzewów. W domowej uprawie doniczkowej są to głównie ozdobne pnącza.
Wygląd filodendrona
Filodendrony w naturalnym środowisku mogą osiągać nawet do kilkunastu metrów. W warunkach domowych rzadko przekraczają 2 m długości. Mają nagie łodygi, które u pnączy stanowią organ czepny.
Liście wyrastają pojedynczo na segmentach łodygi. Ogonki liściowe są długie i rynienkowate. Zależnie od gatunku i odmiany liście bardzo się różnią zarówno wielkością (od 5 do 165 cm długości!), kształtem (od lancetowatych po złożone) i kolorem. Te uprawiane w mieszkaniach zwykle są jednak sercowate, strzałkowate, spiczaste i całobrzegie. Wytwarzają korzenie podziemne oraz powietrzne, które mają funkcję podporową.
Filodendrony w warunkach domowych praktycznie nie kwitną. W naturze wytwarzają charakterystyczny kwiatostan typu złożonej kolby. Jest ona wyraźnie podzielona na kwiaty żeńskie (u nasady) i męskie (w górnej części kolby). Kwiatostan jest otoczony charakterystyczną pochwą tworzącą otwartą u góry komorę z łódkowatym wydłużeniem wzdłuż kolby.
Filodendrony to rośliny trujące i szczególnie niebezpieczne dla kotów!
Wymagania i uprawa filodendrona
Filodendrony najlepiej rosną na stanowiskach w rozproszonym świetle (bardzo źle znoszą bezpośrednie słońce!) i potrzebują wysokiej wilgotności powietrza. Podłoże dla filodendrona powinno być luźne, torfowe i przepuszczalne, o pH od obojętnego do lekko kwaśnego.
Młode rośliny powinno się przesadzać corocznie, a starsze co 2-3 lata.
Sposób na rozmnażanie filodendrona to robienie sadzonek pędowych. Wykonuje się je najlepiej wiosną metodą ukorzeniania w wodzie.
Pielęgnacja filodendrona
Rośliny przez okres wiosny i lata potrzebują sporo wody – musimy je podlewać umiarkowanie ale często. Filodendrony lubią zraszanie miękką wodą (np. deszczówką).
Pnącza te wymagają nawożenia. W okresie od kwietnia do sierpnia powinniśmy stosować naprzemiennie nawozy mineralne i organiczne. Maja szczególne duże zapotrzebowanie na magnez.
Filodendrony nie przechodzą spoczynku ale w okresie zimy możemy je przestawić bliżej światła oraz zmniejszyć częstotliwość podlewania.
Szkodniki i choroby filodendrona
Filodendrony są czasem atakowane przez przędziorki i patogeny (głównie grzyby) powodujące plamistość liści. Wśród szkodników trzeba być uważnym na wełnowce, wciornastki lub przędziorki.
Gdy zauważymy żółte i brązowiejące plamy to może być oznaka choroby grzybowej. W takich sytuacjach najlepiej przesadzić rośliny w świeże podłoże i zastosować odpowiedni fungicyd.
Zastosowanie filodendrona
Egzotyczne pnącza doskonale nadają się do nowoczesnych wnętrz. Są świetne do pokoi dziennych i sypialni. Uprawiane w widnych łazienkach powinny stać na miseczce z wodą, aby parująca woda zapewniała im odpowiednie warunki.
Na terenach Amazonii filodendrony są bardzo rozpowszechnione i używane w wielu dziedzinach – od medycyny ludowej na problemy skórne po wytwarzanie plecionych koszy i lin (z korzeni powietrznych).
Wybrane gatunki filodendrona
Gatunkami najczęściej uprawianymi w naszych domach są:
- Filodendron Birkin (Philodendron birkin)
- Filodendron pnący (Philodendron scandens syn. hederaceum) (zdj. 2)
- Filodendron czerwieniejący (Philodendron erubescens)
- Filodendron podwójnie pierzasty (Philodendron bipinnatifidum)
- Filodendron brodawkowaty (Philodendron verrucosum) (zdj. 4)
Ciekawostki o filodendronie
Nazwa Philodendron pochodzi z greki i oznacza "kocha drzewo" lub "przyjaciel drzewa". Filodendrony wspinają się wysoko po drzewach w lasach tropikalnych nie uszkadzając ich.
Co jeszcze warto wiedzieć o filodendronie?
Czym różni się monstera od filodendrona?
Dlaczego filodendron, monstera i inne rośliny doniczkowe płaczą?
Tekst: Katarzyna Jeziorska, zdjęcia: "Philodendron sp."/Forest & Kim Starr/CC BY 3.0, Floradania.dk, Philodendron sp./berniedup/CC BY-SA 2.0, "Ecuador Philodendron (Philodendron verrucosum)"/blumenbiene/CC BY 2.0