Poradnik nawożenia roślin ogrodowych | Po co? Jak i czym to robić?
Rośliny to żywe organizmy, które nieustannie się rozwijają – rosną im korzenie, pędy i liście. Wiele gatunków pięknie kwitnie, a to dla nich „spory wysiłek”. Potrzebują więc pokarmu, a są nim składniki mineralne zawarte w glebie. Zasilaj ją regularnie, a rośliny Ci się odwdzięczą!
Spis treści
Zobacz pełną ofertę nawozów ogrodniczych w naszym sklepie! Nawożenie jest niezbędne by rośliny zdrowo rosły, a plony były obfite. Małe, kwaśne owoce, mizerne kwitnienie, wyblakłe listki i słabe pędy – to wszystko objawy chorób fizjologicznych – t.j. niedoboru składników pokarmowych.
Problemy z wyjałowioną glebą najszybciej zauważysz na roślinach jednorocznych (warzywach i kwiatach), które będą mniejsze, słabsze i podatne na choroby. Byliny i rośliny o drewniejących pędach wolniej pokażą, że brakuje im składników pokarmowych, bo część pierwiastków magazynują w swoich organach podziemnych i pędach. Problemy objawią się słabszym kwitnieniem, przyrostem i mniejszym owocowaniem, ale dopiero w kolejnym roku.
Po co nawozić?
W naturalnych warunkach (np. na łące i w lesie) dzikie rośliny rosną, kwitną i owocują, a przecież nikt ich nie nawozi. W ogrodzie, gdy pozostawimy rośliny bez opieki, szybko zaczną marnieć! To dlatego, że w przyrodzie rosną tylko te, które są dobrze dostosowane do warunków, a w ogrodzie wybieramy gatunki nie pod kątem ich wytrzymałości i preferencji klimatyczno-glebowych, ale urody!
Ponadto intensywnie eksploatujemy glebę, a naturę trzymamy pod kontrolą, nie pozwalając na pełen obieg materii. Usuwamy przecież przekwitłe kwiaty, spady owoców i jesienne liście. Dbamy o porządek i estetykę, która w przydomowych ogrodach jest najważniejsza! Zapominamy jednak o tym, że wraz z resztkami pozbywamy się cennych składników pokarmowych, które mogłyby trafić z powrotem do gleby, rozłożyć się i odżywić nowe uprawy.
Ogrodowa gleba to fascynujący i złożony ekosystem, zależny od przemian biologicznych i reakcji chemicznych. Posiada niezwykłą zdolność do regeneracji, bo jest żywa! Jest pełna dżdżownic, owadów, bakterii i innych pożytecznych mikroorganizmów, które zmieniają jej skład chemiczny i właściwości fizyczne. Pierwiastki (inaczej minerały, składniki pokarmowe) są „paliwem” dla roślin, które zużywane jest w bardzo szybkim tempie (zwłaszcza gdy roślina rośnie w doniczce). Niezbędne jest więc ciągłe uzupełnianie, a jeśli natura sama nie może ich odzyskać, musimy zasilać glebę (i rośliny) różnymi typami nawozów ogrodniczych.
Rośliny, by mogły zdrowo się rozwijać, muszą rosnąć w glebie dostosowanej do ich wymagań – odpowiednio żyznej i zasobnej w niezbędne składniki pokarmowe (różne dla każdej uprawy). Często ziemia w naszym ogrodzie nie odpowiada w pełni tym wymaganiom, dlatego tak ważne jest odpowiednie nawożenie, aby uzupełnić niedobory pierwiastków, zmienić strukturę i wprowadzić materię organiczną.
|
Systematyczne stosowanie nawozu zapewnia prawidłowy wzrost roślin oraz ich obfite kwitnienie, jednak nadmiar składników mineralnych w glebie jest równie niebezpieczny jak ich niedobór! Młode rośliny potrzebują dużo azotu do rozwoju „zielonej masy”, a gatunki obficie kwitnące muszą być zasilane nawozami z wyraźną przewagą potasu w stosunku do azotu, co wpływa korzystnie na inicjację i wydłuża proces kwitnienia. |
Czym nawozić?
