Spis treści
Czym są kiszonki?
Kiszonki to tradycyjne przetwory, które są efektem długotrwałego procesu fermentacji. Pod wpływem działania specjalnych kultur bakterii, cukier zawarty w kiszonych warzywach i owocach rozkłada się na kwas mlekowy. Dzięki temu zatrzymany zostaje proces gnicia, co znacznie wydłuża czas przydatności kiszonek do spożycia.
Kiszonki i ich właściwości zdrowotne
Nasze babcie i prababcie od dekad korzystają z ich zdrowotnych właściwości, a lekarze i dietetycy doceniają wartość fermentowanych produktów. Kiszonki są nie tylko smaczne, ale przede wszystkim zdrowe, dzięki swoim unikalnym właściwościom odżywczym i probiotycznym. Są niskokaloryczne i bogate w błonnik, co czyni je idealnym dodatkiem do diet odchudzających.
Poprawiają trawienie, regulują florę bakteryjną, wspierają układ odpornościowy i wzmacniają organizm, a także zawierają silne przeciwutleniacze i są źródłem wielu witamin (np. A, B, E, C, K) i minerałów np. magnez, wapń, fosfor i potas). Dodatkowo, pomagają obniżyć poziom cholesterolu i regulują wchłanianie glukozy we krwi. Wreszcie, są naturalnym źródłem probiotyków i prebiotyków, co dodatkowo wzmacnia ich korzyści zdrowotne.
Kiszonki można spożywać codziennie, jednak, jak w przypadku wszystkiego, klucz tkwi w umiarkowaniu. Zbyt duża ilość kiszonek może prowadzić do nadmiernego spożycia soli, co może być niezdrowe dla osób z wysokim ciśnieniem krwi lub innymi problemami zdrowotnymi. Zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem, jeśli masz pytania dotyczące swojej diety.
Jakie warzywa i owoce można kisić?
Poza tradycyjnymi słoikami wypełnionymi ogórkami czy kapustą, do kiszenia nadają się owoce i warzywa z dużą zawartością cukru i wody.
Na kiszone nadają się:
- Warzywa: buraki, cukinia, kalafiory, marchew, rzodkiewka, cebula, czosnek, bakłażany, papryka, kapusta pekińska.
- Owoce, choć mniej popularne w Polsce, doskonale smakują także w takiej wersji. Do kiszenia warto wykorzystać: cytryny, śliwki, jabłka i gruszki.
Jak kisić warzywa owoce?
Kiszenie to jeden z najprostszych sposobów na przetworzenie warzyw i owoców. Świeże, dojrzałe, umyte produkty należy ciasno ułożyć w słoju lub kamionce i zalać solanką przygotowaną z wody i grubej soli przeznaczonej do przetworów. Do kiszenia dodaje się koper, ziele angielskie i czosnek.
W pierwszym etapie kiszenia słoiki z kiszonkami nie powinny być szczelnie dokręcone, by mogły ujść powstające w procesie fermentacji gazy. Dopiero po kilku dniach dokręć szczelnie słoiki, zwłaszcza jeśli kiszonki mają przetrwać kilka miesięcy.
Przepisy na domowe kiszonki
Kiszonki to prawdziwe skarbnice zdrowia, które zasługują na stałe miejsce w naszej kuchni. Są nie tylko smaczne, ale również pełne probiotyków, które wspierają nasz układ odpornościowy i trawienie. Poniżej znajdują się proste przepisy na domowe kiszonki, które pozwolą Ci cieszyć się ich korzyściami zdrowotnymi przez cały rok.
