Monstera (Monstera) to rodzaj roślin z rodziny obrazkowatych (Araceae). Obejmuje około 30 gatunków pnączy i krzewów występujących w klimacie tropikalnym, głównie w Ameryce Środkowej i Indiach Zachodnich. Gatunkiem reprezentatywnym jest dobrze znana i uwielbiana monstera dziurawa (Monstera deliciosa), która pochodzi z Meksyku. Jest ona bardzo popularną rośliną doniczkową do domowej uprawy.
Wygląd monstery
Monstera to duże pnącze o rozkrzewionym pokroju, które w naturalnych warunkach może wspinać się nawet na 9 metrów. W uprawie doniczkowej rzadko przekracza 2 metry. Wspina się przy pomocy mięsistych, grubych korzeni przybyszowych. Monstera dziurawa to roślina ozdobna z liści. Są one duże, sercowate, skórzaste i co jest najbardziej charakterystyczne – z wiekiem stają się coraz bardziej powcinane oraz dziurkowane (młode liście nie posiadają dziur!). Blaszki liściowe mogą osiągać rozmiar nawet do 60-75 cm średnicy!
W warunkach domowych monstera praktycznie nie kwitnie, ale w naturze wytwarza typowe dla roślin obrazkowatych kwiatostany typu kolba. Mają do 20 cm długości, a owoce dojrzewają ponad rok!
Monstera posiada w sobie trujący sok mleczny.
Wymagania i uprawa monstery
Monstera dziurawa jest średnio wymagająca w uprawie. Warto pamiętać, że nie lubi bezpośredniego nasłonecznienia – najbardziej odpowiada jej stanowisko w półcieniu, ale daje sobie radę również w ciemniejszych miejscach ale przy niedostatecznej ilości światła liście są małe i bez ozdobnych wcięć. Podłoże powinno być torfowe, przepuszczalne, o pH od obojętnego do lekko kwaśnego.
Optymalna temperatura do wzrostu to 18-24 °C, zimą temperatura minimalna to 10 °C.
Monsterę sadzi się i przesadza zależnie od jej wieku. Młode rośliny przez pierwsze 3-4 lata przesadzamy raz w roku, a później możemy robić to rzadziej. Zabieg najlepiej wykonywać wiosną (III-IV).
Rozmnażanie monstery nie jest ciężkie i wykonuje się je przez sadzonki pędowe wczesną wiosną.
Pielęgnacja monstery
W okresie wzrostu monsterę dziurawą należy podlewać umiarkowanie. Nawadniamy ją dopiero wtedy, kiedy ziemia wyraźnie przeschnie po wcześniejszym podlewaniu. Liście rośliny warto (a wręcz wymagają) częstego zraszania miękką wodą.
By monstera zdrowo się rozwijała i miała gęste ulistnienie, roślinę należy nawozić od wiosny do jesieni nawozem do roślin zielonych.
Szkodniki i choroby monstery
Roślina nie jest często atakowana przez szkodniki, ale można wśród nich wyróżnić wełnowce, wciornastki lub przędziorki. Gdy pojawią się na roślinie, trzeba jak najszybciej zastosować odpowiednie preparaty owadobójcze.
Nieprawidłowe podlewanie monstery może doprowadzić do ataku chorób grzybowych (plamistość liści). Zarówno brązowawe plamy na blaszkach jak i żółknące liście monstery to znak, by sprawdzić stan korzeni rośliny i zastosować odpowiedni środek grzybobójczy (np. Saprol, Fungimat).
Monstera jest wrażliwa na niedobory wilgoci w powietrzu. Liście monstery zasychają na brzegach i końcówkach, a w najgorszym wypadku potrafią w całości opadać.
Zastosowanie monstery
Monstera dziurawa w doniczce to jedna z najpopularniejszych roślin domowych w ostatnich latach. Jest często wybierana do większych, mniej oświetlonych przestrzeni, salonów i różnych holi. Najlepiej rośnie na stanowisku oddalonym od okna o 2-3 m., gdzie będzie miała dużo miejsca na rozrost. Pomimo wysokich wymagań względem wilgotności powietrza, to często wybierany gatunek do biur.
Odmiany i gatunki monstery
- Monkey Mask – to tak naprawdę odrębny gatunek – monstera Adansona (Monstera adansonii); to roślina znacznie mniejsza od monstery dziurawej posiadająca małe, nie powcinane ale za to gęsto podziurawione, ciemnozielone, lekko pofałdowane liście
- 'Variegata' – duże, pstre (zielono-białe) liście
- 'Thai Constellation' – duże liście z nieregularnymi białymi plamami
Ciekawostki o monsterze
Monstera została odkryta w Gwatemali, w latach 40-tych XIX wieku. Roślinę opisali niezależnie ale w tym samym czasie botanicy: Frederik Michael Liebmann z Meksyku oraz polski badacz Józef Warszewicz.
Nazwa "monstera" pochodząca z ang. monster czyli "potwór", powstała prawdopodobnie z tego, że już wcześniej rośliny z rodziny obrazkowatych kojarzyły się Europejczykom ze smokami (miały silne, grube, często wspinające się pędy oraz nietypowe kolbowate kwiatostany przypominające niektórym łuskowate ogony).
Owoce monstery są jadalne, gdy w pełni dojrzeją. Smakiem przypominają ananas czy banan i posiadają dużo potasu oraz wit. C.
Korzenie powietrzne monstery do tej pory są czasem wykorzystywane do wyplatania koszy (np. w Peru).
Co jeszcze warto wiedzieć o monsterze?
Dlaczego monstera i inne rośliny doniczkowe płaczą?
Czym różni się monstera od filodendrona?
Zdjęcia: Farah Ghazal/Burst, "Fensterblatt (Monstera deliciosa)"/blumenbiene/CC BY 2.0; 정순 손, Flower Council Holland, Nika Akin/Pixabay