CEBULOWE VADEMECUM
Sadź jesienią, ciesz się wiosną!
Rośliny cebulowe potrzebne są w każdym ogrodzie – zapewnią dowolny kolor, który przyjdzie ci do głowy, a jednocześnie nie ma nic łatwiejszego w uprawie. Wybraliśmy kwiaty odpowiednie do każdego miejsca i przygotowaliśmy praktyczny poradnik, z którego dowiesz się, co zrobić, aby wiosną ogród wyglądał zjawiskowo.
Kolorowe cebulowe po smętnej zimowej szarudze, niczym radosne fajerwerki, tworzą długo oczekiwany festiwal kształtów, barw i zapachów. Większość z nich kwitnie, zanim jeszcze drzewa wytworzą gęsty parasol liści i zasłonią budzące się do życia podszycie. Nie ma dnia, by z ziemi nie wyrastały nowe kwiaty. Pierwsze wiosenne cebulki pojawiają się już od końca lutego, a ostatnie kwitną aż do końca maja. Nie bez powodu, to właśnie wiosna uznawana jest za najpiękniejszą porę roku.
Oprócz najbardziej znanych tulipanów, narcyzów, szafirków i krokusów w ogrodzie i w doniczce możesz posadzić mniej spotykane cebulki kwiatowe kwitnące wiosną takie jak: cebulice, puszkinie, szachownice, czy śniedki, śnieżyce, śnieżniki i śnieżyczki oraz wiele innych.
Cebula jest podziemnym organem spichrzowym i zawiera wszystkie niezbędne składniki, których roślina potrzebuje, by wykiełkować spod ziemi, wytworzyć liście i zakwitnąć we właściwym czasie. Pąk otoczony jest łuskami, które są zmodyfikowanymi liśćmi. Mięsiste łuski zawierają substancje odżywcze, które cebula wykorzystuje w czasie rozwoju i kwitnienia. Z płaskiej piętki na dole cebulki wyrastają korzenie utrzymujące roślinę w glebie. Na zewnątrz cebulki zazwyczaj okryte są cienką łuską – tuniką, która chroni łuski wewnętrzne przed wysychaniem i uszkodzeniem. |
Rośliny cebulowe w ogrodzie
Warto obsadzić ogród kwiatami cebulowymi dla ich żywych kolorów, którymi ubarwią donice i rabaty. To bardzo proste. Mają niewielkie wymagania, są łatwe w uprawie i bezproblemowe, jeśli tylko będziesz przestrzegać kilku prostych wskazówek. Wystarczy zakopać cebulkę na odpowiednią głębokość i uzbroić się w cierpliwość.
Cechą charakterystyczną wiosennych kwiatów cebulowych jest to, że są one atrakcyjne tylko podczas kilku tygodni, a przez większą część roku pozostają uśpione w niepozornej cebuli. Roślina gromadzi w niej wszystkie niezbędne składniki pokarmowe, by bezpiecznie przezimować, a wiosną zbudzić się z zimowej drzemki i uformować piękny kwiat. Cebulki wymagają niskiej temperatury, by zaszły w nich procesy biochemiczne niezbędne do prawidłowego rozwoju i zainicjowania kwitnienia.
Zakupy
Jesienią półki w sklepach ogrodniczych uginają się od ciężaru wiosennych cebulek. Zachęcające kolorowe zdjęcia i wymyślne nazwy odmian zachęcają do zakupu. Trudno więc oprzeć się pokusie i rzadko kiedy uda nam się wyjść ze sklepu bez pełnego koszyka małych cebulek, które przecież najlepiej wyglądają w ogrodzie właśnie w dużych skupiskach.
Na początek zacznij jednak od małej liczby, najwyżej kilkudziesięciu cebul. Jeśli będą Ci odpowiadać, posadzisz ich więcej w przyszłym sezonie. Wybieraj lepiej centra ogrodnicze lub profesjonalne sklepy internetowe i wysyłkowe. Kupując worek cebul w supermarkecie – tzw. MIX nigdy nie wiesz na jaką odmianę trafisz.
