Twój bukszpan już choruje? Ocal go zanim będzie za późno. Naucz się, jak rozpoznawać i zwalczać jego choroby i szkodniki

Streszczenie artykułu

Bukszpan wieczniezielony jest cenionym elementem w projektowaniu ogrodów, jednak jego piękno może być zagrożone przez różne choroby i szkodniki. Aby zapewnić mu optymalne warunki do wzrostu, niezbędna jest skuteczna ochrona. Wśród chorób fizjologicznych bukszpanu wymienia się żółknięcie i zamieranie spowodowane niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, niewłaściwą pielęgnacją, czy suszą fizjologiczną. Z kolei wśród chorób grzybowych najczęściej występują zamieranie pędów i plamistość liści, które wymagają szybkiej interwencji i stosowania odpowiednich środków ochrony roślin. Fytoftoroza, jako choroba odglebowa, stanowi poważne zagrożenie dla systemu korzeniowego bukszpanu. Wśród szkodników największym zagrożeniem jest ćma bukszpanowa, której gąsienice mogą w krótkim czasie ogołocić krzewy z liści. Inne szkodniki to m.in. mszyca miodówka bukszpanowa i przędziorek bukszpanowiec. Skuteczna ochrona bukszpanów wymaga regularnego monitorowania stanu roślin, stosowania profilaktycznych oprysków oraz szybkiej reakcji na pojawienie się pierwszych objawów chorób czy obecności szkodników.

Kiedy i czym pryskać? Co stosować na choroby? Co stosować na szkodniki?

Bukszpan wieczniezielony (łac. Buxus sempervirens), z jego eleganckimi, zimozielonymi liśćmi, stanowi niezastąpiony element w projektowaniu przestrzeni ogrodowych, tworząc malownicze żywopłoty oraz będąc cenionym soliterem w aranżacjach parkowych. Jego niepodważalne walory estetyczne, takie jak drobne, błyszczące liście, przyciągają wzrok i dodają uroku każdej kompozycji krajobrazowej. Jednak, aby bukszpan mógł cieszyć oko swoją urodą przez cały rok, niezbędna jest odpowiednia ochrona przed szeregiem chorób i szkodników, które mogą zagrozić jego zdrowiu i witalności.

Choroby fizjologiczne – żółknięcie i zamieranie bukszpanu wiosną

Objawy chorobowe mogą pojawiać się na liściach i pędach bukszpanu nie tylko z powodu infekcji grzybowych, ale także w wyniku niekorzystnych warunków atmosferycznych (mróz, upały), niewłaściwej pielęgnacji (poparzenia słoneczne w wyniku podlewania w czasie upałów) oraz tzw. suszy fizjologicznej, która często dotyka rośliny zimozielone. Są one nazywane chorobami fizjologicznymi roślin.

Susza fizjologiczna dotyka wszystkich roślin. Zjawisko zdarza się zwykle, gdy pod koniec mroźnej zimy, czy wczesną wiosną temperatura nagle wzrasta i słońce zaczyna mocniej świecić, a gleba nadal jest zmarznięta roślina nie może pobrać wody i innych składników odżywczych z gleby. Efektem tego jest żółknięcie i stopniowe zamieranie pędów i liści – w tym przypadku bukszpanów – wczesną wiosną. Trudno uratować takie rośliny, dlatego lepiej zapobiegać takim fizjologicznym reakcjom, np. poprzez sadzenie bukszpanów w miejscach osłoniętych od zimnych wiatrów, podlewanie ich przed zimą oraz w czasie słonecznych dni na przedwiośniu, czy cieniowanie (np. siatką cieniującą), kiedy koniec zimy i przedwiośnie jest bardzo słoneczne.

