TOP 10 najpopularniejszych paproci do ogrodu | Jakie wybrać? Gdzie posadzić?

Dlaczego warto mieć paprocie w ogrodzie?

Warto pamiętać o tym, że paprocie należą do najstarszych roślin naczyniowych na świecie. Istniały już setki milionów lat temu! I do naszych czasów w ich ogólnym wyglądzie nie zaszły znaczące zmiany. Elementem, który je wyróżnia oraz zdobi są dekoracyjne liście. Liście paproci zależnie pod gatunku mogą być sezonowe, zimozielone, skórzaste, delikatne, pierzaste, całobrzegie, w różnych odcieniach zieleni.

Paprociowce skupiają kilka tysięcy gatunków, z których większość występuje w lasach tropikalnych. Wiele paproci uprawianych w ogrodach, to gatunki rodzime, a więc występujące w otaczającym nas krajobrazie. Mimo że rodzime, to jednak bardzo dekoracyjne, często chronione, dlatego nie powinno się wykopywać paproci z ich naturalnych stanowisk.

Najlepsze miejsce i sąsiedztwo dla paproci w ogrodzie

Pod drzewami sprawdzą się wyższe paprocie takie jak pióropusznik strusi, długosz królewski, nerecznica samcza. Wybrane gatunki paproci można sadzić także przy zacienionych ścianach budynków, na rabatach bylinowych, a także w pojemnikach. Paprocie będą doskonałym uzupełnieniem nasadzeń w pobliżu oczka wodnego, a także na skalniaku. Z paprociami ładnie komponują się m.in. funkie, zawilce, trawy, a także inne paprocie.

Zakątki z paprociami mogą być dekoracyjne niemalże przez cały rok. Wiosną zwracają uwagę wybijającymi liśćmi, przypominającymi biskupi pastorał, latem w pełni rozwiniętymi, a zimą trochę zieleni zapewnią gatunki zimozielone.

Fot. Lars Lars Schönberg / Pixabay

Najpopularniejsze gatunki paproci uprawiane w ogrodach

Długosz królewski (Osmunda regalis)

W Polsce gatunek rodzimy, rzadko spotykany, objęty ścisłą ochroną gatunkową. Wysokość rośliny może osiągać powyżej 150 cm, a więc jest to jedna z najwyższych paproci uprawianych w ogrodach. Liście podwójnie pierzaste, w szczytowej części obecne zarodnie. Ten gatunek preferuje stanowisko półcieniste do cienistego, podłoże kwaśne i wilgotne. Bardzo dobrze prezentuje się jako soliter w pobliżu zbiorników wodnych. W sprzedaży można nabyć m.in. odmianę ‘Purpurascens’, charakteryzującą się purpurowymi liśćmi w początkowej fazie rozwoju.

Pióropusznik strusi (Matteuccia struthiopteris)

Jedna z piękniejszych rodzimych paproci o liściach płonnych, podwójnie pierzastych, tworzących kępę, przypominającą lejek. Liście zarodnikonośne krótsze i brązowe. Preferuje stanowiska półcieniste do zacienionych. Jeżeli zapewni się pióropusznikowi wilgotne podłoże, to może rosnąć nawet na stanowisku słonecznym. Szybko się rozrasta, dlatego powinien być uprawiany w większych ogrodach.

Nerecznica samcza (Dryopteris filix-mas)

Pospolicie występuje w polskich lasach. Jej liście mogą osiągnąć do 150 cm długości. Preferuje stanowiska półcieniste, podłoże próchnicze, wilgotne, a także kwaśne. W sprzedaży można nabyć odmianę ‘Crispa’ o bardziej dekoracyjnych liściach.

Onoklea wrażliwa (Onoclea sensibilis)

Gatunek osiąga do około 60 cm wysokości, liście podwójnie pierzaste, dekoracyjne. Preferuje podłoże próchnicze, wilgotne i kwaśne. W sprzyjających warunkach onoklea wrażliwa jest dość ekspansywna, silnie się rozrastająca. Nadaje się przede wszystkim do dużych ogrodów.

Wietlica (Athyrium)

W ogrodach najczęściej uprawia się wietlicę japońską (Athyrium nipponicum) i wietlicę samiczą (Athyrium filix-femina). Oba gatunki preferują stanowisko półcieniste do cienistego oraz kwaśne podłoże. Wietlica japońska dostępna jest w wielu odmianach, charakteryzujących się ładnie wybarwionymi liśćmi.

Podrzeń żebrowiec (Blechnum spicant)

Gatunek rodzimy zimozielonej paproci, objęty częściową ochroną. Osiąga do 40 cm wysokości i świetnie się sprawdzi jako roślina okrywowa na stanowiskach półcienistych do zacienionych. Wymaga kwaśnego podłoża. Innym gatunkiem podrzenia wartym uwagi jest podrzeń nadmorski (Blechnum penna-marina).