Najlepiej jeszcze przed zakupem sprawdź, które cebulki możesz posadzić u siebie. Dobierz je na podstawie własnych upodobań, ale przede wszystkim odpowiednio do warunków (glebowych i świetlnych) panujących na działce.
Przy odrobinie planowania, kwitnące w ogrodzie cebulki zapewnią tygodnie przyjemności. Czyż można sobie wyobrazić piękniejszą wiosnę?! A jeśli zima będzie łagodna, to sezon może rozpocząć się nawet już w lutym – kwitnącymi spod śniegu rannikami, przebiśniegami i krokusami. Wkrótce po nich, bo już w marcu i w kwietniu zakwitną zawilce, narcyzy, szafirki i hiacynty. A po nich tulipany kwitnące od kwietnia do czerwca i inne ozdobne cebule kwitnące w maju i w czerwcu.
Wymagania
Większość wiosennych cebulek najpiękniej kwitnie w miejscu dobrze nasłonecznionym lub w lekkim półcieniu. Tylko nieliczne gatunki dobrze będą się czuły w głębokim cieniu! Większość będzie miała mniejsze kwiaty, a pędy będą nieładnie wyciągać się do słońca i pokładać na ziemi. Na szczęście w większości ogrodów przydomowych wiosną światła jest pod dostatkiem, gdyż krzewy i drzewa są wciąż w uśpieniu i nie mają liści, a intensywne promienie słońca mogą bez przeszkód dotrzeć aż do samej ziemi.
Gleba powinna być lekka, bardzo dobrze przepuszczalna i zawierać dużo próchnicy. Jeśli taka nie jest, trzeba ją odpowiednio przygotować i poprawić jej przepuszczalność. W tym celu należy ją spulchnić, by wprowadzić więcej powietrza, wymieszać z dojrzałym kompostem lub dobrze rozłożonym obornikiem. Szczególnie gleby ciężkie, gliniaste powinno się rozluźnić, dodając do nich torf i piasek. W ciężkiej glinie cebulkom będzie bardzo trudno wytworzyć długie korzenie. Kwiaty będą wtedy niskie i niekształtne, a na glebach piaszczystych mogą być nadmiernie wyrośnięte i wiotkie.
Odczyn (pH) powinien wahać się od 6,5 do 7,5. Zbyt kwaśne gleby należy wapnować, a do zasadowych należy dodać kwaśnego torfu. Ważna jest także wilgotność gruntu. Cebule będą gnić w miejscach w których nawet przez krótki czas zalega woda, trzeba więc unikać miejsc u podnóża wzniesień oraz w zagłębieniach. Wyjątek stanowi szachownica kostkowata, która najlepiej czuje się w pobliżu oczek wodnych lub innych zbiorników z wodą.
Odpowiednie nawożenie
Większość roślin cebulowych źle rośnie w glebie zbyt intensywnie nawożonej (mineralnie – t.j. sztucznie), jednak brak niezbędnych składników pokarmowych szybko odbija się na jakości kwiatów i kondycji roślin. Aby rośliny cebulowe obficie kwitły muszą rosnąć w żyznym podłożu, w tym celu w każdym roku, należy je regularnie zasilać odpowiednim nawozem – najlepiej dobrze rozłożonym kompostem lub niewielką dawką nawozu mineralnego.
Aby uzyskać najlepsze rezultaty należy nawożenie powtórzyć kilkakrotnie w czasie sezonu wegetacyjnego. Pierwsza dawka powinna być zastosowana po posadzeniu. Następne bezpośrednio przed i po kwitnieniu. Jeśli mamy możliwość jedynie jednorazowego nawożenia należy to zrobić bezpośrednio po kwitnieniu, by roślina mogła zmagazynować jak najwięcej składników pokarmowych w swojej cebuli.