Częste choroby grzybowe bukszpanu i ich zwalczanie

Zamieranie pędów bukszpanu

Bardzo często pojawiającą się chorobą grzybową, szczególnie na osłabionych krzewach jest zamieranie pędów bukszpanu, które można rozpoznać po pojawianiu się brązowych plam na liściach (od spodniej strony różowych), a także na pędach. W wyniku rozwoju choroby liście brązowieją i zamierają, podobnie jak pęd powyżej miejsca infekcji. Na porażonych fragmentach tkanek zauważyć można czarne lub pomarańczowe skupiska zarodników grzybów. Po zauważeniu pierwszych objawów należy jak najszybciej usunąć zainfekowane fragmenty pędów oraz wykonać zabiegi ochrony, ponieważ zamieranie pędów może przenieść się także na inne rośliny ogrodowe. Najlepiej wykonać co najmniej 2 opryski środkami zwalczającymi i zapobiegającymi chorobom grzybowym, w tym zamieraniu pędów, np. BIOSEPT ACTIVE (naturalny preparat profilaktyczny), SWITCH, SCORPION lub FUNGIMAT.

Plamistość liści

Do dość powszechnych chorób bukszpanu należy plamistość liści, która również atakuje od wiosny krzewy osłabione po zimie.

Objawem plamistości liści bukszpanu są powstające na brzegach liści biało-szare, suche plamy, które z czasem czernieją i obejmują całą blaszkę liściową. W efekcie liście zamierają i opadają, a choroba może atakować także pędy. Należy unikać moczenia liści w czasie podlewania (aby ograniczać rozprzestrzenianie się grzyba) oraz przycinać krzewy ostrymi, czystymi narzędziami i w czasie suchej pogody. Należy usuwać zainfekowane pędy i opadłe liście, a krzewy opryskać profilaktycznie wiosną preparatem BIOSEPT ACTIVE, a gdy pojawią się objawy choroby zwalczać np. środkiem SCORPION.

Fytoftoroza

Bardzo groźną, trudną do zwalczenia chorobą grzybową różnych roślin ogrodowych jest fytoftoroza i może ona atakować również bukszpan. Jest to choroba odglebowa, atakująca system korzeniowy i powodująca stopniowo zamieranie poszczególnych pędów i całej rośliny, a jej rozwojowi sprzyja nadmiar wilgoci w glebie lub uprawa w miejscach, gdzie wcześniej rosły chore rośliny (np. iglaki).

Jeśli w dość krótkim czasie pędy wierzchołkowe i liście nagle żółkną, brązowieją i zamierają, a choroba obejmuje niższe partie rośliny, można przypuszczać, że rozwija się właśnie fytoftoroza. System korzeniowy oraz nasada pędów rośliny także z czasem gniją i zamierają. Po zauważeniu objawów na krzewie lub na pojedynczych krzewach w żywopłocie, najlepiej jak najszybciej wykapać chore okazy i zdezynfekować podłoże oraz zabezpieczyć sąsiednie rośliny. Do dezynfekowania gleby po chorych krzewach można użyć roztworu preparatów MAGNICUR ENERGY lub PROPLANT. Jeśli zauważymy niepokojące objawy w miarę szybko, można także zastosować 2-3 krotny oprysk środkiem SCOPRPION lub podlać roślinę i wszystkie inne roztworem wymienionych wcześniej środków do dezynfekcji gleby.

Jak zwalczać najgroźniejsze szkodniki bukszpanu?

Ćma bukszpanowa

W ostatnich latach zdecydowanie najgroźniejszym szkodnikiem bukszpanu, mogącym w krótkim czasie ogołocić całe krzewy z liści jest ćma bukszpanowa.

Największe spustoszenie sieją gąsienice tego motyla, które często są trudne do szybkiego zauważenia, ponieważ żerują wewnątrz krzewów. Mają one około 4cm długości, mają zielony odwłok z ciemnymi paskami i są bardzo żarłoczne – zjadają liście, pozostawiając jednocześnie wewnątrz krzewów charakterystyczne oprzędy. Pozbawione liści krzewy brązowieją i zamierają i są już nie do uratowania.

Praktycznym i dość skutecznym sposobem na ograniczenie ilości gąsienic jest rozłożenie pod krzewami kawałka materiału lub agrowłókniny i wytrząśniecie ich z krzewów i następnie usunięcie z ogrodu.

Aby zwalczyć ćmę, można także opryskiwać kilkukrotnie i dokładnie całe krzewy (szczególnie ich wnętrze) środkami MOSPILAN, POLYSECT lub nowym, biologicznym preparatem LEPINOX PLUS, który zawiera bakterie, atakujące gąsienice i unieszkodliwiające je w ciągu kilku dni.