Wybór odpowiedniego nawozu nie jest prostym zadaniem, w bo w każdym centrum ogrodniczym półki wręcz uginają się od ciężaru najróżniejszych produktów. Mają one różne składy (zawartość pierwiastków), formę i sposób stosowania (sypkie, granulowane, płynne) i pochodzenie (sztuczne lub naturalne). Dodatkowo kolorowe opakowania, ogromna różnorodność nazw produktów i producentów wprowadza spore zamieszanie, utrudniając wybór właściwego preparatu, dostosowanego do potrzeb konkretnej uprawy.
► NAWOZY SZTUCZNE (chemiczne, mineralne)
Stosuje się je po to, by uzupełnić w glebie niedobory pierwiastków (minerałów). Są w pełni bezpieczne, mimo że zostały wyprodukowane w zakładach chemicznych. Zawierają wszystkie składniki pokarmowe niezbędne dla roślin w odpowiednich proporcjach i łatwoprzyswajalnych formach. Są to makroelementy: azot, fosfor, potas, wapń, magnez i siarka (trzeba je dostarczać w większych dawkach) oraz mikroelementy: żelazo, cynk, miedź, bor, molibden i chlor (są niezbędne, ale w śladowych ilościach).
- Azot (N) jest podstawowym i najważniejszym pierwiastkiem, niezbędnym dla wszystkich roślin! Jest odpowiedzialny za przyrost „zielonej masy” i intensywną zieloną barwę. W odpowiedniej dawce pobudza rośliny do wzrostu, jednak w nadmiarze osłabia kwitnienie. Łatwo można go dostarczyć, ale też szybko wypłukuje się z gleby. Gdy jest go za mało roślina żółknie, słabiej rośnie i tworzy mniejsze, brunatniejące liście. Nawozy azotowe stosuje się zwykle wiosną (na początku sezonu wegetacyjnego, by zapewnić roślinom dobry start) i regularnie latem do trawnika i warzyw liściastych, by utrzymać rozwój „zielonej masy”. ▶ Dowiedz się więcej
- Fosfor (P) odpowiada za wzrost systemu korzeniowego i ma korzystny wpływ na krzewienie się roślin. Niedobory fosforu występują dość rzadko, bo pierwiastek ten wolno wypłukuje się z profilu glebowego. Braki objawiają się zielononiebieskim odcieniem roślin, osłabieniem wzrostu, tworzeniem skróconych i cienkich pędów. Nawozy fosforowe stosuje się pod koniec sezonu wegetacyjnego, by wzmocnić korzenie i rośliny przed zimą. ▶ Dowiedz się więcej
- Potas (K) jest niezbędny do kwitnienia i obfitego owocowania. Wzmacnia rośliny, czyniąc je mniej podatnymi na atak szkodników i chorób. Odpowiada także za gospodarkę wodną – dzięki niemu rośliny lepiej znoszą suszę i mrozy. Niedobory objawiają się brązowymi plamami i zwijaniem końcówek liści. Nawozy potasowe warto stosować kilkukrotnie w ciągu sezonu w małych dawkach. ▶ Dowiedz się więcej
|
|
| Fot. Olesia Sarycheva, nito/Fotolia
Nawozy sypkie i granulowane potrzebują czasu, by móc uwolnić składniki pokarmowe! Pamiętaj, że rośliny “nie jedzą”, ale “piją”. Składniki pokarmowe z gleby mogą pobrać tylko, gdy zostaną rozpuszczone w wodzie, dlatego zawsze po nawożeniu obficie podlej glebę! Płynne koncentraty i żele łatwo rozpuścisz w wodzie. Przestrzegaj dawek podawanych przez producenta na opakowaniu, bo nadmiar nawozu może być szkodliwy dla roślin - może spowodować “oparzenia” - brzydko wyglądające plamy! |
|
Rodzaje nawozów mineralnych
W zależności od składu wyróżniamy: nawozy jednoskładnikowe – zawierają jeden pierwiastek w znacznej ilości – np. azot (nawóz: saletra azotowa), fosfor (superfosfat), potas (siarczan potasu) – stosowane są do nawożenia tylko jednym składnikiem mineralnym, by uzupełnić jego niedobory. Za to nawozy wieloskładnikowe zawierają kilka pierwiastków lub cały kompleks makro- i mikroelementów w różnych proporcjach, a stosowane są by wprowadzić do gleby wiele składników pokarmowych. Wśród nich wyróżniamy nawozy uniwersalne, które doskonale nadają się do stosowania w wielu uprawach – np. do nawożenia domowych kwiatów doniczkowych, kwiatów balkonowych, czy roślin ogrodowych.
