Co zrobić, by borówka amerykańska owocowała?

Borówkę wysoką zaczęto uprawiać ponad 100 lat temu w Stanach Zjednoczonych, stąd popularnie określenie „amerykańska”. Roślina szybko podbiła świat i kilkadziesiąt lat temu dotarła do Polski. W naszym klimacie czuje się doskonale i z roku na rok uprawiana jest na coraz większym areale. Obecnie Polska jest drugim największym producentem borówki w Europie, a borówki na stałe wpisały się do naszego, nie tylko letniego, menu.

Borówka jest ceniona nie tylko za smak oraz swoje wartości odżywcze i korzystne dla zdrowia. Owoce są bowiem niezwykle bogate w kwasy i sole mineralne, witaminy (A, C i E), antyoksydanty, błonnik i wiele innych cennych substancji prozdrowotnych. Wzmacniają odporność, zmniejszają ryzyko raka i opóźniają procesy starzenia. Wpływają dobroczynnie na układ oddechowy i nerwowy. Poprawiają pamięć i refleks, oddziałują pozytywnie na krążenie i regulują poziom złego cholesterolu. To owoce XXI wieku i prawdziwe superfoods.

Fot. Xico Matos - Pixabay.jpg

Charakterystyka: typ: roślina owocowa; pokrój: krzaczasty; wysokość: 1,5-3 m; szerokość: 1,5-2 m; kwiaty: pojedyncze, biało-kremowe; termin kwitnienia: maj-czerwiec; liście: zielone, jesienią czerwienieją; zimozielona: nie; owoce: jadalne, kuliste, fioletowe; termin owocowania: lipiec-sierpień-wrzesień; gleba: żyzna, próchnicza; wilgotność: umiarkowanie wilgotna; odczyn: kwaśny (pH 3,5-4,5); stanowisko: nasłonecznione; mrozoodporność: -25 stopni (niektóre odmiany nawet -37).

Jak stworzyć idealne miejsce dla borówki?

By krzewy borówek rodziły duże i słodkie owoce muszą rosnąć w miejscu słonecznym i zacisznym. Gleba powinna być lekko wilgotna, żyzna i próchnicza o odczynie kwaśnym – t.j. pH 3,5-4,5. Te dwa parametry (t.j. światło i gleba) są kluczowe w uprawie borówki. W cieniu, na glebie suchej, o zbyt wysokim odczynie pH (powyżej 6) krzewy będą słabo rosły i nie będą owocować!

Stanowisko powinno być nasłonecznione minimum 6 godzin dziennie i być oddalone od wysokich drzew, które będą nadmiernie zacieniać krzewy i konkurować z nimi o wodę. Powinno być także osłonięte przed silnym wiatrem, który zwłaszcza wczesną wiosną może powodować przemarzanie kwiatów. Same krzewy są dość odporne na mróz. Większość odmian dobrze znosi zimy z mrozami do -25 stopni, a niektóre nawet więcej.

Krzewy doniczkowane można sadzić przez cały sezon, jednak najlepszym terminem jest jesień. Młode rośliny po posadzeniu warto zabezpieczyć przed zimnem, ocieplając ich wrażliwy jeszcze system korzeniowy. W tym celu u podstawy krzewu trzeba usypać kopczyk z kory sosnowej lub kompostu. Tak zabezpieczone krzewy powinny bezpiecznie przezimować i rozpocząć wegetację wczesną wiosną.

Kalendarz pielęgnacji

W trakcie sezonu borówki nie będą wymagały od nas wielu zabiegów pielęgnacyjnych, poza nawożeniem, ściółkowaniem, okazjonalnym cięciem i podlewaniem. Borówka ma dość płytki system korzeniowy, dlatego wymaga regularnego podlewania, zwłaszcza podczas majowych suszy i letnich upałów. Do podlewania najlepiej używać deszczówki, gdyż ma lekko kwaśny odczyn. Bardzo ważna jest gruba warstwa ściółki (kory sosnowej, kompostu lub kwaśnego torfu), która utrzymuje wilgoć w glebie i zapobiega rozwojowi chwastów.

