Zakładanie ogrodu na terenie po budowie domu | Krok po kroku

Działka po budowie domu wymaga wielu działań, które nie tylko wprowadzą porządek, ale przede wszystkim poprawią warunki dla roślin, które będą na niej rosnąć. Zakładanie na niej ogrodu powinno być dobrze przemyślane i zaplanowane krok po kroku.

Od czego zacząć?
Wielkie sprzątanie terenu po budowie

Pierwszym etapem jest oczyszczenie i uporządkowanie działki po budowie. Warto zamówić kontener i w pierwszej kolejności pozbyć się takich odpadów jak worki po cemencie, opakowania foliowe i resztki styropianu. Pozostałości farb i materiały toksyczne powinno się składować oddzielnie.

Drewniane deski, reszta cegieł, a nawet gruz mogą przydać się w przyszłości. Pierwsze wymienione odpady wykorzysta się do budowy prostych konstrukcji (donice, kompostownik, podwyższone rabaty, a nawet "hotelu" dla owadów!), kolejne do tworzenia obrzeży, nawierzchni lub ścian inspektu, ostatnie do utwardzania terenu pod nawierzchnię bądź elementy małej architektury.

Stare okna i ogólnie szyby (o ile nie mają ostrych, uszkodzonych krawędzi) przydadzą się do budowy prostego inspektu. Pozostałości recyklingowane na użytek własny warto od razu przenieść do tej części ogrodu, która będzie pełniła funkcję gospodarczą.

Zastanów się dwa razy zanim wyrzucisz materiały, które zostały z budowy domu – mogą się przydać do bardzo wielu projektów ogrodowych.

Plan ogrodu
Zaczynamy zakładanie ogrodu

Na samym początku, ogród warto rozrysować na kartce. Zwykle najważniejsze jego punkty stają się wtedy wyraźne i uświadamiamy sobie na co zwracać uwagę na swoim terenie.

Trzeba wyposażyć się w taśmę mierniczą (50 lub 100 m) i odmierzyć kluczowe istniejące już obiekty (granice działki, dom, budynek gospodarczy, garaż, śmietnik, drzewa – jeśli takie występują).

Na razie na schemacie można zaznaczyć jedynie główne elementy ogrodu (tzn. w jakich miejscach będą znajdowały się rabaty, ogród skalny, taras, warzywniak, żywopłot, altana i inne). Trzeba również rozrysować planowane nawierzchnie i instalacje wodne czy elektryczne w ogrodzie.

Skala planu zależy od powierzchni ogrodu i zaawansowania projektu. Często stosuje się 1:100 (1 cm na kartce to 1 m działki). W przypadku mało szczegółowego schematu wystarczy skala 1:200.

Prace ziemne
Przygotowanie terenu po budowie pod ogród 

• W ogrodach położonych na mało przepuszczalnym terenie ważnym działaniem jest odwodnienie działki. Z reguły w przydomowych działkach stosuje się odwodnienie liniowe.
  
  
• Warto jednocześnie zadbać o podniesienie parametrów gleby.
  • Dobrym sposobem jest zakup żyznej ziemi. W internecie udostępniona jest ogromna ilość ogłoszeń sprzedaży, oferty warto jednak wyselekcjonować, np. podpytując osoby w okolicy.
  • Aby efekt był zauważalny, należy usypać co najmniej 15-20 cm warstwę (na trawniku wystarczy 10 cm).
    
    
• Przy okazji można popracować nad ukształtowaniem terenu, np. przygotowując miejsca pod skalniak lub wrzosowisko (lepiej prezentują się na wzniesieniu).
  
  
• Obszary, w których będzie prowadzona uprawa roślin (warzywniak, przydomowy sad) warto dodatkowo nawozić obornikiem (ok 3-4 kg/m²). Podłoże powinno się wymieszać z nawozem, np. korzystając z glebogryzarki. Obornik jest uniwersalny – użyźnia i wiążę gleby lekkie, a rozluźnia gleby ciężkie. Dobrym uzupełnieniem jest dla niego kompost.
  
  
• Trzeba pamiętać, że ziemi z głębokich wykopów (np. na działce) nie powinniśmy mieszać z ziemią ogrodową. Ta pierwsza jest jałowa, nie nadaje się do uprawy roślin.
  
  

Woda i prąd w ogrodzie
Teren po budowie, a instalacje ogrodowe

Po przygotowaniu terenu powinno się przystąpić do montażu instalacji elektrycznych i wodnych. To jest ten etap, w którym niezależnie od chęci zaleca się zatrudnić fachowców.

Kable elektryczne osadza się na głębokości 50-70 cm. Powinny być chronione taśmą zabezpieczającą i rurą z tworzywa sztucznego. Układa się je na warstwie podsypki. Minimalna odległość od fundamentów i rur wodociągowych wynosi 80-100 cm. Wcześniej trzeba pomyśleć, w którym miejscach potrzebna będzie sieć elektryczności. Dla ułatwienia kable układa się czasem przy nawierzchniach, zgodnie z ich rozkładem.

Automatyczne nawadnianie w szczególności warto zamontować na trawniku, pod żywopłotem i w warzywniaku. Przy większym terenie dobrze też wziąć pod uwagę ewentualną rozbudowę w przyszłości – budowę dodatkowego garażu, domku gospodarczego czy większej altany.