Szczególną grupą nawozów wieloskładnikowych są nawozy specjalistyczne. Ich skład jest odpowiednio dostosowany do nawożenia konkretnej grupy lub gatunku rośliny – do warzyw (np. pomidorów), owoców (np. truskawek lub drzew owocowych), nawóz do paproci, storczyków, pelargonii, surfinii, lawendy, itp.
Sposób stosowania
Nawozy mogą występować w różnych formach, a każda z nich wiąże się z innym sposobem stosowania. Popularne i tanie nawozy płynne są wygodne w użyciu, bo koncentrat wystarczy rozcieńczyć w wodzie i przygotowanym roztworem podlać ziemię pod rośliną (nie roślinę!). Podobnie stosuje się tzw. nawozy krystaliczne, które także rozpuszcza się w wodzie. Na glebę pod roślinami rozsypuje się nawozy posypowe – t.j. nawozy sypkie i nawozy granulowane. Sypkie często pylą się na wietrze, dlatego rzadko są stosowane. Znacznie popularniejsze i wygodniejsze są granulki. Wystarczy rozsypać je pod rośliną, wymieszać z wierzchnią warstwą podłoża i podlać, by zaczęły się rozpuszczać i uwalniać składniki pokarmowe.
Szczególnym typem nawozów granulowanych są nawozy długodziałające (pokryte otoczką, wykonaną z syntetycznego polimeru), dzięki czemu rozpuszczają się wolno i stopniowo, uwalniając składniki pokarmowe przez długi czas. Szybkość uwalniania jest uzależniona od temperatury i wilgotności podłoża – im gleba cieplejsza i bardziej mokra – tym więcej składników pokarmowych zostaje uwolnionych. Jest to odpowiednie do szybkości wzrostu roślin – im cieplej, tym szybciej rosną. Granulki mają najczęściej ustaloną długość okresu rozkładania się w glebie (np. popularne nawozy 100-dniowe, a niektóre starczają nawet na 6 miesięcy). Są drogie, ale bardzo efektywne. Pozwalają ograniczyć nawożenia do jednego zabiegu wiosną.
|
Nim zastosujesz nawozy mineralne, zbadaj skład chemiczny gleby w laboratorium. Próbkę trzeba dostarczyć do Okręgowej Stacji chemiczno-Rolniczej lub prywatnej firmy świadczącej takie usługi. Podstawowy zakres badań obejmuje odczyn pH i zawartość przyswajalnych dla roślin pierwiastków: fosforu, potasu i magnezu kosztuje mniej niż 20 zł. Próbki gleby pobiera się wczesną wiosną (przed rozpoczęciem wegetacji) lub jesienią (po zakończeniu wegetacji). Należy unikać pobierania próbek bezpośrednio po zastosowaniu nawozów mineralnych, po nawożeniu organicznym oraz w okresie nadmiernej suszy lub wilgotnej gleby. Wyniki analizy pozwolą opracować szczegółowe nawożenie jedynie tymi pierwiastki których brakuje w glebie. Jeśli nie zlecisz analizy gleby, możesz zastosować uniwersalne nawozy mineralne, jednak nie przekraczaj zaleconych dawek! analiza gleby. |
► NAWOZY NATURALNE