Wybór miejsca
Cebulki pasują do każdego ogrodu i stylu. Jako jedne z pierwszych kwiatów w sezonie wprowadzają do niego radość i pozytywną energię. Kwiaty doskonale sprawdzą się nie tylko na klombach i kwietnikach, ale także na wielogatunkowych rabatach, a nawet na skalniakach. Najlepiej jednak wyglądają w ogrodach parkowych i naturalnych, gdy rosną nieco dziko na trawniku oraz wokół drzew i krzewów. Idealne miejsce powinno być przestronne, aby rośliny mogły swobodnie się rozrastać, ale na tyle nieduże, by móc je odpowiednio pielęgnować (zwłaszcza po kwitnieniu). W celu uzyskania jak najbardziej naturalnego efektu należy wrzucić wszystkie wybrane cebulki do dużego wiadra i wymieszać. Następnie powstałą mieszankę trzeba swobodnie rozrzucić w miejscu, w którym zamierzamy posadzić kwiaty. Po rozrzuceniu wszystkich cebulek sadzimy je dokładnie tam, gdzie spadły. To zapewni naturalny, choć nieco przypadkowy wygląd. Natura nie jest idealna, ale jest doskonała!
Na rok, na dwa lub na zawsze
Możesz wybierać spośród gatunków tzw. cebul jednorocznych, wieloletnich oraz takich, które co roku się rozmnażają i wytwarzają więcej cebulek porastających coraz to większy obszar, tworząc na nim kwiatowy kobierzec.
"Cebulki jednoroczne" to m.in. krokusy, tulipany, szafirki, hiacynty i narcyzy wielkokwiatowe – w pierwszym roku po posadzeniu kwitną przepięknie i obficie, ale jeśli nie zostaną wykopane, to choć pojawią się także w następnym roku, to zakwitną już mniej obficie. Z biegiem czasu przestaną w ogóle kwitnąć, dlatego wymagają spoczynku i corocznego wykopywania cebul po kwitnieniu i zaschnięciu (latem) i przechowania ich do jesieni, by ponownie je zakopać do ziemi.
Drugą grupą są "cebulki wieloletnie" – np. zawilce greckie, śnieżniki, hiszpańskie dzwonki (endymiony) i śnieżniki. Sadzi się je tylko jeden raz, a po przekwitnięciu, pozostawia w spokoju w ziemi (nie wykopuje), aby ich łodygi i liście miały czas zwiędnąć, a cebulki pod ziemią mogły się przygotować do następnego sezonu wegetacyjnego. Zachowują się więc tak jak inne byliny ogrodowe – kwiaty wieloletnie – t.j. floksy i liliowce.
Trzecią grupą są "cebulki aklimatyzujące się" (naturalizujące) – np. przebiśniegi, narcyzy, cebulice syberyjskie i śnieżyce. Są one podobne do wieloletnich i podobnie sadzi się je tylko jeden raz, a po przekwitnięciu również pozostają nienaruszone w ziemi i także wschodzą i kwitną rok po roku. Niewielka różnica jest jednak taka, że szybko zwiększają swoją liczbę! Z biegiem czasu mała grupa 10 cebulek może rozrosnąć się do 100!
100 dni kwitnienia
Jeśli chcesz mieć piękny ogród, nawet wtedy, gdy wszystkie inne rośliny, drzewa i krzewy są jeszcze uśpione, musisz wiedzieć, które gatunki cebulek kwiatowych kwitną najwcześniej. Już w lutym pojawią się jako pierwsze białe przebiśniegi. Nawet tak delikatne kwiaty pokażą swoje piękno podczas mroźnej zimy. Kolejnymi cebulkami kwiatowymi idącymi w ich ślady są krokusy. Ich białe, złote i fioletowe kolory rozświetlają ogród w lutym i marcu. Jako ostatnie kwiaty wśród pierwszych cebulek można sadzić gatunki narcyzów, które pojawiają się co roku w marcu.
