Uprawa narcyzów w ogrodzie | Co zrobić, by pięknie zakwitły?

Narcyz (Narcissus)

Rodzaj Narcissus obejmuje około 50 gatunków roślin cebulowych z rodziny amarylkowatych (Amaryllidaceae), występujących głównie w Europie, na Bliskim Wschodzie i w północnej Afryce. W ogrodach uprawiane są przede wszystkim liczne odmiany, rzadziej gatunki występujące w stanie dzikim. Uprawiane w naszych ogrodach odmiany kwitną wiosną, a pierwszych kwiatów można spodziewać się już marcu i przy odpowiednim doborze odmian, kwitnienie narcyzów można przedłużyć, aż do przełomu maja i czerwca. 

Narcyz to typowa roślina cebulowa, na którą składa się część podziemna, a więc cebula z korzeniami oraz część nadziemna, czyli liście oraz pęd kwiatostanowy. Odmiany różnią się m.in. wysokością (od kilku do około 60 cm, a nawet więcej), terminem kwitnienia (marzec - czerwiec), zapachem (mniej lub bardziej pachnące), kształtem (kwiaty pojedyncze, pełne, z rozszczepionym przykoronkiem, dużym i małym przykoronkiem, pojedynczo osadzone na pędzie kwiatostanowym lub zebrane w kwiatostan liczący od kilku do kilkunastu kwiatów), barwą kwiatów (białe, żółte, łososiowe, pomarańczowe, dwubarwne) i trwałością.

Wybrane gatunki i odmiany narcyzów

Biorąc pod uwagę kształt kwiatów oraz pochodzenie, odmiany zostały pogrupowane na kilkanaście grup, a w ogrodach najczęściej uprawia się liczne odmiany z grupy narcyzów trąbkowych oraz wielkoprzykoronkowych.

1. Narcyzy trąbkowe - odmiany z tej grupy charakteryzują się dużym przykoronkiem. Popularne odmiany z tej grupy to m.in. ‘King Alfred’, ‘Mount Hood’, ‘Dutch Master’ [kolaż: zdjęcie 1].
2. Narcyzy wielkoprzykoronkowe - grupa skupia odmiany, które także charakteryzują się dużym przykoronkiem. Wybrane odmiany to m.in. ‘Carlton’ [2], ‘Professor Einstein’ [3], ‘Rainbow’.
3. Narcyzy o małym przykoronku, a wśród nich takie odmiany jak ‘Redhill’, ‘Merlin’, ‘Barrett Browning’ [4].
4. Narcyzy pełne takie jak ‘Dick Wilden’ [5], ‘Golden Ducat’, ‘Rip van Winkle’.
5. Mieszańce triandrus skupiające odmiany wywodzące się od Narcissus triandrus m.in. ‘Thalia’ [6], ‘Hawera’ [7].
6. Mieszańce cyclamineus skupiają odmiany wywodzące się od Narcissus cyclamineus np. ‘Jack Snipe’ [8], Jetfire’ [9], ‘Little Witch’.
7. Mieszańce jonquilla wywodzące się od Narcissus jonquilla, mogą posiadać do kilku kwiatów na pędzie kwiatostanowym. Z tej grupy odmian na uwagę zasługuje m.in. ‘Baby Moon’ [10], ‘Pipit’ [11], ‘Suzy’.
8. Mieszańce tazetta ładnie pachnące, skupiające na jednym pędzie kwiatostanowym do kilkunastu kwiatów, podatne na przemarzanie. Znane odmiany z tej grupy to m.in. ‘Minnow’ [12], ‘Hoopoe’ [13].
9. Mieszańce poeticus wywodzące się od narcyza białego, pięknie pachnące, bardzo popularne w ogrodach wiejskich sprzed lat m.in. odmiana ‘Actaea’ [14].
10. Mieszańce bulbocodium skupiają odmiany wywodzące się od narcyza łuskowatego (Narcissus bulbocodium) np. ‘Oxford Gold’ [15].
11. Narcyzy o rozszczepionym przykoronku m.in. ‘Cassata’ [16], ‘Parisienne’, ‘Orangery’
12. Różne odmiany, których nie można zakwalifikować do pozostałych grup np. ‘Tiny Bubbles’
13. Gatunki i odmiany botaniczne np. Narcissus romieuxii.

Wymagania narcyzów

Narcyzy nie są bardzo wymagające, ale znajomość ich wymagań pozwoli stworzyć odpowiednie stanowisko do ich uprawy w ogrodzie.

Stanowisko

Narcyzy uprawia się na stanowiskach słonecznych do półcienistych, najlepiej w osłoniętych zakątkach ogrodu.

Podłoże

Wiosenne narcyzy będą rosły w przeciętnym podłożu, aby było tylko przepuszczalne i umiarkowanie wilgotne. Warto jednak zadbać o podłoże, aby kwitnienie było bardziej obfite, a kwiaty duże, dobrze wykształcone. Przed posadzeniem cebul podłoże można wzbogacić dobrze przerobionym kompostem i pamiętać o podsypywaniu narcyzów tym organicznym nawozem także w kolejnych latach. Narcyzy lubią próchnicę, a poza tym kompost poprawia strukturę podłoża, a także wzbogaca je w składniki pokarmowe, co wyjdzie narcyzom tylko na dobre.