Kiszona kapusta
To nieodłączny element polskiej kuchni, szczególnie podczas zimowych miesięcy. Słono-kwaśna kapusta jest doskonałym dodatkiem do bigosu, pierogów, zup i sałatek. Przygotuj główkę kapusty, usuwając zewnętrzne liście i krojąc resztę na cienkie paski. Następnie posyp kapustę solą, używając około 1,5 łyżeczki soli na 1 kg kapusty, i dokładnie wymieszaj, aż kapusta zacznie puszczać sok. Teraz przygotuj słoik do kiszenia, upewniając się, że jest czysty i suchy. Włóż kapustę do słoika, mocno ją ubijając, aby usunąć wszelkie pęcherzyki powietrza i zapewnić, że jest całkowicie pokryta sokiem. Na wierzch kapusty połóż kilka całych liści kapusty, aby utworzyć barierę między kapustą a powietrzem. Zamknij słoik i pozostaw go w temperaturze pokojowej na około 2-3 tygodnie, aż kapusta stanie się kwaśna. Po tym czasie przechowuj kiszoną kapustę w lodówce - jest gotowa do spożycia i może być przechowywana przez kilka miesięcy.
Kiszone ogórki
Umyte, ciasno ułożone w słoiku ogórki wraz z dodatkami: łodygą kopru, obranym korzeniem chrzanu, liściem laurowym, kilkoma ząbkami czosnku i opcjonalnie liściem porzeczki oraz ziarnami czarnuszki zalej solanką (2 łyżki soli na litr wody). Lekko zakręć słoik. Ogórki są gotowe do jedzenia po ok. 2 tygodniach.
Kiszone buraki
Buraki obrane i pokrojone na kawałki (w grube plastry lub kostkę) umieść w słoiku lub kamionce. Dodaj przekrojoną na pół główkę czosnku, liść laurowy, ziele angielskie i zalej solanką, by roztwór całkowicie przykrył warzywa. Zakręć i odstaw na ok. tydzień. Kiszone buraki to smaczny dodatek do drugiego dania, składnik sałatek lub przystawka.
Kiszone pomidorki koktajlowe
Kilogram umytych pomidorków koktajlowych ułóż ciasno w słoiku, dodaj główkę czosnku (można obrać poszczególne ząbki albo przekroić główkę na pół w skorupce), łodygę kopru, łyżkę Musztardy Sarepskiej Mosso, obrany korzeń chrzanu wielkości ok 5 cm, 2 liście laurowe, opcjonalnie liść porzeczki lub wiśni. Wszystkie produkty zalej solanką (2 łyżki gruboziarnistej soli na 1 litr wody), zakręć szczelnie i odstaw na ok. tydzień. Kiszone pomidorki koktajlowe dobrze smakują w sałatkach lub jako dodatek do zupy.
Kiszone rzodkiewki
Umyte, pozbawione ogonków rzodkiewki umieść w słoiku i zalej wrząca solanką (1 l wody, 2 łyżki soli gruboziarnistej). Dodaj przyprawy: pieprz, ziele angielskie, liść laurowy, czosnek. Kiszone rzodkiewki są gotowe do jedzenia po kilku dniach. Można je serwować jako przystawkę.
Kiszone cytryny
Kiszone cytryny to produkt kuchni marokańskiej. Słono-kwaśne cytryny stosuje się jako dodatek do gulaszu, mięs, ryb, sałatek i zup. Do kiszenia najlepiej wybrać owoce z ekologicznych upraw, ponieważ cytryny kisi się ze skórką. Ciasno ułożone w słoiku cytryny zalej solanką przygotowaną z wrzącej wody, soli (2 łyżki soli gruboziarnistej na 1l wody), soku z 3 cytryn oraz kilku ziaren ziela angielskiego, ziaren kolendry, papryczki chilli, goździków i laski cynamonu. Zalewa powinna zakrywać cytryny. Proces kiszenia cytryn trwa ok. 4 tygodni.
Tekst: ZO, zdjęcie tytułowe: Dyeru / Adobe Stock
Pelargonie 
Prezenty 
Insekty domowe 
Rośliny doniczkowe 
Domowe nalewki 
Owoce 
Warzywa 
Zioła 
Kaktusy i sukulenty 