Paprotka zwyczajna (Polypodium vulgare)

Niewielka, a zarazem rodzima, zimozielona paproć o liściach osiągających do około 40 cm długości. Ładnie zaprezentuje się w naturalistycznych, mniej lub bardziej zacienionych zakątkach. Wymaga kwaśnego, wilgotnego podłoża.

Zanokcica (Asplenium)

W ogrodach uprawiana jest m.in. zanokcica murowa (Asplenium ruta-muraria), zanokcica skalna (Asplenium trichomanes) oraz zanokcica zielona (Asplenium viride). Wspomniane gatunki to niewielkie, kępowe paprocie, osiągające do 15- 20 cm wysokości. Są to gatunki rodzime, wymagające podłoża wilgotnego, przepuszczalnego, wapiennego, koniecznie wzbogaconego rumoszem wapiennym. W stanie dzikim rosną w szczelinach skalnych. Najlepiej posadzić je w zacienionych częściach skalnika, w szczelinach murków itp.

Języcznik zwyczajny (Phyllitis scolopendrium)

Bardzo dekoracyjna, oryginalna, a zarazem rodzima paproć, objęta ścisłą ochroną gatunkową. Jej liście są całobrzegie, zielone, skórzaste, błyszczące, osiągające do około 60 cm długości. Preferuje podłoże zasadowe, wilgotne i próchnicze. Może być sadzony na zacienionych skalnikach. Paproć dostępna jest w wielu ciekawych odmianach. Odmiana ‘Crispa’, charakteryzuje się karbowanymi liśćmi.

Adiantum stopowe (Adiantum pedatum)

Bardzo dekoracyjna paproć, osiągająca około 50 cm wysokości. Wymaga stanowisk zacienionych oraz kwaśnego podłoża.

Paprotnica krucha (Cystopteris fragilis)

Preferuje stanowiska zacienione, a także wapienne podłoże. Liście do około 30 cm długości.

Wymagania, uprawa i pielęgnacja paproci ogrodowych

Zdecydowana większość paproci to gatunki leśne, preferujące stanowiska półcieniste do cienistych. Przy zapewnieniu wilgotnego podłoża, wybrane gatunki poradzą sobie także na stanowisku bardziej nasłonecznionym np. pióropusznik strusi, narecznica samcza. Są wymagające w stosunku do podłoża, które powinno być głęboko spulchnione, próchnicze, wilgotne o odczynie lekko kwaśnym do kwaśnego. Poza paprociami preferującymi kwaśne podłoże, w ogrodach można uprawiać również gatunki wymagające podłoża wapiennego m.in. zanokcice i języczniki.

Sadzenie | Jak przygotować podłoże?
Paprocie zakupione w pojemnikach można sadzić przez cały sezon, ale jeżeli zechcemy przesadzić paproć, najlepiej zrobić to wczesną wiosną. W celu dostosowania podłoża pod uprawę konkretnego gatunku paproci, można je uzupełnić m.in. kompostem, torfem wysokim, torfem niskim, piaskiem, grysem wapiennym. Szczególne wymagania co do podłoża mają paprocie skalne np. zanokcica zielona, wymagające podłoża wilgotnego, ale bardzo przepuszczalnego, wapiennego, gdyż w środowisku naturalnym porastają szczeliny skalne.

Podlewanie | Jak często to robić?
Paprocie nie ukorzeniają się głęboko w podłożu, dlatego tak bardzo narażone są na przesuszenie. Należy kontrolować podłoże, które powinno być wystarczająco wilgotne, a w razie potrzeby podlewać.

Ściółkowanie | Dlaczego to takie ważne?
W celu ograniczenia parowania wody z podłoża, a także ochrony przed przegrzaniem, paprocie ściółkujemy m.in. korą sosnową.

Nawożenie | Kiedy i czym zasilać?
Paprocie uprawiane w próchniczym podłożu nie wymagają szczególnego nawożenia, wystarczy zastosować dobrze rozłożony kompost. Należy pamiętać także, aby nie usuwać zasychających liści paproci, a także tych opadających z drzew, ponieważ stanowią one okrycie zimowe, a także dostarczają wartościowej próchnicy.

Rozmnażanie | Jak to łatwo zrobić?
Paprocie najczęściej rozmnaża się poprzez podział wczesną wiosną w momencie wybijania liści. Inne sposoby rozmnażania to m.in. wysiew zarodników, oddzielanie sadzonek. Choroby i szkodniki Paprocie ogrodowe zazwyczaj nie są atakowane przez choroby i szkodniki, a zmiany pojawiające się na roślinach bardzo często są wynikiem błędów w uprawie.

Tekst: Grzegorz Bogucki, zdjęcie tytułowe: Dawn Yang / Unsplash, pixabairis / Pixabay, zdjęcia w tekście: Dryopteris filix-mas / CC BY-SA 3.0 / Wikimedia Commons, Liné1 / CC BY-SA 3.0 / Wikimedia Commons, Adiantum pedatum 09905 / Walter Siegmund/CC BY 2.5 / Commons

A ty? Jakie masz doświadczenia? Daj znać w komentarzu!