Wbrew pozorom gleba jest zwykle wystarczająco zasobna w składniki mineralne, ale uboga w materię organiczną. Dlatego w ogrodzie pierwszeństwo powinno mieć zawsze nawożenie organiczne – tzn. naturalne! Nawozy mineralne (sztuczne) mogą wcale nie być potrzebne, jeśli gleba będzie racjonalnie wykorzystywana i regularnie wzbogacana w materię organiczną i składniki pokarmowe pochodzące z nawozów naturalnych pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego. Działają one powoli – składniki odżywcze uwalniane są długo i stopniowo – nie ma więc ryzyka „przedawkowania”. Nie tylko użyźniają glebę, ale dzięki materii organicznej, poprawiają jej strukturę (napowietrzenie i zdolność magazynowania wody). Odżywiają też pożyteczne mikroorganizmy glebowe, które rozkładają resztki roślinne i ułatwiają pobieranie składników mineralnych z nawozów sztucznych. ▶ Dowiedz się więcej
W ogrodach najczęściej stosowany jest samodzielnie przygotowany kompost. To doskonały nawóz wolnodziałający, podłoże i polepszacz glebowy w jednym! Nic nie kosztuje, jeśli zrobisz go sam! Powstaje z resztek z ogrodu i kuchni. Można go stosować w postaci ściółki pod wszystkie uprawy. Wystarczy tylko rozsypać na powierzchni gleby, by w krótkim czasie został wprowadzony głębiej przez dżdżownice. Warto stosować go także podczas sadzenia w gruncie oraz jako żyzne podłoże doniczkowe.
|
Dzięki kompostowaniu organiczne "śmieci" można przekształcić w cenny nawóz - zupełnie za darmo. Wystarczy jedynie trochę pracy i odrobina cierpliwości. Prosty kompostownik można zbić z kilku desek, ale jeśli zależy Ci na estetyce, możesz kupić duży, plastikowy termokompostownik. Ustaw go w cieniu, w zacisznym miejscu ogrodu, podlewaj raz na jakiś czas i przerzucaj warstwy, bo spokojnie mógł dojrzewać. Co nadaje się na kompost?
|
Jesienią, raz na kilka lat możesz zastosować obornik, bo wymieszany z glebą szybko się rozłoży i wiosną zapewni roślinom dobry start, dzięki dużej zawartości materii organicznej, pożytecznych organizmów i kwasów humusowych. W większości ogrodów przydomowych stosowanie świeżego obornika jest kłopotliwe, dlatego lepiej sięgać po obornik suszony, granulowany. Nie ma nieprzyjemnego zapachu, a zawiera wszystkie właściwości świeżego. Łatwo się go stosuje i można to robić przez cały sezon. Granulki wystarczy rozsypać pod roślinami, lekko przekopać z glebą i obficie podlać.
Do regularnego podlewania gleby warto stosować polepszacze glebowe i biohumus. Nawozy te produkowane są przez dżdżownice żerujące na oborniku. Zawierają kompleksy naturalnie występujących w glebie mikroorganizmów, które rozkładają kwasy humusowe i poprawiają jakość gleby, a także ułatwiają roślinom pobieranie z gleby składników odżywczych, pozwalając znacznie zmniejszyć zużycie nawozów mineralnych. A gdyby tego było mało – duża liczba pożytecznych organizmów skutecznie ogranicza rozwój organizmów chorobotwórczych. W niektórych preparatach zawartych jest więcej kwasów humusowych i pozytywnych mikroorganizmów, niż w oborniku!