Ale może wolisz, aby kwiaty zakwitły później? Jeśli tak, nie ma problemu. Wybierz kwitnące w kwietniu szafirki. Chociaż zwykle myślimy o nich jak o niebieskich kwiatach, występują również w kolorze białym, różowym i fioletowym. A cóż to byłby za ogród bez najsłynniejszych cebulek kwiatowych: tulipanów? Są dostępne w wielu różnych odmianach, kolorach i rozmiarach, a kwitną od kwietnia do końca maja. Na zakończenie sezonu cebulek kwiatowych, można sadzić czosnek ozdobny, który kwitnie w czerwcu i lipcu. Jego duże kuliste kwiaty naprawdę przyciągają wzrok w ogrodzie.
Sadzenie w terminie
Cebulki najlepiej posadzić jak najszybciej po kupieniu, jednak jeśli musisz je przechować, to umieść w suchym i chłodnym pomieszczeniu, w którym temperatura waha się między 10-15°C, gdzie bez ryzyka chorób doczekają odpowiedniego terminu. Przechowywanie w warunkach pokojowych (zbyt ciepłych) może doprowadzić do nadmiernego ich wysuszenia lub gnicia.
Każdy sezon jest inny, ale można przyjąć umowny termin sadzenia wszystkich wiosennych cebulek – t.j. od połowy września do połowy października. Sadzenie najlepiej rozpocząć, gdy temperatura powietrza przez dłuższy czas będzie utrzymywać się poniżej 10°C. Lepiej jednak zbyt długo nie zwlekać. Ważne, by cebulki zostały posadzone przed przymrozkami, gdy gleba jeszcze nie jest zmarznięta, tak aby zdążyły się w niej dobrze ukorzenić.
Jeśli po kilku miesiącach znajdziesz w piwnicy cebulki, których zapomniałeś posadzić jesienią, nie wszystko jest stracone. Jeśli są nadal jędrne, nie wyschnięte i bez oznak chorób (zgnilizn lub pleśni) możesz spróbować je jeszcze wykorzystać. Za późno jest już jednak na ich sadzenie do gruntu, ale możesz je oszukać i przechować w lodówce. Pobyt w chłodzie będzie imitować cebulkom zimę w ogrodzie. Po 10-12 tygodniach posadź je do doniczek i ustaw w widnym, ale chłodnym miejscu. Przy odrobinie szczęścia będą piękną ozdobą na Święta lub dekoracją wczesnego przedwiośnia. Nie ma żadnej gwarancji że cebule się ukorzenią i zakwitną, ale zawsze warto spróbować!
Zimowanie
Większość wiosennych roślin cebulowych jest odpornych na mrozy więc bez problemu i dodatkowej ochrony przezimuje w gruncie. Jeśli posadzisz je jesienią do ziemi zdążą się jeszcze ukorzenić, by wiosną "wystrzelić" w pęd kwiatowy i liście. Nawet, gdy wiosna przyjdzie wcześniej (co w ostatnim czasie nie jest rzadkością), a później przyjdą ponowne mrozy, to niska temperatura nie powinna zaszkodzić nawet kwiatom. Wrażliwym cebulkom przed nastaniem mrozów przykryj wierzchnią warstwę gleby kilku centymetrowym kopczykiem torfu, kory, lub gałązkami jedliny. Warstwa ta zabezpieczy je przed zmarznięciem.
A może cebulki w doniczkach?
Nie musisz mieć wielkiego ogrodu, aby cieszyć się urodą kwitnących cebulek. Zamiast w gruncie z łatwością możesz posadzić je w doniczkach i postawić je przy drzwiach wejściowych lub na balkonie, by w marcu i kwietniu obserwować jak budzą się do życia wraz z nadchodzącą wiosną. W jednej donicy możesz stworzyć wielokolorową kompozycję, sadząc w niej wiele różnych gatunków i odmian. Wybierz jednak jak największy i najgłębszy pojemnik, by posadzić cebulki w kilku warstwach. Zrób "kwiatową lazanię" i ciesz się kwiatami przez kilka miesięcy.