Sadzenie narcyzów

Cebule narcyzów sadzimy na przełomie sierpnia i września, wkopując je na głębokość około 10- 15 cm (zazwyczaj trzykrotność wielkości cebuli), a odległości między cebulami powinny wynieść około 8-15 cm. Termin sadzenia cebul jest bardzo ważny, ponieważ narcyzy dość wolno się ukorzeniają, tak więc sadząc je późnym latem, mamy pewność, że zdążą się dobrze ukorzenić przed nadejściem zimy, a tym samym lepiej przezimują. Należy pamiętać o zabezpieczeniu cebul środkiem grzybobójczym (na mokro bądź na sucho). Przed posadzeniem cebul stanowisko przeznaczone na narcyzy odchwaszczamy, głęboko przekopujemy (narcyzy lubią podłoże głęboko uprawione) oraz wzbogacamy podłoże kompostem.

Pielęgnacja narcyzów

Uprawa większości odmian nie jest kłopotliwa, warto jednak o nie zadbać, aby wiosną zachwycały obfitym kwitnieniem oraz dużymi kwiatami.

Podlewanie

W razie potrzeby narcyzy podlewamy, koniecznie wiosną w okresie suszy. Tylko na umiarkowanie wilgotnym podłożu narcyzy będą dobrze rosły. Unikamy nadmiernego przesuszenia, jak i zbyt mokrego podłoża, które przy niedostatecznej przepuszczalności doprowadzi do zagniwania cebul.

Nawożenie

Późną jesienią narcyzy warto podsypać kompostem, a wiosną, gdy rozpoczną wegetację, zastosować nawóz wieloskładnikowy. W razie potrzeby kolejną dawkę nawozu można zastosować pod koniec kwitnienia.

Mrozoodporność

Większość narcyzów dostępnych w sprzedaży dobrze zimuje, ale są takie odmiany, które będą wymagały większej troski z naszej strony. Odmiany podatniejsze na wymarzanie znajdziemy m.in. w grupach tazetta oraz jonquilla. Aby narcyzy lepiej zimowały, warto na zimę chronić cebule przed zimową zawieruchą warstwą np. kompostu, słomy, gałązkami iglastymi, zwłaszcza jak zima jest mroźna i bezśnieżna.

Choroby i szkodniki

Zapewnienie narcyzom odpowiednich warunków sprzyja ich zdrowotności i mniejszej podatności na choroby i szkodniki. Choroby mogą mieć podłoże grzybowe (szara pleśń, fuzarioza cebul), wirusowe (mozaika narcyza), a także fizjologiczne. Szkodniki narcyza to m.in. pobzyg cebularz, udnica cebulówka oraz nicienie.

W pielęgnacji narcyzów nie zapominamy o ostrożnym odchwaszczaniu i spulchnianiu podłoża, a także o usuwaniu przekwitniętych kwiatów. Jest to bardzo istotne, ponieważ jeśli ich nie usuniemy, wówczas dojdzie do zawiązania nasion, kosztem cebuli, która powinna nie tylko zregenerować się po wiosennym kwitnieniu, ale także wytworzyć cebule potomne. Nie usuwamy także liści, które usuwa się dopiero po ich zaschnięciu. Latem narcyzy przechodzą okres spoczynku!

Rozmnażanie narcyzów

Narcyzy rozmnażamy wegetatywnie z cebulek przybyszowych. Należy pamiętać, że można oddzielać tylko te cebulki, które dość lekko dają się oderwać od cebuli matecznej. Cebule wykopujemy co kilka lat (3-5), dając posadzonym cebulom czas na wzrost i tworzenie cebul potomnych. Cebule zazwyczaj wykopuje się, gdy liście zaschną, a więc około lipca. Wykopane cebule należy wysuszyć, oczyścić i przechować do końca lata w suchym, przewiewnym, zacienionym miejscu, utrzymując temperaturę w granicach 18 stopni C. Gatunki dzikie można rozmnażać także generatywnie, a więc poprzez nasiona, choć wówczas na kwitnące narcyzy trzeba będzie poczekać kilka lat.

Zastosowanie narcyzów w ogrodzie

Narcyzy zachwycą w wybranych zakątkach ogrodu m.in. na rozległym trawniku czy też pod rozłożystymi koronami drzew liściastych (gatunki zrzucające liście na okres zimy) niezacieniających znacząco narcyzów w okresie kwitnienia. Zarówno na słońcu, jak i w lekkim półcieniu mogą tworzyć łany kwiatów, zwłaszcza narcyzy trąbkowe oraz narcyzy białe, przyjemnie pachnące. Zróżnicowane narcyzy uzupełnią kompozycje na rabatach. Warto sadzić po kilka cebul, aby tworzyły bardziej widoczne „plamy”, które wniosą energię na wiosenne rabaty. Niskie odmiany sprawdzą się także posadzone na skalniaku. Narcyzy często sadzone są wzdłuż ogrodzeń, ścieżek, w pobliżu krzewów, a także przy budynkach.

Należy pamiętać, że po przekwitnięciu kwiatów, liście narcyzów muszą zaschnąć i dopiero wówczas można je usunąć. Aby zasychające liście nie obniżały estetyki rabat, narcyzy sadzimy nie na pierwszym planie, ale trochę dalej, aby w okresie zasychania liści, zasłonięte zostały przez inne byliny. Narcyzy nadają się na kwiat cięty, a także do uprawy w pojemnikach. Donice sprawdzą się nie tylko na balkonie i tarasie, ale także w ogrodzie jako uzupełnienie np. kącika wypoczynkowego.

Tekst: Grzegorz Bogucki, zdjęcia: iBulb

A ty? Jakie masz doświadczenia? Daj znać w komentarzu!