Fytoftoroza – groźna chroba roślin | Jak rozpoznać? Jak leczyć? Co stosować?

Czym jest fytoftoroza?

Nazwa tej trudnej do zwalczenia choroby grzybowej pochodzi od grupy organizmów grzybopodobnych z gatunku Phytophthora cinnamomi, czyli patogen atakujący najwięcej roślin w obrębie rodzaju Phytophtora.

Fytoftoroza jest dość szeroko rozpowszechnioną chorobą, infekującą tkanki różnych roślin, zarówno drzew, krzewów i innych gatunków ozdobnych, jak i roślin użytkowych, w tym np. warzyw. Grzybnia Phytophtora znajduje się i rozwija głównie w glebie, a także na różnego rodzaju martwych resztkach porażonych roślin.

Choć atakuje bardzo wiele gatunków rośli, w ogrodach najczęściej objawia się na popularnych i atrakcyjnych krzewach z rodziny wrzosowatych, np. różanecznikach, azaliach, wrzosach, pierisach, golteriach, a także na iglakach, w tym między innymi na cyprysikach, sosnach, jodłach i wielu innych.

Infekcji i rozwojowi fytoftorozy sprzyja przede wszystkim nadmiar wilgoci w glebie, gdzie znajdują się zarodniki grzyba, dlatego wrażliwe na ataki choroby rośliny należy podlewać z umiarem.

W pierwszej kolejności może zostać zaatakowany przez patogen z gleby system korzeniowy roślin, ale jednocześnie także pędy i liście. Jeśli więc roślinom nie zapewnimy optymalnych warunków uprawy, a także nie podejmiemy szybko działań ochronnych, zainfekowane rośliny mogą bardzo szybko zamierać i pozostaje już tylko usunąć je z ogrodu i wymienić na nowe.

Fot. focus finder / AdobeStock

Jak objawia się fytoftoroza na roślinach?

Najbardziej charakterystyczne i widoczne objawy choroby to najpierw brązowienie i zamieranie pojedynczych pędów, czy gałęzi, a z czasem stopniowo kolejnych fragmentów i ostatecznie całej rośliny. Znamienne jest także brązowienie zdrowej tkanki na szyjce korzeniowej krzewów lub drzew, co można zauważyć np. po zdrapaniu fragmentu kory w tym miejscu.

Tak dzieje się np. w przypadku popularnych odmian cyprysika Lawsona o niebieskawych lub złocistych igłach i łuskach - początkowo brązowieją pojedyncze pędy, gałązki a później cała roślina. Brązowieje także zainfekowana tkanka na szyjce korzeniowej, co widoczne jest, gdy zdrapiemy korę. Z kolei w przypadku różaneczników lub azalii dodatkowo występuje też charakterystyczne brązowienie i zamieranie całych gałęzi oraz podwijanie się blaszek liściowych i ich zwisanie.

Profilaktyka i zwalczanie fytoftorozy

Jest to choroba, którą bardzo ciężko zwalczyć, kiedy już silnie się rozwinie i obejmie większą część rośliny, dlatego lepiej jej unikać niż ją leczyć. Profilaktyka fytoftorozy, to przede wszystkim zapewnienie wrażliwym gatunkom odpowiednich, optymalnych warunków uprawy, w tym umiarkowanego podlewania i zachowania odstępów między roślinami. Ponadto, w ramach profilaktyki należy unikać sadzenia nowych roślin w miejscach, gdzie wcześniej wystąpiła fytoftoroza, ponieważ grzybnia Phytophthora cinnamomi i inne formy przetrwalnikowe mogą w wilgotnej glebie przetrwać nawet do 6 lat. Należy więc odkazić glebę poprzez podlanie środkami grzybobójczymi lub całkowicie ją wymienić, zanim cokolwiek znów w takim miejscu posadzimy.

Warto wykonać profilaktycznie także zabiegi podlewania roślin fungicydami, nie czekając na pojawienie się objawów i np. iglaki uprawiane w ogrodzie lub w pojemnikach i inne wrażliwe rośliny można podlewać specjalnymi środkami zaraz po ruszeniu wegetacji wiosną.

Jednocześnie trzeba liczyć się jednak z tym, że bardzo ciężko jest całkowicie wyleczyć rośliny, które wykazują silne objawy porażenia. W takim przypadku lepiej usunąć je (i wszelkie ich resztki) z ogrodu i zabezpieczyć pozostałe, jeszcze zdrowe rośliny w pobliżu, aby infekcja się nie przeniosła.

Preparat na fytoftorozę

Proplant 722 SL to środek grzybobójczy w formie płynnego koncentratu. Po wymieszaniu z wodą powstaje roztwór, który można aplikować za pomocą opryskiwacza lub konewki. Preparat ten można stosować prewencyjnie, aby uchronić rośliny przed infekcją, jak i w celu zwalczenia występującej już choroby. Zwalcza choroby grzybowe, które mogą zaatakować rośliny ozdobne. Dzięki odporności na zmywanie jest to środek długodziałający.

KUP W NASZYM SKLEPIE

Jakimi preparatami zwalczać fytoftorozę?

Do sporządzania roztworów wodnych używa się środków (fungicydów) przeznaczonych specjalnie do zwalczania tej choroby. W sprzedaży dostępnych jest kilka popularnych preparatów do amatorskiego ograniczania rozwoju i zwalczania fytoftorozy, zarówno na krzewach i drzewach ozdobnych, jak i na warzywach (sałata, ogórek, pomidor), np.: Proplant 722 SL, Previcur Energy 840 SL, czy Scorpion 325 SC.

Gdy więc zauważymy już na uprawianych roślinach pierwsze niepokojące objawy, powinniśmy jak najszybciej wykonać zabiegi ochrony, czyli podlewać (lub rzadziej opryskiwać) wodnym roztworem wspomnianych fungicydów – najlepiej co najmniej 2–3 krotnie, co 7–10 dni, a w razie potrzeby powtarzać, np. po dłuższych okresach opadów.

Ważne! Przed doborem środka do zwalczania fytoftorozy należy dokładnie zapoznać się z zakresem jego działania, zalecanym sposobem stosowania oraz gatunkami roślin, do leczenia których jest przeznaczony w pierwszej kolejności (np. do iglaków, do warzyw). Ponadto, zawsze zachowujemy środki ostrożności i stosujemy środek w dawkach zaleconych przez producenta na opakowaniu lub etykiecie danego preparatu.

Tekst: Maciej Aleksandrowicz, zdjęcie tytułowe: aRTI01 / AdobeStock