Wybierz wczesne krokusy, które zakwitną już w marcu, dosadź do nich pachnące hiacynty, które pełnię kwitnienia osiągną w kwietniu i wysokie tulipany, które ucieszą swoim kolorem w maju. Tym sposobem przez kilkadziesiąt dni w jednym pojemniku będą bez przerwy kwitły rośliny cebulowe.
Pamiętaj, by każda doniczka miała w dnie otwory odpływowe, gdyż rośliny cebulowe bardzo źle znoszą zalegającą wodę w podłożu. Dodatkowo na dnie pojemnika usyp warstwę keramzytu, który zapewni dobry drenaż, umożliwiając wodzie swobodny odpływ. Zamiast ziemi ogrodowej kup w sklepie lub centrum ogrodniczym uniwersalne podłoże kwiatowe, które zawiera mieszankę ziemi i torfu, co nadaje mu świetną przepuszczalność, poza tym jest wolne od szkodników, bakterii i grzybów, które mogą powodować groźne choroby.
Największe cebulki kwiatów, które kwitną jako ostatnie sadzi się w najniższej warstwie, mogą to być tulipany, narcyzy i hiacynty. Środkową warstwę stanowią cebulki wcześniej kwitnących kwiatów – t.j. szafirki i krokusy, a w warstwie najwyższej sadzi się najmniejsze cebulki kwiatów najwcześniej kwitnących. Na właściwej głębokości umieść cebule kwiatowe, a każdą warstwę przykryj warstwą ziemi równą dwukrotnej wysokości cebuli.
Ostatnią warstwę cebul także przykryj glebą do 1,5 cm od górnej krawędzi doniczki. Przestrzeń ta jest niezbędna w czasie spulchniania gleby i podlewania. Następnie podlej obficie podłoże i umieść doniczkę w zacisznym miejscu. Przed nastaniem mrozów, aby uniknąć przemarznięcia cebul - pojemnik z posadzonymi cebulami owiń np folią bąbelkową lub zadołuj w ziemi.
Gdy dni stają się coraz bardziej szare, a noce znów stają się dłuższe z niecierpliwością wyczekujemy nadejścia wiosny. Co sądzisz o tym, żeby przyspieszyć nadejście tej wspaniałej pory roku? Nie czekaj na wiosnę. Spraw, aby ta zachwycająca pora roku zagościła w twoim domu pod postacią kwiatów. Nawet jeśli tej jesieni posadziłeś cebulki, to nim pojawią się małe zielone pąki, minie trochę czasu.
To nie oznacza jednak, że wiosna nie może zagościć w twoim domu już teraz! Kup ładny bukiet, porozkładaj kwiaty do kilku wazonów i rozstaw je w całym domu. Cóż może być lepszego, aby sprawić żeby wszystko pachniało wiosną? Te kwiaty z pewnością ożywią cały dom.
Podsumowanie
Artykuł stanowi kompleksowy przewodnik dotyczący uprawy kwiatów cebulowych, które stanowią doskonały dodatek do każdego ogrodu, zwłaszcza w okresie wiosennym. Zaczynając od zakupu odpowiednich cebulek, przez ich sadzenie, aż po pielęgnację, artykuł dostarcza czytelnikowi praktycznych wskazówek i rad. Omówione zostały kluczowe aspekty, takie jak wybór odpowiedniego miejsca, termin sadzenia, nawożenie, a także zimowanie. Autor podkreśla również różnorodność kwiatów cebulowych i ich piękno, zachęcając do eksperymentowania z różnymi gatunkami. Dodatkowo, artykuł zawiera informacje na temat możliwości uprawy kwiatów cebulowych w doniczkach, co stanowi alternatywę dla tradycyjnej uprawy w gruncie. Wskazówki zawarte w artykule mają na celu pomóc czytelnikowi w uzyskaniu pięknego i kolorowego ogrodu wiosennego.
Tekst: Paweł Romanowski, |