|
By sprawdzić skład fizyczny gleby wystarczy wziąć ją w dłoń i ścisnąć. Gleba gliniasta tworzy zwartą kulkę i pobrudzi palce, piaszczysta nie jest lepka i rozpada się w dłoni. Idealna ziemia ogrodowa po ściśnięciu w dłoni lekko brudzi palce, ale nie klei się i rozpadnie się na duże grudki, gdyż składa się z różnych frakcji (m.in. gliniastej i piaszczystej) oraz sporej dawki materii organicznej. ściśnij glebę. |
|
Jeżeli przekopując ziemię w ogrodzie znajdziesz dżdżownice ogrodowe, to masz powód do zadowolenia. Są one doskonałym wskaźnikiem żyzności gleby, a poza tym spełniają wiele pożytecznych funkcji! Przyczyniają się do szybszego rozkładu materii organicznej i równomiernego jej rozmieszczenie w glebie. Tworzą korzystną strukturę gruzełkowatą gleby. Drążą podziemne korytarze powodując spulchnianie, napowietrzenie i lepsze nawodnienie, a także rozrastanie się korzeni roślin. Dzięki ich działalności zwiększa się przyswajanie przez rośliny wielu składników mineralnych – np. azotu, potasu, fosforu, magnezu i wapnia. dżdżownice. |
Kiedy nawozić?
Nawożenie powinno być dobrane do indywidualnych wymagań roślin i okresu wegetacyjnego. Nawozy organiczne stosuj kilka razy w sezonie, a chemiczne tylko wtedy, gdy są potrzebne. Częste i zbyt obfite nawożenie mineralne może prowadzić do zasolenia gleby. Z upływem czasu pogarszają się także jej właściwości fizyczne, czyniąc ją środowiskiem coraz mniej przyjaznym dla roślin. Nadmiar lub brak jednego pierwiastka w glebie powoduje często zaburzenie pobierania pozostałych składników pokarmowych. Pamiętaj, by nawozy stosować zgodnie z instrukcją producenta, aby składniki pokarmowe zostały jak najlepiej przyswajane przez rośliny. Pełne informacje o stosowaniu i dawkowaniu nawozów mineralnych znajdują się na każdym opakowaniu.
- Nawozy wiosenne stosuj tylko na początku sezonu, bo wspomagają regenerację roślin po zimie i dzięki dużej zawartości azotu pobudzają do intensywnego wzrostu. ▶ Dowiedz się więcej
- W sezonie lepiej postaw na tzw. nawozy całosezonowe, które zawierają bardziej zbilansowany skład. Pamiętaj, że z uwagi na zawartość azotu można je stosować tylko do połowy lipca.
- Od sierpnia już tylko nawozy jesienne, które nie zawierają azotu lub tylko śladową zawartość. Mają za to dużo fosforu i potasu. Wzmacniają więc rośliny przed zimą, przyspieszają drewnienie pędów i zabezpieczają je przed mrozem. ▶ Dowiedz się więcej
- Warto także stosować odpowiednie nawozy organiczne i mineralne jeszcze przed sadzeniem roślin. To dobry czas, by po uprzedniej analizie uzupełnić niedobory pierwiastków i wzbogacić glebę w materię organiczną. Jest to szczególnie ważne w przypadku roślin wieloletnich, które znacznie wolniej reagują na nawożenie interwencyjne (doraźne).
- Podczas sadzenia, zwłaszcza roślin cebulowych, bylin, drzew i krzewów na dno dołka warto wsypać dobrze rozłożony kompost lub granulki nawozu długodziałającego, który z uwagi na powolne uwalnianie będzie bezpieczny dla korzeni.
|
Badanie odczynu gleby w ogrodzie jest bardzo szybkie, proste i tanie. Nie potrzebne jest specjalne laboratorium, a jedynie odpowiednie urządzenie pomiarowe. Wystarczy wykorzystać specjalny glebowy kwasomierz, który można bez problemu kupić w każdym sklepie ogrodniczym. PH gleby ma ogromny wpływ na prawidłowy wzrost roślin oraz przyswajalność pierwiastków z roztworu glebowego. Dla większości roślin zarówno zbyt niskie (poniżej 4) jak i zbyt wysokie pH (powyżej 8) jest szkodliwe i powoduje zahamowanie wzrostu. Na glebie kwaśnej spada gwałtownie aktywność pożytecznych bakterii, a sama gleba traci prawidłową strukturę. Wraz ze zmniejszającą się wartością pH, spada przyswajalność składników pokarmowych, również tych dostarczanych w nawozach. |
|
TEMATY NA CZASIE 
Komentarze