Mszyca miodówka bukszpanowa

Jednym z najczęściej żerujących na bukszpanach szkodników jest także spokrewniona z mszycami miodówka bukszpanowa, która tak jak mszyce wysysa sok z liści, czego efektem jest charakterystyczne podwijanie się liści, które przypominają wówczas główki kapusty. Miodówka atakuje najmłodsze, miękkie liście, które oprócz uleganiu deformacji także żółkną. Ponadto, młode pędy pokryte są lepką spadzią wydzielaną przez miodówkę i widoczne są na nich drobne kłaczki. Klejąca spadź, z czasem staje się pożywką dla grzybów, które tworzą ciemny osad na liściach.

Po zauważeniu pierwszych, charakterystycznie zwiniętych liści, należy jak najszybciej wykonać opryski. Najlepiej w pierwszej kolejności sięgnąć po preparaty naturalne, np. EMULPAR lub NEEMAZAL albo insektycydy do zwalczania mszyc, np. MOSPILAN lub POLYSECT ULTRA HOBBY AL SPRAY.

Przędziorek bukszpanowiec

Dość często na krzewach bukszpanu pojawia się także drobniutki, niewidoczny pajęczak – przędziorek bukszpanowiec, który składa jaja na spodniej stronie liści, a dorosłe osobniki wysysają z nich sok. O obecności przędziorka świadczą dopiero objawy: początkowo małe, żółtawo-brązowe plamki na górnej stronie liści oraz drobne pajęczynki powstające na liściach i pędach. Przędziorek najszybciej rozwija się w czasie upalnej i suchej pogody i może doprowadzić do zamierania roślin. Najlepiej działać profilaktycznie i ograniczać rozwój szkodnika już wiosną, gdy temperatura osiągnie ponad 10°C. Warto wówczas wykonać oprysk krzewów środkami olejowymi, np. PROMANAL, TREOL lub EMULPAR. W czasie sezonu, gdy szkodnik już zeruje można użyć do oprysków środków na przędziorki, np. ORTUS lub FLORAMITE.

Zdjęcie tytułowe, kolaż: Gonzalo, Andrea_Maifredi, bildlove, Tobias / AdobeStock

A ty? Jakie masz doświadczenia z opryskami roślin i ochroną bukszpanu? Daj znać w komentarzu!

FAQ Pytania i odpowiedzi

Czym są choroby fizjologiczne bukszpanu?

Choroby fizjologiczne bukszpanu wynikają z niekorzystnych warunków atmosferycznych, niewłaściwej pielęgnacji, lub suszy fizjologicznej, prowadząc do żółknięcia i zamierania rośliny.
Jakie są najczęstsze choroby grzybowe bukszpanu?

Do najczęstszych chorób grzybowych bukszpanu należą zamieranie pędów i plamistość liści, które wymagają szybkiej interwencji i stosowania środków ochrony.
Co to jest fytoftoroza i jak wpływa na bukszpan?

Fytoftoroza to choroba odglebowa atakująca system korzeniowy, powodująca stopniowe zamieranie rośliny, szczególnie w warunkach nadmiaru wilgoci.
Jaki szkodnik jest najgroźniejszy zagrożeniem dla bukszpanu?

Najgroźniejszym zagrożeniem dla bukszpanu jest ćma bukszpanowa, której gąsienice mogą szybko ogołocić krzewy z liści.
Jakie inne szkodniki mogą atakować bukszpan?

Szkodniki atakujące bukszpan to m.in. ćma bukszpanowa, mszyca miodówka bukszpanowa i przędziorek bukszpanowiec, które wysysają sok z liści, powodując ich deformację i zamieranie.
Jakie działania należy podjąć, aby skutecznie chronić bukszpan przed chorobami i szkodnikami?

Skuteczna ochrona bukszpanów wymaga regularnego monitorowania stanu roślin, stosowania profilaktycznych oprysków oraz szybkiej reakcji na pojawienie się pierwszych objawów chorób czy obecności szkodników.