Budowa nawierzchni
Podjazd, ścieżki, taras i altana

Dokładna technika budowy nawierzchni zależy od rodzaju materiału. Wybór na rynku jest szeroki, decyzję warto uzależnić od obranego stylu w ogrodzie oraz wyglądu budynków i ogrodzenia. Często stosowane materiały to kamień, płyty betonowe, kostka brukowa, pierścienie lub okrąglaki drewniane i cegła. 

Twardy wytrzymały materiał wykorzystuje się pod nawierzchnię, po której będą poruszały się pojazdy. W tym przypadku warto ją dodatkowo utwardzić stosując gruz jako najgłębszą warstwę.

Podjazd powinien mieć minimalną szerokość 3 m, główna aleja ok 1,3-1,5 m, ścieżka dla dwóch osób 0,8-1 m, a dla jednej ok 50 cm. Ścieżki zaleca się budować z jednostronnym 2% nachyleniem bocznym, wtedy nie będzie zalegała na nich woda pod deszczu. 

Taras często przylega do domu, z reguły buduje się go od strony południowej lub południowo-zachodniej. Elementy rekreacyjne (altana, pergola, grill, patio, itp.) warto budować w zacisznej, osłoniętej, mało wyeksponowanej części ogrodu dla większej prywatności. 

Przed budową elementów małej architektury trzeba sprawdzić prawo budowlane. Regulacją prawną objęta jest m.in. powierzchnia obiektów, wysokość, ilość a także odległość od granicy działki.

Wybór roślin do ogrodu
Teren po budowie, terenem dla roślin

Prawdopodobnie najgorszą metodą wyboru zieleni do ogrodu jest zakup na zasadzie: "to mi się podoba, biorę!". Aby rośliny nie sprawiały problemów należy dopasować je do danego miejsca pod względem wymagań. Dotyczy to głównie:

• światła (pełne słońce, półcień, cień),
• gleby (rodzaj, przepuszczalność, odczyn),
• przestrzeni (wysokość i szerokość),
• a także mrozoodporności.
  
  

W przypadku roślin jadalnych (warzywa, drzewa i krzewy owocowe) często zwraca się także uwagę na odporność na najgroźniejsze choroby. Z początku można się czuć zasypywanym fachowymi informacjami, z czasem wdrażanie teorii w praktykę przychodzi samo. Gatunki dobiera się także pod kątem stylu urządzania (jeśli zdecydowaliśmy się na ogród stylistyczny).

Optymalny, zwłaszcza dla osób początkujących, jest wybór zieleni łatwej w uprawie, przystosowanej do naszego klimatu. Wprowadzanie drzew i krzewów znanych z lasów nie jest niczym złym, wręcz przeciwnie.

Okoliczne rośliny to gatunki ważne ekologicznie, gdyż stanowią schronienie i pokarm dla ptaków. Dlatego coraz częściej spotyka się aleje z brzóz, żywopłoty z grabów lub wielogatunkowe (np. dzika róża, głóg, bez czarny, nieszpułka, jarząb, itp.).

Jako solitery (tzn. pojedyncze wyeksponowane okazałe rośliny) dobrze sprawdzają się lipy (pożytek dla pszczół i człowieka!), wierzby (szybko rosną!), klony (łatwe w uprawie). W rabatach często nawiązuje się do ogrodów naszych babć korzystając z takich "tuz" jak narcyzy, niezapominajki, dalie, piwonie, cynie, nasturcje, nagietki czy serduszka okazałe.

W rzeczywistości wybór gatunków i odmian jest tak wielki, że żaden, nawet profesjonalny ogrodnik nie jest w stanie poznać wszystkich. Sadząc poszczególne gatunki trzeba pamiętać o zachowaniu prawidłowych odległości pomiędzy nimi (informacje są zawarte w opakowaniach produktów) – nie można przesadzać i być nadgorliwym w tym temacie. Gęste sadzenie da szybszy rezultat, ale później spowoduje problemy (konieczność przesadzania, choroby grzybowe, nieprawidłowy wzrost).

Trawnik na terenie po budowie
Zdrowa trawa w ogrodzie

Ostatnim etapem zakładania ogrodu może (i powinien) być trawnik. Zakłada się go z siewu bądź z rolki. Pierwszy sposób jest tańszy, drugi daje szybszy efekt. Przy zakupie nasion warto zwrócić uwagę na specyfikację mieszanki (na tereny suche, trawa sportowa, na miejsca zacienione itp.). Trawnik sieje się dwukrotnie – na krzyż. Układanie rolek jest równie proste: płaty muszą ściśle przylegać do siebie. Poszczególne poziomy tworzą podobny wzór jak mur z cegły.

Optymalny termin zakładania trawnika to wiosna (kwiecień, maj) oraz początek jesieni (wrzesień, październik). Jeśli trzeba poczekać kilka miesięcy, warto to zrobić.

Okres przejściowy można wykorzystać na oczyszczenie terenu z chwastów i użyźnienie. Można m.in. posiać nawozy zielone, np. grykę która jest wyjątkowo nielubiana przez pędraki.

Tekst: Michał Mazik, Autor poradnika „Ogród z pasją”, zdjęcie tytułowe: filmfoto / Depositphotos