Cięcie sanitarne i odmładzające

Borówki by stale i obficie owocowały wymagają cięcia odmładzającego. Krzewy owocują na pędach dwuletnich lub trzyletnich więc starsze są jej niepotrzebne i należy je usunąć. Młodym krzewom przycina się jedynie końcówki pędów. Corocznie należy usuwać także pędy chore, słabe i martwe, by niepotrzebnie nie zacieniały korony i nie stały się źródłem chorób. Cięcie rozpoczynamy dopiero o 4-5 letnich krzewów. Sprzyja ono wyrastaniu młodych pędów i krzewieniu się. Zabieg przeprowadzamy wczesną wiosną, jeszcze przed ruszeniem wegetacji (pod koniec lutego lub na początku marca).

Fot. pikumin - Fotolia.com

Fot. M.Dörr and M.Frommherz - Fotolia.com

Sadzenie i nawożenie

Borówki mają małe wymagania co do gleby, ale są bardzo wybredne co do wartości pH! Muszą bezwzględnie rosnąć w podłożu o kwaśnym odczynie. Przed sadzeniem krzewów warto sprawdzić pH gleby i jeśli odbiega od zaleceń (zwykle jest zbyt zasadowa), będzie trzeba ją zakwasić (np. siarczanem amonu lub specjalnym preparatem zakwaszającym do borówek) lub całkowicie wymienić na gotowe podłoże. Można także wymieszać glebę z kwaśnym torfem, przekompostowaną korą sosnową i trocinami z drewna roślin iglastych. By utrzymać niskie pH każdej wiosny warto nawozić borówki siarczanem amonu i ściółkować kwaśnym torfem lub kompostem.

Kwitnienie i zapylanie

Borówka kwitnie wiosną (w drugiej połowie maja i w czerwcu), jest więc narażona na wiosenne przymrozki, które mogą niekiedy uszkodzić kwiaty, a nawet pąki i zawiązki owoców. Choć kwiaty borówek są samopylne (zapylane przez owady – najczęściej przez pszczoły), to znacznie lepsze efekty przynosi zapylenie krzyżowe pyłkiem innej rośliny. Uprawa kilku odmian (kwitnących w tym samym czasie) obok siebie zapewni lepsze zapylenie, dłuższe zbiory i większy plon. Krzewy trzeba sadzić w odległości około 1,5 m od siebie. Do uprawy jednoodmianowej polecana jest borówka 'Bluecrop' (najpopularniejsza odmiana, bardzo smaczna i plenna, mrozopdporna i odporna na choroby).

Fot. rodo2 - Pixabay.com

Fot. nd700 - Fotolia.com

Owocowanie i zbiory

Borówki owocują przez kilka tygodni – w zależności od odmiany: wczesne – od połowy lipca ('Bluetta', 'Bonus', 'Duke', 'Earliblue', 'Patriot', 'Spartan', 'Sunrise'), średnio wczesne – w sierpniu ('Bluecrop', 'Bluegold', 'Blueray', 'Bonifacy', 'Ivanhoe', 'Pink Lemonade', 'Toro') oraz późne – do końca września ('Brigitta', 'Darrow', 'Elizabeth', 'Elliot', 'Lateblue', 'Nelson', 'Rubel'). Wielkość i kształt jagód również zależy od odmiany i waha się od 1,5 do 2,5 cm średnicy. Owoce w gronie dojrzewają stopniowo. Zbiera się je kilkukrotnie, co 5-7 dni, zawsze tylko dojrzałe jagody, ale nie wcześniej niż 5-6 dni po wykształceniu się niebieskiej barwy!

Źródło: magazyn Budujemy Dom 7-8/2017, tekst: Paweł Romanowski, zdjęcie tytułowe: Makuba - Fotolia.com