Znaczenia wapnia dla roślin. Dlaczego warto nawozić wapniem?
Należy do tzw. mikroelementów, ale pełni istotną rolę i jest niezbędnym elementem optymalnego funkcjonowania roślin. Przede wszystkim związki wapnia (pektyniany wapnia) biorą udział budowaniu ścian komórkowych (składają się w ponad 50% z wapnia). Od ilości wapnia w roślinie zależy, czy wiązania tych związków są mocne i spójne, a jeśli występuje niedobór tego pierwiastka, struktura ścian komórkowych zostaje zaburzona i przekłada się to bezpośrednio na słabszy wzrost roślin.
Ponadto wapń pełni szereg innych funkcji, do których należą między innymi:
• warunkowanie stabilności organizmu roślinnego
• regulacja odporności roślin na uszkodzenia mechaniczne, choroby i szkodniki
• wpływ na optymalne ukorzenianie się roślin oraz pobieranie odpowiednich ilości wody i składników pokarmowych
• regulacja aktywności enzymów, co ma wpływ na wzrost, rozwój i plonowanie roślin
• wpływ na wzrost komórek i całych roślin
• poprawa ogólnej kondycji i odporności roślin na niekorzystne warunki (np. suszę lub niskie temperatury).
Niedobór wapnia w roślinie – objawy i skutki
Niedostateczna ilość wapnia najczęściej może wystąpić na glebach kwaśnych (o niskim pH) i jednocześnie bardzo ubogich w ten pierwiastek (niestety większość gleb w Polsce). Ale niedobór może wystąpić również wtedy, gdy roślina nie może pobrać i przyswoić związków wapnia. Dzieje się tak wtedy, gdy występuje on co prawda w glebie, ale w formach niedostępnych lub trudno przyswajalnych (stężenie innych pierwiastków może blokować przyswajanie wapnia). Warto także pamiętać, że wapń należy do pierwiastków dość wolno przemieszczających się w komórkach roślin. Na tempo przemieszania się wapnia w tkankach roślin negatywnie mogą wpływać także warunki zewnętrzne np. spadek transpiracji w wyniku suszy.
Brak wapnia powoduje przede wszystkim zaburzenia struktury ścian komórkowych i ich zniszczenie, co w efekcie prowadzi do rozkładu tkanek. Objawy niedoboru wapnia zwykle najszybciej są widoczne na największych, starszych liściach – są to najpierw żółte, potem brązowe plamy o ostrych, ciemnych krawędziach. Oczywiście jednocześnie zahamowany zostaje wzrost i rozwój całej rośliny.
Jak uzupełniać niedobory wapnia w roślinie? Jak nawozić wapniem?
Celem zasilenia roślin wapniem jest dostarczenie ich komórkom tego niezbędnego pierwiastka. W amatorskiej uprawie roślin, najbezpieczniej i najwygodniej jest zastosować nawozy wapienne, np. w formie azotanu wapnia lub innych gotowych mieszanek mineralnych (np. rozpuszczalnych w wodzie), przeznaczonych do nawożenia roślin ogrodowych lub doniczkowych.
Trzeba przy tym pamiętać, że rośliny (w zależności od gatunku i preferencji) różnią się poziomem zapotrzebowania na wapń. Nie wszystkie rośliny potrzebują wapnia lub nawet go nie tolerują (np. większość iglaków lub rośliny wrzosowate), a inne z kolei nie będą się rozwijać przy niedoborach wapnia. Z tego względu, aby mądrze zaplanować nawożenie roślin związkami wapnia warto wykonać analizę chemiczną gleby, aby sprawdzić jaka jest zasobność gleby wapń, a także inne pierwiastki.
Na poziom wapnia w komórkach roślin duży wpływ ma także odpowiednia pielęgnacja, w tym np. właściwe nawadnianie. Gwałtowne zmiany poziomu wilgotności w strefie korzeniowej (od pełnego uwilgotnienia do przesuszania gleby), mogą wpływać na zaburzenia transportu wapnia do komórek korzeni. Najbardziej odpowiednie i bezpieczne w takim przypadku jest nawadnianie “kropelkowe”, które stabilnie i optymalnie nawadniania glebę, co może poprawić właściwy obieg i pobieranie związków wapnia przez system korzeniowy.
Tekst: Maciej Aleksandrowicz, zdjęcie tytułowe: NewAfrica / Depositphotos